ام القری
ام القری از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: ام القری در قرآن - ام القری در فقه سیاسی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
اُمّ القری: مادر شهر، شهر بزرگ[۱].
﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى﴾[۲].
مراد از اُمّ القری در قرآن کریم شهر "مکه" است[۳]. علت این نام‌گذاری را مفسران متفاوت ذکر کرده‌اند؛ از جمله وجود حرم الهی، خانه کعبه، مبدأ بعثت پیامبر اسلام و آغاز دعوت[۴] و اینکه قطب و مرکز و قلب زمین در مکّه است[۵][۶].
اُم القری
از نام‌های مکه است که در قرآن کریم دوبار آمده است. ﴿وَكَذَلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا﴾[۷]. ﴿وَلِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى﴾[۸]. مکه را از این رو ام القری دانسته‌اند که گویند هنگام آغاز آفرینش زمین، تمامی سطح آن را آب فراگرفته و تنها مکان کعبه، خشکی بوده و این خشکی اندک اندک از اطراف کعبه برآمده تا به مقدار کنونی گسترش یافته است. در اصطلاح لغوی و قرآنی به این مسأله (دحو الارض) گویند که در قرآن کریم آمده است: ﴿وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِكَ دَحَاهَا﴾[۹] در حقیقت به مکه مادر زمین‌ها گفته می‌شود و قرآن نیز به این نام اشاره دارد[۱۰]. برای این نام، وجوهی گفته‌اند:
- قبله مسلمین است،
- دارای مرکزیت است،
- مرکز آبادی‌های حجاز است،
- در وسط زمین (نزدیک خط استوا) است،
- مقام آن نسبت به شهرهای دیگر بلندتر است از لحاظ عظمت و قداست، مهمترین شهر روی زمین است،
- زیارتگاه خداپرستان است.[۱۱]
منابع
پانویس
- ↑ بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۱۳۹.
- ↑ «و بدین‌گونه ما به تو قرآنی عربی وحی کردیم تا (مردم) امّ القری را بیم دهی» سوره شوری، آیه ۷.
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۸، ص۴۲۶.
- ↑ سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۲۷۹.
- ↑ ابوالفضل شکوری، فقه سیاسی اسلام، ص۲۰۴ (نقل از: نفائس الفنون، قسم اوّل، ص۱۰۰).
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص:۱۱۹.
- ↑ «و بدین‌گونه ما به تو قرآنی عربی وحی کردیم تا (مردم) امّ القری و پیرامون آن را بیم دهی» سوره شوری، آیه ۷.
- ↑ «و مردم پیرامون آن را بیم‌دهی» سوره انعام، آیه ۹۲.
- ↑ «و پس از آن زمین را گسترانید» سوره نازعات، آیه ۳۰.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، ص۶۲.
- ↑ تونه‌ای، مجتبی، محمدنامه، ص ۱۲۴.