سميّه، دختر خباط [خياط] اوّل شهيد در اسلام، همسر ياسر و مادر عمّار و صحابى جليل القدر است كه بر اثر نيزه ابوجهل به شهادت رسيد. (پانویس: الطّبقات، ج8، ص207؛ اسدالغابه، ج7، ص152؛ الاصابه، ج8، ص189) به نقلى آيه ﴿مَنْ كَفَرَ بِاللَّهِ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِهِ إِلَّا مَنْ أُكْرِهَ وَقَلْبُهُ مُطْمَئِنٌّ بِالْإِيمَانِ وَلَكِنْ مَنْ شَرَحَ بِالْكُفْرِ صَدْرًا فَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ﴾[۱] درباره وى و برخى ديگر از مسلمانان بى پناه نازل گرديد كه به رغم مجبور ساختن مشركان براى رويگردانى شان از اسلام در برابر آنان مقاومت كرده، بر دين خود ثابت قدم ماندند.(پانویس: مجمع البيان، ج5-6، ص597؛ تفسير نورالثقلين، ج3، ص90، ح242).
برخى مفسّران، نزول آيه ﴿أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ يُتْرَكُوا أَنْ يَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا يُفْتَنُونَ﴾[۲] را نيز در مورد سميّه و جمعى ديگر از مسلمانان دانسته اند كه پس از ايمان آوردن به پيامبر صلى الله عليه و آله سخت تحت شكنجه مشركان قرار گرفتند. با نزول اين آيه، اين گونه سختي ها در راه حفظ عقيده، آزمايشى الهى دانسته شد.(منبع: فرهنگ قرآن، جلد 16، صص 315-314)
سمیه یکی از زنانی است که طبق روایتامام صادق (ع) جزو یارانحضرت مهدی (ع) خواهد بود. مادرعمار یاسر بود. او هفتمین نفری بود که به اسلام گروید و به همین سبب بدترین شکنجهها را بر او روا داشتند. گاهی که گذر پیامبر (ص) به عمّار و پدر و مادرش میافتاد و میدید که آنان در گرمای سوزان مکه روی زمینهای داغ در حال شکنجه هستند، میفرمود: ای خاندان یاسر! صبر کنید؛ بدانید که وعدهگاه شما بهشت است. سرانجام سمیه با نیزه دژخیمی خونخوار چون ابو جهل، به شهادت رسید و او نخستین زنشهید در اسلام است[۳][۴].
یاسر و سمیه با وجود تمام مشقتهای روحی، بدنی و ضعف جسمانی ناشی از پیری، با مقاومتی وصف ناپذیر، لحظهای از آرمانهای خود عقبنشینی نکردند. مشرکانمکه نیز با ابزارهای مختلف از جمله: تازیانه، شکنجه در میان آبهای آلوده، بر تن کردن زرههای فولادین و قرار دادن آنها در مقابل آفتاب سوزان، آن دو را شکنجه میکردند؛ به گونهای که گاه، حلقههای زره بر بدن آنها فرو میرفت[۱۲].
پیامبر(ص) گاهی از کنار آنها در بیابان سوزان عبور میکرد و میفرمود: «صَبْراً آلَ يَاسِرٍ مَوْعِدُكُمُ الْجَنَّةَ»[۱۳]. و نیز میفرمود: "خدایا! خاندانیاسر را بیامرز که مشمول آمرزش تو هستند"[۱۴].
روزی مشرکان، عمار را در آتش افکندند و پیامبر(ص) نیز از آنجا عبور میکرد که آنها را در آن حال دید. ایشان خطاب به آتش فرمود: «يا نارُ كُونِي بَرْداً وَ سَلاماً عَلى آل یاسر» و به برکتدعای پیامبر(ص) آتش به او آسیب نرساند[۱۵][۱۶].
یاسر در پیری، تحت شدیدترین شکنجهها مقاومت کرد و سرانجام بر اثر همین شکنجهها به شهادت رسید. همسرش سمیه نیز در پیریمقاومت میکرد و پس از شهادت همسرش، همواره ابوجهل به او ناسزا میگفت. سرانجام کاسه صبرابوجهل لبریز شد، با نیزه بر پهلوی او زد و بدین ترتیب این بانوی با صلابت را هم به شهادت رساند[۱۷]. این دو قهرمان، از نخستین افراد در تاریخ اسلام بودند که مدال شهادت را دریافت کردند[۱۸].
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل میشوید:
↑«بر آن کسان که پس از ایمان به خداوند کفر ورزند- نه آن کسان که وادار (به اظهار کفر) شدهاند و دلشان به ایمان گرم است بلکه آن کسان که دل به کفر دهند- خشمی از خداوند خواهد بود و عذابی سترگ خواهند داشت» سوره نحل، آیه 106.
↑«آیا مردم پنداشتهاند همان بگویند ایمان آوردهایم وانهاده میشوند و آنان را نمیآزمایند؟» سوره عنکبوت، آیه 2.