بحث:آیا غیب و شهادت مراتب و درجات دارند؟ (پرسش)

مراتب غیب

• غیب بر‌ دو‌ قسم است: مطلق و نسبی:

1. غیب مطلق آن است که در همۀ مقاطع وجودی و برای همگان پوشیده و مستور است؛ مانند‌ ذات‌ خداوند‌ که در همۀ مقاطع وجودی و برای همگان پوشیده و مستور است‌، گرچه برای خودش مشهود است.
2. غیب نسبی آن است که در‌ برخی مقاطع وجودی و یا برای برخی افراد غیب است؛ مانند اخبار گذشتگان: ﴿ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ﴾ و یا قیامت و فرشتگان. خود غیب نسبی هم دارای مراتب مختلف است:
   1. مرتبه اول این است که چیزی به حس و تجربه نگنجد بلکه از راه عقل و ادراک باطنی شناخته شود از قبیل خدا قیامت و....
   2. مرتبه دوم این است که حتی دور از دسترس عقل و ادراک باطنی بشر عادی باشد و از راه اسباب عادی و مجاری علمی به دست نمی‌آید.

مراتب شهادت

• در‌ برابر‌ غیب مطلق و نسبی، شهادت نیز بر دو گونه است:

1. شهادت مطلق در برابر‌ غیب‌ مطلق‌ است؛ نظیر اصل واقعیت که نسبت به هیچ موجودی، غایب و محجوب نیست،
2. شهادت نسبی؛ مانند‌ موجودهای محسوس و مادی که وجود و حالات برخی آنها نسبت به برخی دیگر پنهان‌ است.

تقسیمات دیگر

• از نگاهی دیگر عالم غیب و موجودات غیبی درجات متعدد طولی دارند، درجاتی که بعضی برتر از برخی دیگر است. رؤیت شهودی هم درجاتی دارد مانند دیدن خدای سبحان که بالذات و بالاصاله است و رؤیت بالغیر پیامبر(ص) و امامان(ع) که از گناه و اشتباه معصوم‌اند و رؤیت شاگردان ویژۀ ایشان که از مقام آنان پایین تر هستند.
• در تقسیمی دیگر برای غیب و شهادت مراتب دیگری وجود دارد مانند: غیب و حضور مکانی، حضور نزد حواسّ ظاهری و غیب از حواس ظاهری، حضور در فکر و علم و غیب از فکر و علم، حضور در مقام معرفت و بصیرت و غیب از مقام معرفت و بصیرت.

مراتب غیب

• غیب بر‌ دو‌ قسم است: مطلق و نسبی:

1. غیب مطلق آن است که در همۀ مقاطع وجودی و برای همگان پوشیده و مستور است؛ مانند‌ ذات‌ خداوند‌ که در همۀ مقاطع وجودی و برای همگان پوشیده و مستور است‌، گرچه برای خودش مشهود است؛ به همین جهت، غیب مطلق، که حتی برای خود همان شیء نیز غیب باشد‌، هرگز‌ وجود ندارد، بلکه معدوم محض است.
2. غیب نسبی آن است که در‌ برخی مقاطع وجودی و یا برای برخی افراد غیب است؛ مانند اخبار گذشتگان: ﴿ذَلِكَ مِنْ أَنبَاء الْغَيْبِ نُوحِيهِ إِلَيْكَ﴾ و یا قیامت و فرشتگان؛ زیرا قیامت مشهود برخی انسان‌هاست‌. فرشته‌ نیز‌ تمثلش برای برخی انسان‌ها ممکن است: ﴿فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا﴾ و مشاهده‌‌اش‌ میسور‌ انبیا و اولیای الهی است. البته همگان، حتی کافران در حال احتضار و در برزخ و قیامت‌، بعضی‌ از فرشتگان را مشاهده می‌کنند: ﴿يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلائِكَةَ لا بُشْرَى يَوْمَئِذٍ لِّلْمُجْرِمِينَ﴾ غیب نسبی هم دارای مراتب مختلف است:
   1. مرتبه اول این است که چیزی به حس و تجربه نگنجد بلکه از راه عقل و ادراک باطنی شناخته شود از قبیل خدا، قیامت، وحی آسمانی و....
   2. مرتبه دوم از معنای غیب این است که حتی دور از دسترس عقل و ادراک باطنی بشر عادی باشد و از راه اسباب عادی و مجاری علمی به دست نیاید.

مراتب شهادت

• در‌ برابر‌ غیب مطلق و نسبی، شهادت نیز بر دو گونه است:

1. شهادت مطلق در برابر‌ غیب‌ مطلق‌ است؛ نظیر اصل واقعیت که نسبت به هیچ موجودی، غایب و محجوب نیست.
2. شهادت نسبی؛ مانند‌ موجودهای محسوس و مادی که وجود و حالات برخی آنها نسبت به برخی دیگر پنهان‌ است.

تقسیمات دیگر

• از نگاهی دیگر عالم غیب و موجودات غیبی درجات متعدد طولی دارند، درجاتی که بعضی برتر از برخی دیگر است. رؤیت شهودی هم درجاتی دارد مانند دیدن خدای سبحان که بالذات و بالاصاله است و رؤیت بالغیر و بالتبع پیامبر(ص) و امامان(ع) که از گناه و اشتباه معصوم‌اند و رؤیت شاگردان ویژۀ ایشان مانند حارثة بن مالک که از مقام آنان پایین تر هستند.
• در تقسیمی دیگر برای غیب و شهادت مراتب دیگری وجود دارد مانند: حضور مکانی، حضور نزد حواسّ ظاهری، حضور در فکر و علم و حضور در مقام معرفت و بصیرت. و مراتب غیب عبارتند از:

1. غیب مکانی: مانند آنچه قرآن در داستان حضرت یوسف(ع) آمده است: ﴿لاَ تَقْتُلُواْ يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِّ﴾
2. غیب از حواس ظاهری: قرآن در داستان حضرت سلیمان(ع) می‌فرماید: ﴿فَقَالَ مَا لِيَ لا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ﴾ منظور غیبت هدهد در این آیه، غیبت از چشم و حواس دیگر است.
3. غیب از فکر و علم: قرآن در رابطه با این مرتبه از غیب می‌فرماید: ﴿وَيَقُولُونَ خَمْسَةٌ سَادِسُهُمْ كَلْبُهُمْ رَجْمًا بِالْغَيْبِ﴾
4. غیب از مقام معرفت و بصیرت: قرآن در رابطه با این مرتبه از غیب می‌فرماید: ﴿عَالِمُ الْغَيْبِ فَلا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا﴾

پانویس

 با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل می‌شوید: