امام مهدی در زمان حکومتش چگونه و بر چه مبنایی داوری و قضاوت می‌کند؟ (پرسش)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
امام مهدی در زمان حکومتش چگونه و بر چه مبنایی داوری و قضاوت می‌کند؟
موضوع اصلیبانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت
مدخل اصلیمهدویت
تعداد پاسخ۱ پاسخ

امام مهدی (ع) در زمان حکومتش چگونه و بر چه مبنایی داوری و قضاوت می‌کند؟ یکی از پرسش‌های مرتبط به بحث مهدویت است که می‌توان با عبارت‌های متفاوتی مطرح کرد. برای بررسی جامع این سؤال و دیگر سؤال‌های مرتبط، یا هر مطلب وابسته دیگری، به مدخل اصلی مهدویت مراجعه شود.

پاسخ نخست

علی رضا رجالی تهرانی

حجت الاسلام و المسلمین علی رضا رجالی تهرانی، در کتاب «یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان» در این‌باره گفته است:

«همه پیامبران الهی و امامان بزرگوار (ع)، موظّف بودند که میان مردم براساس شواهد و قوانین داوری کنند، و مبنای داوری خود را بینّه قرار دهند، و به عبارتی حکم به ظاهر کنند. اما در زمان حضرت داوود (ع) استثنایی پیدا شد. داوود نبی (ع) از خداوند مسئلت نمود که حق را آنچنان‌‏که هست بر او بنمایاند، خداوند متعال فرمود: تو نمی‏‌‏توانی آن را طاقت بیاوری. داوود (ع) در خواهش خویش اصرار ورزید، تا حق تعالی او را بر حقایق اوضاع آگاه ساخت، روزی مردی برای مرافعه به محضر حضرت داوود آمده و عرض کرد که این مرد اموال مرا به زور گرفته است.

خداوند حضرت داوود (ع) را آگاه ساخت که این شاکی، پدر مورد شکایت خود را کشته و اموالش را دزدیده است. آن حضرت دستور داد تا شاکی را به ‏عنوان قصاص کشتند و اموالش را گرفته، و به شخص مورد شکایت دادند. این نوع داوری بر مردم گران آمد، همه‏ جا مسائلی مطرح شد که بر داوود سخت آمد، و لذا از خداوند متعال مسئلت نمود که این نوع داوری را از او بگیرد، خداوند تعالی فرمود: در میان آنها براساس بینات و شواهد داوری کن و از آنها بخواه که به نام من سوگند یاد کنند. و امّا در عصر مهدی موعود (ع)، از آنجایی که عقل‌ها کامل شده و فساد از روی زمین برچیده می‏‌شود، و در برابر قدرت با عظمت آن امام همام کسی جرأت سمپاشی و نفاق‌‏افکنی پیدا نمی‏‌کند، آن حضرت براساس واقع قضاوت می‏‌‏کند و از طرفین دعوا، شاهد و یا قسم مطالبه نمی‏‌کند.

امام صادق (ع) می‏‌‏فرماید: اذا قام قائم آل محمّد، حکم بین النّاس بحکم داوود، لا یحتاج الی بینة[۱] و در حدیث دیگری چنین می‏‌‏فرماید: هنگامی که قائم ما قیام کند، حکومت را بر اساس عدالت قرار می‏‌دهد، و ظلم و جور در دوران او برچیده می‏‌‏شود، و جاده‌‏ها در پرتو وجودش امن و امان می‏‌گردد، و زمین برکاتش را خارج می‏‌سازد و هر حقّی به صاحبش می‏‌‏رسد، و در میان مردم همانند داوود و محمّد (ص) داوری می‏‌‏کند ...[۲]

باتوجه به دو روایت مذکور، داوری کردن امام زمان (ع) برطبق قانون دادرسی حضرت محمّد (ص) و قانون دادرسی داوود (ع) گویا اشاره به این نکته لطیف دارند که‏ آن حضرت هم از موازین ظاهری دادرسی اسلامی، همچون اقرار و گواهی گواهان استفاده می‏‌کند؛ و هم از راه‌های روانی و علمی، برای کشف مجرمان اصلی، آنچنان‏که پاره‌‏ای از نمونه‏‌های آن در عصر داوود (ع) نقل شده است. ضمن اینکه در دوران آن جناب به موازات پیشرفت علوم و تکنیک و صنعت آن‏قدر وسایل کشف جرم تکامل می‏‌‏یابد که کمتر مجرمی خواهد توانست ردّ پایی که با آن شناخته شود، از خود به جا نگذارد»[۳].

پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه

۱. آیت الله نجم‌الدین طبسی؛
آیت الله نجم‌الدین طبسی در کتاب «چشم اندازی به حکومت مهدی» در اين‌باره گفته است:

«امام صادق (ع) می‌فرماید: "پس از ظهور حضرت مهدی (ع)، خداوند بادی می‌فرستد تا در هر سرزمینی ندا کند: این مهدی است که به روش داوود وسلیمان قضاوت می‌کند وبر حکم خود گواهی نمی‌طلبد"[۴]. امام باقر (ع) می‌فرماید: "حضرت قائم (ع) احکام و قضاوت‌هایی دارد که حتی برخی از یاران وکسانی که در رکابش شمشیرها زده اند، به آن احکام اعتراض می‌کنند وآن قضاوت حضرت آدم (ع) است و حضرت نیز گردن معترضان را می‌زند. سپس به روش دیگری قضاوت می‌کند که قضاوت داوود است؛ ولی گروه دیگری از یارانش اعتراض می‌کنند وحضرت گردن آنان را نیز می‌زند. برای بار سوم حضرت به شیوه حضرت ابراهیم (ع) قضاوت می‌کند وباز هم گروهی از یارانش -که در رکابش شمشیر زده‌اند - اعتراض می‌کنند وحضرت آنان را نیز اعدام می‌کند. آن گاه امام زمان (ع) به روش محمد (ص) رفتار می‌کند و دیگر کسی بر حضرت اعتراض نمی‌کند"[۵].

  • سازمان‌های بزرگ و با عظمت با نام ونشان‌های گوناگون و اساسنامه‌های پرزرق وبرق که از حمایت محرومان و حقوق بشر سخن می‌گفتند، در بین بشریت چنان رفتار کرده‌اند که گویی جز دشمنی با بشریت کار دیگری ندارند. سرانجام حکومت مهدی وارث جهانی است که در آن ستمگران با همه توان به جنگ ونبرد با بشریت پرداخته، تعداد بسیاری از انسان‌ها را کشته اند وآنان که زنده مانده‌اند نیز از حکومت‌های دیگر ناامید شده، به حکومتی که وعده‌های خویش را محقّق می‌سازد، پناه می‌آورند واین حکومت، همان حکومت مهدی آل محمد (ص) است. امام باقر (ع) می‌فرماید: "حکومت ودولت ما، آخرین دولت است و هیچ حزب، گروه و خاندانی نمی‌ماند که دارای حکومت باشد، مگر این که پیش از ما، حکومتشان بر روی کار می‌آید واین برای آن است که اگر روش و سیاست حکومت ما را دیدند، نگویند، ما هم اگر زمامدار امور می‌شدیم، این چنین رفتار می‌کردیم واین معنای سخن خداوند است که فرمود: وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ [۶][۷]»[۸].

پانویس

  1. «وقتی که قائم آل محمد (ص) قیام کند به حکم داوود حکم می‏‌فرماید و گواه و شاهدی نمی‏‌‏خواهد.» اثبات الهداة، شیخ حرّ عاملی، ج ۷، ص ۱۱۱
  2. بحار الانوار، مجلسی، ج ۱۳، چاپ قدیم، به نقل از کتاب انقلابی بزرگ، ص ۳۰۰.
  3. یکصد پرسش و پاسخ پیرامون امام زمان، ص ۲۱۲.
  4. کافی، ج ۱، ص ۳۹۷؛ شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۷۱؛ مرآة العقول، ج ۴، ص ۳۰۰؛ مجلسی این حدیث را موثق می داند؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۲۰، ۳۳۰، ۳۳۶، ۳۳۹
  5. اثبات الهداة، ج ۳، ص ۵۸۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۸۹
  6. وعاقبت کار از آن پرهیزکاران است؛ سوره اعراف، آیه: ۱۲۸.
  7. ارشاد، ص ۳۴۴؛ روضة الواعظین، ص ۲۶۵؛ بحارالانوار، ج ۵۲، ص ۳۳۲
  8. طبسی؛ نجم‌الدین، چشم اندازی به حکومت مهدی، ص ۱۰۸.