خسر
خسر از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: خسر در قرآن - خسر در حدیث - خسر در فقه سیاسی - پرسش‌های مرتبطمقدمه
- نقصان[۱]، کم شدن، زیانکاری، کم شدن اصل سرمایه [۲].
وَالْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ
[۳]- نسبت خُسران به انسان در این آیه، از این جهت است که اصل سرمایه او که عمر و زندگانی است، در حال نقصان و زوال است. خُسران به معنای "نقص" در مقابل "ربح"، گاهی در مال و امور مادی است که مفهوم غبن و نقص بر آن صدق می‌کند و گاهی در امور نفسانی و معنوی است که مفهوم گمراهی و هلاکت بر آن انطباق دارد[۴].
- از دیدگاه انسان‌شناختیِ قرآن، انسان موجودی فانی است و لحظه به لحظه به مرگ نزدیک می‌شود و زمان به نفع او نیست و همین مفهوم خسران انسان است؛ امّا چگونه می‌توان این خُسران را جُبران کرد؟ مهم راه حلی است که خداوند در این بحرانِ ناگزیر و اجتناب ناپذیر به انسان عرضه می‌کند: إِلاَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ [۵][۶]. چنین مبنایی در انسان‌شناسی، اگر در نفوس و جان‌ها قرار گیرد، به عنوانِ یک اصل اخلاقی والا، راهنمایِ رفتار انسان در جامعه و نظام سیاسی خواهد بود.[۷].
منابع
پانویس
- ↑ خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۴، ص۱۹۵.
- ↑ حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۲۸۱.
- ↑ «سوگند به روزگار، که آدمی در زیانمندی است» سوره عصر، آیه ۱-۲.
- ↑ حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۳، ص۵۲.
- ↑ «جز آنان که ایمان آورده‌اند و کارهای شایسته کرده‌اند و یکدیگر را به راستی پند داده‌اند و همدیگر را به شکیبایی اندرز داده‌اند» سوره عصر، آیه ۳.
- ↑ ر. ک: محمود سرمدی، «خسارت/خسران»، دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۱، ص۹۸۷-۹۸۸.
- ↑ نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۲۵۴.