سفیانی مردی به نام عثمان بن عنبسه از تبار ابو سفیان و از نسل یزید بن معاویه است.[۱] او طبق روایات جنبش خود را از خارج دمشق از منطقه حوران یا درعا در مرز سوریه و اردن آغاز می کند،[۲] البته روایات، منطقه خروج وی را وادی یابس[۳] و أسود (دره خشک و سیاه) مینامند.[۴] که واقع در محدوده شامات (دره دمشق) است.[۵] او سمبل و نمونه آن دسته از حکام و فرمانروایان کشورهای اسلامی است که در عین انحرافات شان، با حق سر ستیز دارند که بعد از وی چنین کسانی دیده نخواهند شد و پس از او نسل چنین سردمدارانی منقرض خواهد گشت. زمان خروج و شورش او طبق روایات معتبر[۶] در ماه رجب است و احتمالا در دهه آخر و روز جمعه باشد که میان ظهور حضرت در مکه مکرمه و شورش سفیانی تنها شش ماه فاصله است.[۷]
دمشق در آینده، صحنه جنگ های مسلحانه داخلی بین گروه های سه گانه ای خواهد بود که همگی از راه حق منحرفند و هر کدام حکومت را برای خود می خواهند. در روایات از عقاید آن ها به روشنی یاد نشده است. شاید بتوان گفت اختلاف رنگ آن ها، حاکی از اختلاف موجود در بین آن ها است. اولی: ابقع؛ دومی: اصهب؛ و سومی: سرخ زرد آبی که همان سفیانی است و در این درگیری، پیروزی از آن اوست. وی بر شام تسلط پیدا میکند و همه مردم شام، جز عده اندکی از مؤمنان مخلص که در روایات از آن ها به اولیا و أبدال یاد شده، از او پیروی خواهند کرد. سفیانی بر پنج منطقه سیطره پیدا میکند: دمشق، حمص، فلسطین، اردن و قنسرین[۸] هنگامی که حکومتش تثبیت شد به طمع می افتد تا عراق را نیز به اشغال نظامی خود در آورد؛ در نتیجه با سپاهی روانه آن جا می شود. در بین راه با نیرو هایی که حاکمان عراق برای مقابله با او فرستاده اند درگیر می شود و در منطقه قرقیسیا[۹] نبردی سهمگین در می گیرد و از هر دو سپاه گمراه، نزدیک به یک صد هزار نفر کشته می شوند. در روایات از این دو سپاه، به "فاسقان منحرف" تعبیر شده است. در پی این درگیری، منطقه از شر خطرناک ترین فرماندهان نظامی که احتمال می رود در هنگام ظهور در برابر امام جبهه گیری نمایند، رهایی می یابد. به هر حال پس از این نبرد، سفیانی پیروزمندانه وارد عراق میشود و در منطقه جزیره[۱۰] به نبرد با یمانی رو می آورد و پیروز می شود. سپس به کوفه می رود و در کشتار و به اسارت در آوردن مردم آن جا، سنگ تمام می گذارد و شیعیان و گروهی از خاندان رسول را می کشد.[۱۱]
او فرستاده ای را به میان مردم می فرستد که ندا دهد: هر کس سر یکی از شیعیان علی را بیاورد، هزار درهم جایزه می گیرد. در نتیجه همسایه به همسایه اش حمله می برد و می گوید: این از شیعیان است. پس گردنش را می زند و سر او را به نیروهای سفیانی تحویل می دهد و هزار درهم جایزه می گیرد. ضمنا شورشی محدود در کوفه روی خواهد داد ولی سرانجام آن جز شکست نخواهد بود. سفیانی رهبر آن قیام را در بین حیره و کوفه دستگیر کرده و خواهد کشت.[۱۲]
در برخی اخبار آمده است خون های فراوانی بین حیره و کوفه بر زمین می ریزد که اشاره به همین واقعه دارد. معلوم می شود که فرمانده این نهضت در آن جا دارای پایگاه مهمی است، به طوری که سفیانی نمی تواند به سادگی آن جا را تصرف نماید. او پس از تحکیم پایه های قدرتش در عراق، طمع می کند به سرزمین های مقدس حجاز نیز یورش برد. به این منظور لشکر عظیمی را برای تصرف مدینه گسیل می دارد. در بیشتر روایات آمده است خود سفیانی همراه این لشکر نیست. حضرت مهدی پس از آگاهی از این موضوع به مکه می رود. این خبر را جاسوسان سفیانی به او اطلاع می دهند. او نیرویی را فراهم آورده، برای کشتن امام و یارانش راهی مکه مینماید. از ظاهر اخبار چنین پیداست که نیرو هایی که به مکه رهسپار می شوند بخشی از نیرو هایی هستند که به مدینه اعزام شدهاند.[۱۳]
به نص قرآن کریم، مکه حرم امن الهی است و امام مهدی که ذخیره خداوند برای روز موعود و مایه هدایت جهانیان است، نه تنها کشته نخواهد شد بلکه مشمول حمایت های الهی نیز خواهد گردید. از این رو به اعجاز الهی آن نیروی نظامی در منطقه بیدا در زمین فرو رفته، نابود خواهد شد و جز دو یا سه نفر از آن ها که خبر حادثه را به مردم می رسانند، کسی باقی نخواهد ماند. البته در این جا کار سفیانی به پایان نمی رسد بلکه حکومتش که به گستردگی سرزمین های سوریه، عراق، اردن، فلسطین و منطقه وسیعی از شبه جزیره عربستان است، تا مدت کمی پس از فرو رفتن سپاهیانش در سرزمین بیدا برقرار خواهد ماند و حضرت مهدی پس از ظهور به همراه یارانش به عراق رفته، با او خواهد جنگید و به هلاکتش خواهد رسانید.[۱۴]
روایات دال بر خروج و شورش سفیانی
روایاتی که بر خروج و شورش سفیانی دلالت دارند عبارتند از:
امام صادق(علیه السلام) میفرمایند:[۱۵] «سفیانی از نشانههای حتمی است و آغاز شورش او در ماه رجب خواهد بود. بر نواحی و شهرهای پنجگانه، نُه ماه حکومت میکند و حکومتش حتی یک روز هم بیش از ۹ ماه طول نخواهد کشید.»[۱۶]
امام باقر(علیه السلام) می فرماید: امیرالمؤمنین(علیه السلام) فرمودند:[۱۷] «درگیری دو سپاه در شام، یکی از آیات الهی است. از ایشان پرسیدم: چه آیهای، یا امیر المؤمنین؟ فرمودند: لرزشی شدید در شام به وجود میآید. و بیش از صد هزار نفر کشته میشوند که این جریان را خداوند مایه رحمت و آرامش مؤمنین و عذاب کافران قرار میدهد. وقتی چنین شد به سوارانی بنگرید که مرکب های (یابو) سیاه و سفید گوش و دم بریده و پرچم های زرد دارند. هرکه را از مغرب تا شام که در مسیر شان باشد، میکشند. این جریان در زمان بی تابی و اندوه شدید و مرگ سرخ رخ می دهد. پس از آن منتظر فرو رفتن قریه و روستایی در دمشق باشید که به آن مرمرسا[۱۸] گفته میشود، و سپس پسر هند جگرخوار از وادی یابس (دره بیآب و علف) شورش میکند تا این که بر منبر دمشق قرار بگیرد. وقتی چنین شد منتظر خروج و قیام مهدی باشید.»[۱۹]
رسول خدا (ص) فرمود[۲۰]: «در آینده مردی در عمق دمشقخروج میکند که او را سفیانی میگویند و عموم پیروانش از قبیله کلب هستند، دست به کشتار میزند و حتی شکم زنان را پاره میکند، و کودکان را به قتل میرساند، تا آنکه قبیله قیس علیه او قیام کند و او قیس را بکشد و جایی را از ستم خود خالی نگذارد و در این هنگام مردی از اهل بیت من خروج میکند، تا به سفیانی میرسد، و ستونی از لشکر خود را به سرکوبی وی میفرستد و ایشان را منهزم نموده شکست میدهند، سفیانی با همراهان خود راه میافتد تا به بیداء میرسد در آن سرزمین دچار خسف میشوند و در زمین فرو میروند و احدی از ایشان باقی نمیماند مگر کسی که سرگذشت آنان را برای مردم خبر دهد».[۲۱]
اشکال: نوع تحرکات نظامی سفیانی که در اخبار آمده، به شیوه جنگ های قدیمی (مثلا در دوره عباسیان) است که در آن دوره قوانین بین المللی و مرزهای تعریف شده بین کشورها وجود نداشته است. در حالی که پس از پیدایی تمدن جدید بشری و ایجاد نهادهای بین المللی، دیگر نمی توان شاهد چنین لشکرکشی هایی بود.[۲۲]
پاسخ اشکال این است: ارزش نهادن به قانون و به دنبال آن به رسمیت شناختن سازمان ملل و نیز مرزهای جغرافیایی، همگی برخاسته از منافع دولت هاست و نه چیزی بیشتر از آن؛ زیرا هرگاه فرد یا دولتی اندکی از منفعت خود چشم پوشی کند، دیگران هم متقابلا ممکن است چنین کنند، در نتیجه منافع افراد یا دولت ها خیلی بهتر حفظ می شود. ولی هنگامی که فرد یا دولتی بتواند بر دیگران تسلط پیدا کند و هی چگونه امتیازی به آن ها ندهد و از منفعت خویش اندکی هم چشم پوشی نکند در این صورت او و قانون، روبروی هم قرار گرفته، یک دیگر را نقض می نمایند. از این روست که نه قوانین جهانی و نه سازمان ملل و نه دیوان بین المللی داوری، هیچ یک مانع تجاوز و دست اندازی دولت های زورگو بر ملت های ضعیف نخواهد بود و این چیزی است که امروزه شاهد آن هستیم و شورش سفیانی بالاتر از این تجاوزات و اشغالگری ها نیست.[۲۳]
ممکن است حرکت سفیانی در چارچوبی قانونی، هم چون قراردادی بین المللی یا عضویت در اتحادیه و یا سازمانی بین المللی باشد. بدین ترتیب این اشکال که ظاهر اخبار بیان گر آن است که در هنگام ورود سفیانی به حجاز هیچ مقاومتی علیه ارتش او صورت نمیگیرد رفع می شود؛ زیرا این رویداد می تواند نتیجه توافقاتی بین سفیانی و حاکم حجاز و یا دست کم ضعف و سستی آن حاکم در برابر ارتش اشغالگر سفیانی باشد.[۲۴]
پانویس
با کلیک بر فلش ↑ به محل متن مرتبط با این پانویس منتقل میشوید:
↑تنگه بی آب و علف (وادی یابس از اراضی شام یا به اعتبار خشکی آن زمین از گیاه او را یابس گویند یا به اعتبار این که قبلا دریا بوده و خشک شده است). مهدی منتظر (علیه السلام)، ص ۲۷۱