تابعین در معارف و سیره سجادی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث تابعین است. تابعین از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: تابعین در قرآن - تابعین در نهج البلاغه - تابعین در معارف دعا و زیارات - تابعین در معارف و سیره سجادی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
«تابعین» جمع تابع و تابع به معنای پیروی‌کننده (پیرو) است. اصل این مادّه (تبع) به معنای حرکت در پی چیزی خواه معنوی یا مادی، در فکر و یا عمل است: ﴿فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ﴾[۱].
امام سجاد (ع) از خدای متعال می‌خواهد که پیروان پیامبران (ع) را به مغفرت و رضوان خود یاد فرماید: «اللَّهُمَ وَ أَتْبَاعُ الرُّسُلِ وَ مُصَدِّقُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْأَرْضِ... فَاذْكُرْهُمْ مِنْكَ بِمَغْفِرَةٍ وَ رِضْوَانٍ»[۲]؛ «بار خدایا به آمرزش و خشنودی خود آن گروه از مردم روی زمین را یاد کن که پیرو پیامبران بودند. تابعین در اصطلاح به کسانی گفته می‌شود که شخص پیامبر (ص) را ملاقات نکردند اما اصحاب و یاران ایشان را درک و در امور خداپسندانه از آنها پیروی کردند. امام سجاد بر پیروان و یاران پیامبر (ص) درود می‌فرستد و برای آنان در درگاه خدای متعال این گونه دعا می‌فرماید: بار خدایا تابعین اصحاب محمد (ص) را بهترین پاداش ارزانی دار؛ آنان که به نیکی در پی اصحاب رفتند»[۳].
آن حضرت از خدای متعال می‌خواهد که بر دوستان، جانشینان و برگزیدگان خدا - ائمه اطهار (ع)-درود بفرستد و دشمنان آنان را لعن فرماید: «اللَّهُمَّ وَ صَلِّ عَلَى أَوْلِيَائِهِمُ الْمُعْتَرِفِينَ بِمَقَامِهِمُ، الْمُتَّبِعِينَ مَنْهَجَهُمُ»[۴]؛ «بار خدایا درود فرست دوستان ایشان را؛ آن اعتراف‌کنندگان به مقام و منزلت ایشان، آن پیروی‌کنندگان راه ایشان. و در جایی دیگر دشمنان آن برگزیدگان الهی را مورد لعن و نفرین قرار می‌دهد: «بار خدایا لعنت کن دشمنان ایشان را از اولین و آخرین و لعنت کن هر کس را که به اعمال آنان رضا می‌دهد و لعنت کن اتباع و پیروان ایشان را»[۵].[۶].[۷]
منابع
پانویس
- ↑ «کسانی که از رهنمود من پیروی کنند نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۳۸.
- ↑ دعای ۴.
- ↑ نیایش چهارم.
- ↑ دعای ۴۷.
- ↑ نیایش چهل‌وهشتم.
- ↑ التحقیق، حسن مصطفوی، دارالکتب العلمیة، بیروت، ۱۴۲۰، چاپ سوم؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، سروش، تهران، ۱۳۷۵، چاپ دوم؛ قاموس قرآن، سید علی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۷۱، چاپ ششم.
- ↑ شیرزاد، امیر، مقاله «تابعین»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۱۳۳.