"امتناع" به معنای ضرورت عدم برای یک شیء است؛ مانند شریک واجب‌الوجود، یا اجتماع نقیضین که حکم به امتناع آن از بدیهیات عقلی است. امتناع یکی از مفاهیم سه‌گانه فلسفی قسیم، "وجوب" و "امکان" است؛ زیرا هر مفهومی را نسبت به وجود در نظر بگیریم، یا وجوب برای آن ضروری است یا عدم؛ و یا اینکه هیچ کدام برای آن ضرورت ندارد. این سه به ترتیب وجوب، امتناع و امکان نام دارد[۱].
به بیان دیگر: امتناع بالذات در جایی است که وجود برای چیزی ذاتاً محال باشد، یعنی ذات شیء به گونه‌ای باشد که امتناع از وجود داشته باشد و عدم برایش ضروری باشد. محالات ذاتی همه از این قبیل اند[۲][۳].
این مدخل زیرشاخهٔ بحث امتناع است. امتناع از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: امتناع در قرآن - امتناع در حدیث - امتناع در نهج البلاغه - امتناع در معارف دعا و زیارات - امتناع در کلام اسلامی - امتناع در اخلاق اسلامی - امتناع در عرفان اسلامی - پرسش‌های مرتبط