بشر بن محمد
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
«بشر»، در یک سند روایت تفسیر کنز الدقائق و به گزارش از بصائر الدرجات آمده است:
«حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنِ اَلْبَرْقِيِّ عَنِ اِبْنِ سِنَانٍ أَوْ غَيْرِهِ عَنْ بُشْرَانَ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ عِنْدَكُمُ اَلتَّوْرَاةُ وَ اَلْإِنْجِيلُ وَ اَلزَّبُورُ وَ 
مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى
[۱] صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى[۲] قَالَ نَعَمْ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ اَلْعِلْمُ اَلْأَكْبَرُ قَالَ يَا حُمْرَانُ لَوْ لَمْ يَكُنْ غَيْرَ مَا كَانَ وَ لَكِنْ مَا يُحْدِثُ اَللَّهُ بِاللَّيْلِ وَ اَلنَّهَارِ عِلْمُهُ عِنْدَنَا أَعْظَمُ »[۳].[۴]
شرح حال راوی
در ثبت نام راوی اختلاف است؛ زیرا در نسخه‌ها و اسناد روایات با عناوین گوناگونی مانند «بشر»، «بشران» و «بشیر» آمده است.
به قرینه اسناد روایات، مراد از عنوان یادشده، بشر بن محمد است که در بعضی اسناد بی‌واسطه و در برخی باواسطه پدرش از حمران بن اعین روایت کرده و محمد بن ابراهیم از ایشان روایت کرده است[۵].
عنوان بشر بن محمد از عناوین مشترک است و به چند نفر گفته می‌شود؛ مانند بشر بن محمد بن عبدالله بن سالم، بشر بن محمد سختیانی، بشر بن محمد بن بشر، بشر بن محمد بن نصر و بشر بن محمد بن ابان[۶] که هیچ یک در رجال شیعه ذکر نشده است.[۷]
طبقه راوی
از تاریخ ولادت و وفات بشر بن محمد گزارشی نرسیده است.
آیت الله بروجردی، استاد حدیثی بشر یعنی حمران بن اعین را از کبار طبقه چهارم[۸] و یا از راویان طبقه پنجم[۹] برمی‌شمارد، ازاین رو بشر بن محمد را می‌‌توان از راویان طبقه ششم دانست.[۱۰]
استادان و شاگردان راوی
در اسناد روایات، بشر بن محمد از کسانی همچون محمد (پدرش) و حمران بن اعین[۱۱] روایت کرده است که از استادان حدیثی او شمرده می‌شوند؛ همچنین راویانی نظیر محمد بن ابراهیم و ابن سنان[۱۲] از بشر بن محمد روایت کرده‌اند که از شاگردان حدیثی او به شمار می‌آیند.[۱۳]
مذهب راوی
از مذهب بشر بن محمد گزارشی نرسیده است؛ اما از مضمون روایاتش می‌‌توان امامی بودن ایشان را دریافت؛ روایات نمونه:
- «رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، قَالَ: حَدَّثَنِي بِشْرُ بْنُ مُحَمَّدٍ، عَنْ حُمْرَانَ اِبْنِ أَعْيَنَ، قَالَ: كُنْتُ قَاعِداً عِنْدَ عَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ) وَ مَعَهُ جَمَاعَةٌ مِنْ أَصْحَابِهِ، فَجَاءَتْ ظَبْيَةٌ فَتَبَصْبَصَتْ وَ ضَرَبَتْ بِذَنَبِهَا، فَقَالَ: هَلْ تَدْرُونَ مَا تَقُولُ هَذِهِ اَلظَّبْيَةُ؟ قُلْنَا: مَا نَدْرِي. فَقَالَ: تَزْعُمُ أَنَّ رَجُلاً اِصْطَادَ خِشْفاً لَهَا وَ هِيَ تَسْأَلُنِي أَنْ أُكَلِّمَهُ أَنْ يَرُدَّهُ عَلَيْهَا. فَقَامَ وَ قُمْنَا مَعَهُ حَتَّى جَاءَ إِلَى بَابِ اَلرَّجُلِ، فَخَرَجَ إِلَيْهِ وَ اَلظَّبْيَةُ مَعَنَا، فَقَالَ لَهُ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ): إِنَّ هَذِهِ اَلظَّبْيَةَ زَعَمَتْ كَذَا وَ كَذَا، وَ أَنَا أَسْأَلُكَ أَنْ تَرُدَّ عَلَيْهَا، فَدَخَلَ اَلرَّجُلُ مُسْرِعاً دَارَهُ، وَ أَخْرَجَ إِلَيْهِ اَلْخِشْفَ وَ سَيَّبَهُ، فَمَضَتِ اَلظَّبْيَةُ وَ اَلْخِشْفُ مَعَهَا، وَ أَقْبَلَتْ تَحَرَّكَ ذَنَبُهَا، فَقَالَ عَلِيُّ بْنُ اَلْحُسَيْنِ (عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ): هَلْ تَدْرُونَ مَا تَقُولُ؟ فَقُلْنَا: مَا نَدْرِي. فَقَالَ: إِنَّهَا تَقُولُ: رَدَّ اَللَّهُ عَلَيْكُمْ كُلَّ حَقٍّ غُصِبْتُمْ عَلَيْهِ، وَ كُلَّ غَائِبٍ، وَ كُلَّ سَبَبٍ تَرْجُونَهُ، وَ غَفَرَ لِعَلِيِّ بْنِ اَلْحُسَيْنِ كَمَا رَدَّ عَلَيَّ وَلَدِي»[۱۴].
- «حَدَّثَنَا إِبْرَاهِيمُ بْنُ هَاشِمٍ عَنِ اَلْبَرْقِيِّ عَنِ اِبْنِ سِنَانٍ أَوْ غَيْرِهِ عَنْ بُشْرَانَ عَنْ حُمْرَانَ بْنِ أَعْيَنَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ عِنْدَكُمُ اَلتَّوْرَاةُ وَ اَلْإِنْجِيلُ وَ اَلزَّبُورُ وَ
مَا فِي الصُّحُفِ الْأُولَى
[۱۵] صُحُفِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى[۱۶] قَالَ نَعَمْ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ اَلْعِلْمُ اَلْأَكْبَرُ قَالَ يَا حُمْرَانُ لَوْ لَمْ يَكُنْ غَيْرَ مَا كَانَ وَ لَكِنْ مَا يُحْدِثُ اَللَّهُ بِاللَّيْلِ وَ اَلنَّهَارِ عِلْمُهُ عِنْدَنَا أَعْظَمُ »[۱۷]
بعضی از محققان پس از نقل روایت نوشته‌اند: "يظهر من الحديث أنه من الأمامية المتصلين بالإمام السجاد(ع) وقد روى معجزة له(ع)"[۱۸].[۱۹]
جایگاه حدیثی راوی
بشر بن محمد از راویان مجهول یا مهمل شمرده می‌شود؛ زیرا اولاً از راویان مشترک است و مشخص نیست که مراد از این عنوان، کدام راوی است و ثانیاً در کتاب‌های رجالی شیعه عنوان نشده است.[۲۰]
منابع
پانویس
- ↑ سوره طه، آیه ۱۳۳.
- ↑ «صحیفه‌های ابراهیم و موسی» سوره اعلی، آیه ۱۹.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۴۲ به گزارش از بصائر الدرجات، ج۱، ص۱۴۰، ح۵.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 516.
- ↑ «حدثنا عبد الله بن محمد، عن محمد بن إبراهیم، قال: حدثنی بشیر و إبراهیم بن محمد، عن أبیه، عن حمران بن أعین قال: کان أبو محمد علی بن الحسین(ع) قاعداً فی جماعة من أصحابه إذ جاءته ظبیة فتبصبصت وضربت بیدیها...». (بصائر الدرجات، ج۱، ص۳۵۲) روایت یادشده در الاختصاص، ص۲۷۲، مدینة المعاجز، ج۴، ص۲۶۹ و بحار الأنوار، ج۴۶، ص۲۶ به گزارش از بصائر الدرجات نقل شده و در سندش به جای حدثنی بشیر و إبراهیم بن محمد، عن أبیه، عن حمران بن أعین، عبارت حدثنی بشیر و إبراهیم ابنی محمد، عن أبیهما، عن حمران بن أعین آمده است.
- ↑ ر.ک: التاریخ الکبیر، ج۲، ص۸۴، ش۱۷۷۱ و ۱۷۷۲؛ عیون أخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۱۰۰، ح۱؛ الأمالی (طوسی)، ص۵۱۶، ح۱۱۳.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 516-517.
- ↑ ر.ک: طبقات رجال الکافی، ص۱۳۹.
- ↑ ر.ک: طبقات رجال الفقیه، ص۲۲۲.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 517.
- ↑ ر.ک: الإختصاص، ص۲۹۷؛ دلائل الإمامه، ص۲۰۶، ح۱۲۸.
- ↑ ر.ک: الإختصاص، ص۲۹۷؛ بصائر الدرجات، ج۱، ص۱۴۰، ح۵.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 517-518.
- ↑ دلائل الإمامه، ص۲۰۶، ح۱۲۸.
- ↑ سوره طه، آیه ۱۳۳.
- ↑ «صحیفه‌های ابراهیم و موسی» سوره اعلی، آیه ۱۹.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۲۴۲ به گزارش از بصائر الدرجات، ج۱، ص۱۴۰، ح۵.
- ↑ تنقیح المقال، ج۱۲، ص۳۰۰، ش۳۰۸۰.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 518-519.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۴، ص 519.