بحث:عون بن عبدالله بن جعفر در تاریخ اسلامی

عون بن عبدالله در گزیده دانشنامه امام حسین

عَون، یکی دیگر از فرزندان عبداللّه بن جعفر طیار است که در واقعه کربلا، به شهادت رسید. گفتنی است که عبداللّه بن جعفر، دو فرزند به نام «عون» داشته است. از این‌رو، یکی از آنها «عونِ اکبر» و دیگری «عونِ اصغر» نامیده شده‌اند. مادر یکی از آنها زینب(س) بوده و نام مادر دیگری، جُمانه دختر مُسَیَّب، گزارش گردیده است. در این که کدام یک از آنها در کربلا شهید شده و مادرش کیست، میان مورّخان، اختلاف نظر وجود دارد. ابو الفرج اصفهانی، وی را عون اکبر و فرزند زینب(س) می‌داند و می‌گوید که عون اصغر، در واقعه حَرّه در مدینه به شهادت رسیده است؛ امّا بیشتر منابع^[۱]، عونِ شهید در کربلا را فرزند «جُمانه» می‌دانند.

از هشام نقل است: عون بن عبداللّه بن جعفر بن ابی طالب، که مادرش جُمانه، دختر مسیب بن نجبة بن ربیعة بن ریاح از قبیله بنی فزاره بود. وی به دست عبداللّه بن قطبه طایی نبهانی، کشته شد^[۲].

از ابوکنود عبد الرحمان بن عبید نقل شده است که: هنگامی که عبداللّه بن جعفر از کشته شدن دو پسرش همراه حسین خبر یافت و مردم برای تسلیت به حضورش می‌آمدند. یکی از بستگانش که فکر نمی‌کنم کسی جز ابو لسلاس باشد- گفت: مصیبتی که دیده‌ایم، از جانب حسین به ما رسیده است! عبداللّه بن جعفر، او را با کفشش زد و سپس گفت: ای پسر زنِ بدبو! آیا به حسین، چنین می‌گویی؟ به خدا سوگند، اگر در کنارش حاضر می‌بودم، دوست می‌داشتم که از او جدا نشوم تا همراهش کشته شوم! به خدا سوگند، آنچه دلم را به از فدا شدن دو پسرم راضی و مصیبت آن دو را بر من، سبُک می‌کند، این است که در راه از خود گذشتگی برای برادر و پسرعمویم حسین(ع) و پایداری در کنار او، کشته شده‌اند! سپس به همنشینانش رو کرد و گفت: خدا را بر شهادت حسین(ع) می‌ستایم که اگر نتوانستم با دستانم حسین(ع) را یاری کنم، دو پسرم، او را یاری دادند^[۳].^[۴]

پانویس

↑ مانند تاریخ الطبری و الکامل فی التاریخ و انساب الأشراف.
↑ «قُتِلَ عَونُ بْنُ عَبْدِاللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طالِبٍ - وَاُمُّهُ جُمَانَةُ ابْنَةُ المُسَيِّبِ بْنِ نَجَبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ بْنِ رِياحٍ مِنْ بَنِي فَزَارَةَ - قَتَلَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ قُطبَةَ الطَّائِيُّ ثُمَّ النَّبْهَانِيُّ» (تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۶۸).
↑ «لَمّا بَلَغَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) مَقْتَلُ ابْنَيهِ مَعَ الحُسَيْنِ(ع)، دَخَلَ عَلَيْهِ بَعْضُ مَوَالِيهِ وَالنّاسُ يُعِزُّونَهُ - قالَ: وَلَا أَظُنُّ مَوْلَاهُ ذَلِكَ إلَّا أَبُو السَّلَاسِلِ فَقَالَ: هَذَا مَا لَقِينَا وَ دَخَلَ عَلَيْنَا مِنَ الحُسَيْنِ(ع)، قَالَ: فَخَذَفَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ بِنَعْلِهِ ثُمَّ قَالَ يَا ابْنَ اللَّخْنَاءِ أَ لِلْحُسَيْنِ تَقُولُ هَذَا وَ اللَّهِ لَوْ شَهِدْتُهُ‏ لَأَحْبَبْتُ‏ أَلَّا أُفَارِقَهُ‏ حَتَّى أُقْتَلَ مَعَهُ وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَمِمَّا يُسَخِّي بِنَفْسِي عَنْهُمَا وَ يُهَوِّنُ عَنِ الْمُصَابِ بِهِمَا أَنَّهُمَا أُصِيبَا مَعَ أَخِي وَ ابْنِ عَمِّي مُوَاسِيَيْنِ لَهُ صَابِرَيْنِ مَعَهُ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى جُلَسَائِهِ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَزَّ عَلَيَّ مَصْرَعُ الْحُسَيْنِ إِنْ لَا أَكُنْ آسَيْتُ حُسَيْناً بِيَدِي فَقَدْ آسَاهُ وَلَدَيَّ»(تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۶۶؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۷۹).
↑ محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۵۹۴.

[1] مانند تاریخ الطبری و الکامل فی التاریخ و انساب الأشراف.

[2] «قُتِلَ عَونُ بْنُ عَبْدِاللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طالِبٍ - وَاُمُّهُ جُمَانَةُ ابْنَةُ المُسَيِّبِ بْنِ نَجَبَةَ بْنِ رَبِيعَةَ بْنِ رِياحٍ مِنْ بَنِي فَزَارَةَ - قَتَلَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ قُطبَةَ الطَّائِيُّ ثُمَّ النَّبْهَانِيُّ» (تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۶۸).

[3] «لَمّا بَلَغَ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) مَقْتَلُ ابْنَيهِ مَعَ الحُسَيْنِ(ع)، دَخَلَ عَلَيْهِ بَعْضُ مَوَالِيهِ وَالنّاسُ يُعِزُّونَهُ - قالَ: وَلَا أَظُنُّ مَوْلَاهُ ذَلِكَ إلَّا أَبُو السَّلَاسِلِ فَقَالَ: هَذَا مَا لَقِينَا وَ دَخَلَ عَلَيْنَا مِنَ الحُسَيْنِ(ع)، قَالَ: فَخَذَفَهُ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ بِنَعْلِهِ ثُمَّ قَالَ يَا ابْنَ اللَّخْنَاءِ أَ لِلْحُسَيْنِ تَقُولُ هَذَا وَ اللَّهِ لَوْ شَهِدْتُهُ‏ لَأَحْبَبْتُ‏ أَلَّا أُفَارِقَهُ‏ حَتَّى أُقْتَلَ مَعَهُ وَ اللَّهِ إِنَّهُ لَمِمَّا يُسَخِّي بِنَفْسِي عَنْهُمَا وَ يُهَوِّنُ عَنِ الْمُصَابِ بِهِمَا أَنَّهُمَا أُصِيبَا مَعَ أَخِي وَ ابْنِ عَمِّي مُوَاسِيَيْنِ لَهُ صَابِرَيْنِ مَعَهُ ثُمَّ أَقْبَلَ عَلَى جُلَسَائِهِ فَقَالَ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَزَّ عَلَيَّ مَصْرَعُ الْحُسَيْنِ إِنْ لَا أَكُنْ آسَيْتُ حُسَيْناً بِيَدِي فَقَدْ آسَاهُ وَلَدَيَّ»(تاریخ الطبری، ج۵، ص۴۶۶؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۵۷۹).

[4] محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده دانشنامه امام حسین ص ۵۹۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]