حسن بن محبوب سراد در معارف و سیره رضوی
این مدخل زیرشاخهٔ بحث حسن بن محبوب سراد است. حسن بن محبوب سراد از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: حسن بن محبوب سراد در تاریخ اسلامی - حسن بن محبوب سراد در معارف و سیره رضوی - پرسش مرتبط نداردمقدمه
حسن بن محبوب سراد یا زراد مکنی به ابو علی غلام بجیله کوفی، از اهالی کوفه و مورد اعتماد اهل کوفه بود[۱]. او یکی از راویان بزرگ و جلیل‌القدر است که فقهای شیعه به صحت احادیث او اجماع کرده‌اند و هرگاه سندی به او برسد رجال بعد از وی مقبول هستند؛ زیرا نزد علما ثابت شده که او فقط از ثقات نقل حدیث می‌کند و به همین جهت همه اخبار و آثار و کتب و تألیفات این محدث عظیم‌الشأن مورد عمل است و فقیهان بر اساس آنها فتوی می‌دهند. او تألیفاتی دارد از جمله کتاب المشیخه، الحدود، الدیات، الفرائض، النکاح، الطلاق، النوادر فی نحو، التفسیر والعتق[۲].
شرح حال او در کتب رجال حدیث ذکر شده است و همگان او را توثیق کرده‌اند، حسن بن محبوب سراد و یا زراد از راویان موسی بن جعفر و امام رضا(ع) است و در نزد آن دو بزرگوار محترم بود، او یکی از ارکان زمانش به شمار می‌رفت و مرجع و ملجا بود، شیعیان اهل بیت از اطراف نزد او می‌رفتند و از فقه و فضل او استفاده می‌کردند.
شیخ طوسی در رجال خود می‌گوید: حسن بن محبوب سراد از موالیان بجیلة است و در کوفه سکونت داشت، او از ثقات اصحاب امام رضا(ع) و از موسی بن جعفر(ع) هم روایت می‌کند و در فهرست می‌گوید: حسن بن محبوب سراد که او را زراد هم می‌گویند از محدثان کوفه بود و از شصت نفر از باران حضرت صادق(ع) روایت می‌کند.
او محدثی جلیل‌القدر و یکی از ارکان چهارگانه زمان خود بود، او کتاب‌های زیادی تألیف کرده که احمد بن محمد بن عیسی از وی نقل می‌کند، تألیفات و تصنیفات حسن بن محبوب در اصول و فروع را شیخ در فهرست خود ذکر کرده است و اسحاق ندیم هم در فهرست خود آنها را نقل می‌کند.
کشی می‌گوید: حسن بن محبوب بن وهب بن جعفر بن وهب اصلاً از اهل سند بود، جد اعلی او وهب یک برده سندی بوده که به جریر بن عبدالله بجلی تعلق داشته است و بعد به امیرالمؤمنین(ع) پیوسته است، علی(ع) به جریر فرمودند: وهب را به او بفروشد ولی جریر از فروختن او خودداری کرد و دوست نداشت وهب از نزد او برود.
بعد جریر وهب را آزاد کرد. هنگامی که او آزاد شد خدمت امیرالمؤمنین(ع) رفت و با او زندگی نمود، حسن بن محبوب در سن هفتاد و پنج سالگی در سال ۲۲۴ در گذشت[۳]، احمد بن محمد بن ابی نصر گوید: به امام رضا(ع) عرض کردم: حسن بن محبوب زراد نامه‌ای برای ما آورد، امام(ع) فرمودند: زراد نگویید بلکه سراد بگویید همان گونه که در قرآن ﴿وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ﴾[۴] آمده است.
ابن حجر گوید: حسن بن محبوب از موالیان بجیلة است، او از جعفر صادق و حسن بن صالح بن حمی و جعفر بن سالم و حنان بن سدیر و صالح بن زرارة و گروهی دیگر روایت می‌کند، از وی احمد بن محمد بن عیسی و معاویة بن حکیم و یونس بن علی عطار و محمد بن سیرین و گروهی دیگر روایت می‌کنند، شیخ طوسی در رجال شیعه او را ذکر کرده است.
او از حضرت رضا(ع) چند روایت نقل کرده است؛ می‌گوید از حضرت رضا(ع) سؤال کردم: کنیزی به دخترم بخشیدم و همراه او به خانه شوهرش رفت، او در خانه دخترم ماند تا آن گاه که شوهرش درگذشت، بعد از آن دخترم به اتفاق آن کنیز به خانه‌ام برگشت، آیا من می‌‌توانم با آن کنیزش زناشویی کنم؟ امام(ع) فرمودند: او را به قیمت عادله قیمت‌گذاری کن و شاهدی هم برای آن بگیر و بعد هرگاه خواستی با او نزدیکی نما[۵].
منابع
پانویس
- ↑ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۸۹ تا ص۱۰۵.
- ↑ معجم رجال الحدیث، ج۵، ص۸۹ و ۹۰.
- ↑ منتهی الامال، ج۲، ص۳۶۱.
- ↑ «(به او گفتیم) که زره‌هایی بباف و در زره‌بافی اندازه بدار؛ و کاری شایسته انجام دهید که من به آنچه انجام می‌دهید بینایم» سوره سبأ، آیه ۱۱.
- ↑ عطاردی قوچانی، عزیزالله، راویان امام رضا در مسند الرضا، ص ۱۲۳-۱۲۵؛ محمدی، حسین، رضانامه ص۲۴۳.