رهبانیت در فقه سیاسی

این مدخل زیرشاخهٔ بحث رهبانیت است. رهبانیت از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: رهبانیت در قرآن - رهبانیت در فقه سیاسی - نکوهش رهبانیت در سیره پیامبر خاتم - پرسش مرتبط ندارد

مقدمه

رهبانیت مصدر راهب است و تَرهُّب به معنای تعبّد در صومعه می‌باشد. برخی غلو در تعبُّد و افراط در آن را رهبانیت دانسته‌اند. اصل آن "رهب" به معنای خوف، ترس مستمر و دائم.

﴿وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً﴾.

به عالمان مسیحی و یاران و اصحاب حضرت عیسی (ع) در قرآن کریم، راهب (رهبان جمع راهب) اطلاق شده است. در مورد اصل رهبانیت آیه شریفه ﴿وَجَعَلْنَا فِي قُلُوبِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ رَأْفَةً وَرَحْمَةً وَرَهْبَانِيَّةً﴾ رهبانیت را "بدعت حسنه" می‌شمارد، یعنی می‌فرماید: در دل کسانی که از او (عیسی (ع)) پیروی کردند، رأفت و رحمت قرار دادیم و رهبانیتی را به صورت بدعتی در پیش گرفتند که ما آن را بر ایشان واجب نکرده بودیم؛ مگر آنکه در طلب خشنودی الهی آن را در پیش گرفته بودند؛ ولی چنان‌که شایسته بود، رعایتش نکردند؛ پس بحث در کبری (رهبانیت) نیست که خود ممدوح و در طلب رضوان الهی است؛ بلکه در صغری یعنی عدم رعایت شایسته آن است.

رهبانیت به معنای دنیاگریزی و دوری از اجتماع و اجتناب از اختلاط با مردم، در اسلام امری منفی و منهی است. راهبان مسیحی نیز نتوانستند خود را از علایق دنیوی منزه گردانند و به اموال و حقوق مردم تجاوز کردند و به همین دلیل قرآن کریم آنان را نکوهش می‌کند: ﴿إِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْأَحْبَارِ وَالرُّهْبَانِ لَيَأْكُلُونَ أَمْوَالَ النَّاسِ بِالْبَاطِلِ﴾.

منابع

1. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم