خطبه‌های نهج البلاغه
مقدمه
شریف رضی با سلیقه خود و البته با در نظر گرفتن برخی ضرورت‌ها متن نهج البلاغه را تنظیم کرده است. در این بین، برخی خطبه‌های نهج البلاغه در طول تاریخ، بیشتر مورد توجه و کنکاش دانشمندان قرار گرفته است. از آن جمله است:
- خطبه اول در نهج البلاغه که از آن با عنوان خطبه توحیدیه یاد می‌کنند. این خطبه دربردارنده نکته‌های دقیق توحیدی است[۱].
- خطبه سوم نهج البلاغه (خطبه شقشقیه): این خطبه از معروف‌ترین خطبه‌های نهج البلاغه و دردنامه امام و گویای گله‌های اوست. در این خطبه امام به رمزگشایی از آنچه بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) رخ داد، می‌پردازد و شکایت خود را از غاصبان خلافت ابراز می‌دارد. هم‌چنین برخی از ویژگی‌های خلفا را بیان می‌کند.
- خطبه ۲۷ نهج البلاغه معروف به خطبه جهادیه، یکی از مشهورترین خطبه‌های امام است که بسیاری از مورخان و محدثان آن را روایت کرده‌اند.
- خطبه ۸۲ نهج البلاغه (غراء): امیرالمؤمنین (ع) در این خطبه، موضوع انسان و رابطه او با خدا را از ابعاد گوناگون مورد توجه قرار داده است.
- خطبه ۹۰ نهج البلاغه (خطبه اشباح): این خطبه به‌طورکلی موضوع توحید را مورد توجه قرار داده است.
- خطبه ۱۸۴ نهج البلاغه (خطبه متقین): امام در بیانی مفصل به توصیف ویژگی‌های مردان خدا پرداخته‌اند. در این خطبه حدود پنجاه صفت برای پرهیزگاران به شیواترین الفاظ و دقیق‌ترین بیان، ذکر شده است.
- خطبه ۱۹۳ نهج البلاغه: سوگ‌نامه و دردنامه امام (ع) در سوگ از دست دادن همسر خویش، حضرت فاطمه زهرا (س)، است.
فهرست موضوعی خطبه‌های نهج البلاغه را به‌طور کلی می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:
- خطبه‌های اخلاقی: ۴۳ – ۶۳ – ۶۴ – ۷۶ – ۸۲ – ۹۹ – ۱۱۱ – ۱۱۳ – ۱۴۰ – ۱۴۳ – ۱۴۹ – ۱۵۳ – ۱۸۸ – ۲۰۳ – ۲۰۴ – ۲۲۰ – ۲۲۱ ...
- اعتقادی: ۴۹ – ۶۷ – ۷۲ – ۹۶ – ۱۰۰ – ۱۰۴ – ۱۱۲ – ۱۱۵ – ۱۵۲ – ۱۵۲ – ۱۷۹ – ۲۲۷ – ۲۳۱ – ۲۳۶ – ۲۳۹ ...
- اخلاقی – اعتقادی: ۱۲ – ۲۰ – ۸۳ – ۸۵ – ۸۶ – ۹۰ – ۹۴ – ۱۱۰ – ۱۱۴ – ۱۲۰ – ۱۳۲ – ۱۳۳ – ۱۴۱ – ۱۴۴ – ۱۵۴ – ۱۵۷ – ۱۶۲ ...
- اخلاقی – اجتماعی: ۵۲ – ۱۶۷ – ۱۹۳ – ۲۰۹
- اقتصادی: ۲۲۵ - ۲۳۲
- اخلاقی – اقتصادی: ۱۱۷ – ۱۴۲
- تاریخ سیاسی: ۱۶۴ – ۱۷۰ – ۲۲۹ – ۲۴۰
- سیاسی: ۳۰ – ۴۰ – ۵۹ – ۶۰ – ۶۸ – ۸۴ – ۱۳۵ – ۱۴۸ – ۱۶۸ – ۱۷۷ ...
- علمی: ۲۱۰ – ۲۳۴
- نظامی: ۱۲۴[۲]
منابع
پانویس
- ↑ نک: خطبه ۱.
- ↑ دین‌پرور، سید حسین، دانشنامه نهج البلاغه، ج۲، ص ۸۴۵ ـ ۸۴۶.