دارالهجرة در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث دارالهجرة است. دارالهجرة از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: دارالهجرة در فقه سیاسی - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

محل اجتماع و زندگی مهاجرین را “دارالهجرة” می‌گفتند. طبق آیه ﴿إِنَّ الَّذِينَ تَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ قَالُوا فِيمَ كُنْتُمْ قَالُوا كُنَّا مُسْتَضْعَفِينَ فِي الْأَرْضِ قَالُوا أَلَمْ تَكُنْ أَرْضُ اللَّهِ وَاسِعَةً فَتُهَاجِرُوا فِيهَا فَأُولَئِكَ مَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ وَسَاءَتْ مَصِيرًا﴾، دارالهجرة به محل امنی گفته می‌شد که مسلمانان آزادانه به وظایف و تعهدات اسلامی خود عمل می‌نمودند. هر چند اولین مهاجرت مسلمانان هجرت به “حبشه” بود، ولی در تاریخ اسلام، شهر مدینه (یثرب) نخستین دارالهجرة مسلمانان به شمار آمده است، و این بدان معنا نیست که دارالهجرة اختصاص به این شهر داشته باشد، بلکه شرایط خاص مدینه به هنگام هجرت رسول خدا (ص) به آن شهر و تشکیل اولین دولت مرکزی اسلام ایجاب کرد تا شهر مدینه از مصادیق بارز دارالهجرة به شمار آید. به همین جهت، شهر کوفه، سال هفدهم ﻫ.ق (۶۳۸. م.) در نتیجه فتح عراق توسط اعراب، بنیانگذاری و دارالهجرة نام گرفت.

سیرۀ پیامبر (ص) به هنگام رویارویی با دشمن، آن بوده است که پس از دعوت و گرویدن آنان به اسلام، پیشنهاد می‌داد تا به دارالمهاجرین انتقال یابند و از مزایای تابعیت اسلام برخوردار گردند، ولی در صورت امتناع از هجرت، از مزایا و غنایم بهره‌ای نداشتند، بر اساس حدیث نبوی مشهور، مسلمان نمی‌تواند پس از انتقال به دارالهجرة مجدداً به دارالکفر بازگردد. کوچ دوباره از دارالهجرة به دارالکفر را اصطلاحاً “تعرّب” می‌گفتند.

منابع

1. فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژه‌نامه فقه سیاسی