سایه (ظل)
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
- منظور بیان توجه پیامبر در شیوه بیان عقاید و استناد به توحید افعالی؛ ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا * ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾[۱]
نکات
خداوند قدرت و توانائی خود بر ثابت نگه داشتن سایه اجسام را اگر میخواست به پیامبر متذکر میشود و حرکت تدریجی سایهها بعد از امتداد را از قدرت خود اعلام میکند و نکته تفسیری آیه فوق را از تفسیر نمونه میآوریم. حرکت سایهها! در اینجا سخن از قسمتهای مهمی از نعمتهای الهی به عنوان بیان اسرار توحید و خداشناسی است. سخن از نعمت - سایهها» و سپس اثرات و برکات -شب» و -خواب و استراحت» و - روشنایی» روز و - وزش بادها» و - نزول باران» و - زنده شدن زمینهای مرده» و - سیراب شدن» چهار پایان و انسانهاست. نخست میگوید: ﴿أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّكَ كَيْفَ مَدَّ الظِّلَّ ﴾[۲] آیا ندیدی چگونه پروردگارت سایه را گسترده ساخت» ؟! - و اگر میخواست آن را ساکن قرار میداد» سایهای همیشگی و جاودانی: ﴿وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا﴾[۳] این سایه کشیده و گسترده همان سایهای است که بعد از طلوع فجر و قبل از طلوع آفتاب بر زمین حکمفرماست و لذت بخشترین سایهها و ساعات همان است؛ زیرا به دنبال آن میفرماید: - سپس خورشید را بر وجود این سایه گسترده دلیل قرار دادیم» ﴿ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ عَلَيْهِ دَلِيلًا﴾[۴] اشاره به این که اگر آفتاب نبود مفهوم سایه روشن نمیشد، اصولا سایه از پرتو آفتاب به وجود میآید. ودر (آیه ۴۶ میفرماید - سپس آن را آهسته جمع میکنیم» و نظام سایه و آفتاب را حاکم میسازیم ﴿ثُمَّ قَبَضْنَاهُ إِلَيْنَا قَبْضًا يَسِيرًا﴾[۵] میدانیم هنگامی که خورشید طلوع میکند تدریجا سایهها بر چیده میشود تا به هنگام ظهر که در بعضی از مناطق سایه بکلی معدوم میشود، و در دیگر مناطق به حد اقل خود میرسد و به این ترتیب سایهها نه یک دفعه ظاهر میگردند، و نه یک دفعه بر چیده میشوند، و این خود یکی از حکمتهای پروردگار است، چرا که اگر انتقال از نور به ظلمت و بالعکس، ناگهانی صورت میگرفت برای همه موجودات زیانآور بود. (برگزیده تفسیر نمونه، ج ۳، ص: ۳۴۰)[۶].
منابع
پانویس
- ↑ «آیا ندیدهای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بیجنبش میگرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم * آنگاه آن را اندکاندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۵-۴۶.
- ↑ «آیا ندیدهای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بیجنبش میگرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
- ↑ «آیا ندیدهای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بیجنبش میگرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
- ↑ «آیا ندیدهای که پروردگارت چگونه سایه را گسترانده است و اگر بخواهد آن را بیجنبش میگرداند سپس خورشید را بر آن رهنمون گرداندیم» سوره فرقان، آیه ۴۵.
- ↑ «آنگاه آن را اندکاندک به سوی خویش باز گرفتیم» سوره فرقان، آیه ۴۶.
- ↑ سعیدیانفر و ایازی، فرهنگنامه پیامبر در قرآن کریم، ج۱، ص ۶۷۹.