خزی نوعی انکسار و شکست در انسان است که هم عامل درونی دارد و هم بیرونی. خزی درونی به معنای شرمندگی، از خود خجالت کشیدن و ناراحتیوجدان و جمع آن خزایاست. در دعا می‌خوانیم: « اَللَّهُمَّ اُحْشُرْنَا فِي زُمْرَتِهِ غَيْرَ خَزَايَا وَ لاَ نَادِمِينَ»[۴]. خزی بیرونی به معنای استخفاف، خفت و خواری است: ﴿رَبَّنَا إِنَّكَ مَنْ تُدْخِلِ النَّارَ فَقَدْ أَخْزَيْتَهُ﴾[۵]. [۶]همچنین خزی هم بلا و بدیدنیایی و هم آخرتی است: ﴿وَلَا تُخْزِنَا يَوْمَ الْقِيَامَةِ﴾[۷].
خزیدنیایی هم عذاب الهی است و هم بشری. یکی از عذاب‌های دردناک خداوند در دنیاخزی و خفت و خواری است به‌ویژه برای گردنکشان: ﴿قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنْصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ﴾[۸].
خزی بشری هم در قالب شرّ و سوء در قرآن مطرح شده است: ﴿فَاتَّقُوا اللَّهَ وَلَا تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي﴾[۹]. [۱۰].
↑«با آنان پیکار کنید تا خداوند آنها را به دست شما عذاب کند و خوارشان گرداند و شما را بر آنان پیروزی دهد و دل‌های گروهی مؤمن را خنک گرداند» سوره توبه، آیه 14.
↑«روز رستخیز ما را خوار مگردان» سوره آل عمران، آیه ۱۹۴.
↑«با آنان پیکار کنید تا خداوند آنها را به دست شما عذاب کند و خوارشان گرداند و شما را بر آنان پیروزی دهد و دل‌های گروهی مؤمن را خنک گرداند» سوره توبه، آیه ۱۴.
↑«و قوم او شتابان به سویش رو آوردند و (آنان) پیش از آن، کارهای زشت انجام می‌دادند؛ (لوط) گفت: ای قوم من! اینان دختران منند، آنان برای شما پاکیزه‌ترند، از خداوند پروا کنید و مرا در (کار) مهمانانم خوار نگردانید، آیا در میان شما مرد کاردانی نیست؟» سوره هود، آیه 78.
خزی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: خزی در قرآن - خزی در حدیث - خزی در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبط