حارث بن حارث بن کلده ثقفی
آشنایی اجمالی
صحابه نویسان وی را فرزند حارث بن کلدة بن عمرو ثقفی، طبیب مشهور عصر رسول خدا (ص) دانسته و اطلاعاتی در شرح حال او درج کرده‌اند که مربوط به خود حارث بن کلده است. ابن عبدالبر[۱] و ابن اثیر[۲]، حارث بن حارث بن کلده را با انتساب ثقفی از اشراف قوم خویش و از 
مُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ
. دانسته‌اند که رسول خدا (ص)، برای مداوای سعد بن ابی وقاص به وی سفارش کرد به نزد وی رفته و درمان شود. ابن اثیر[۳]، نیز در شرح حال وی، اظهار کرده که ابن منده و ابونعیم وی را در شمار صحابه آورده‌اند، اما ابونعیم در کتاب معرفة الصحابه به رغم اینکه برای پدر وی حارث بن کلده ثقفی عنوانی قرار داده[۴]، برای حارث بن حارث عنوانی اختصاص نداده است. ابن حجر[۵]، نیز شرح حال وی را در قسم اول الاصابه (صحابه) آورده است.
دسته‌ای دیگر از اطلاعات مربوط به وی چنین است: ابن اسحاق[۶] و یعقوبی[۷]، ضمن آنکه حارث بن حارث را در شمار مُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ؛ آورده‌اند که رسول خدا (ص)، صد شتر به آنان داد، اما وی را از بنوعبدالدار، از تیره‌های قریش دانسته و انتساب وی را «عبدری» نوشته‌اند، نه «ثقفی»، بدین گونه می‌‌توان احتمال داد که در «حارث بن حارث» وجود داشته که یکی «ثقفی» و دیگری «عبدری» است و اطلاعات مربوط به این دو به هم آمیخته است. منشأ این آمیختگی نیز اشتراک اسم نام جدشان «کلده» است که موجب تشابه گردیده است. در واقع نسب حارث عبدری بدین گونه بوده است: حارث بن حارث بن علقمه کلدة بن عبد مناف بن عبدالدار، او برادر نضر بن حارث بن کلده از بنوعبدالدار است که در جنگ بدر به دست امیرمؤمنان علی (ع) کشته شد[۸] و براساس برخی منابع، برادرش نضیر (نه حارث) به عنوان یکی از مؤلفة قلوبهم بود که صد شتر از رسول خدا (ص) دریافت کرد[۹]. هیچ یک از افراد خاندان «حارث بن کلده ثقفی» در شمار مُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ؛ نبوده‌اند. با این حساب اطلاعاتی که صحابه‌نگاران درباره اسلام نیاوردن پدر حارث بن حارث آورده‌اند و مورد اعتراض ابن حجر[۱۰]، قرار گرفته مربوط به حارث عبدری است، نه حارث ثقفی که پدرش زنده بود و اسلام آورد[۱۱].[۱۲]
جستارهای وابسته
منابع
پانویس
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۳۴۸.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۶.
- ↑ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۵۹۷.
- ↑ ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۷۷۹.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۶۳.
- ↑ ابن اسحاق، السیرة النبویه، ج۴، ص۱۳۵.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۶۳.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۱، ص۱۴۹؛ ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۱۲۶.
- ↑ واقدی، المغازی، ج۳، ص۹۴۵؛ طبری، تاریخ، ج۳، ص۹۰؛ مقریزی، إمتاع الأسماع، ج۹، ص۲۹۸.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۶۳.
- ↑ ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۶۸۷.
- ↑ داداش‌نژاد، منصور، مقاله «حارث بن حارث بن کلده ثقفی»، دانشنامه سیره نبوی ج۲، ص ۴۵۳.