سعی در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

عمل ‌کردن (خیر یا شرّکسب و کار[۱]، جُهد (کوشش و تلاش‌ کردن در امور مادی یا معنوی)[۲]، شتافتن و کوشیدن[۳].

﴿وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى[۴].

عمل و کردار انسانی به‌اقتضای جهت و نیتی که در ورای آن نهفته است، بار ارزشی می‌پذیرد. همه دنیای انسان در اعمال او از خیر و شرّ خلاصه می‌گردد و آن عمل همواره ملازم او خواهد بود و انسان جز آنچه از عمل و کردار دارد، بهره و نصیبی نخواهد داشت﴿وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى[۵].[۶]

عمل صالح و سعی بلیغ در جهت صلاح و رستگاری، بی‌پاداش نخواهد ماند: ﴿فَمَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصَّالِحَاتِ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَا كُفْرَانَ لِسَعْيِهِ[۷]. سعی و عمل در جهت شرّ و فساد نیز بی‌پاسخ نخواهد ماند: ﴿إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا[۸].

در نظریات سیاسی مارکسیستی، عمل انسان که صرفاً دنیایی و بریده ‌از آخرت ملحوظ شده، زیربنا در تحولات سیاسی و اجتماعی قلمداد شده است؛ تحول در ابزار تولید و روابط تولید، نتیجه عمل و کوشش انسانی است که این تحول موجب تغییر در طبقات اجتماعی و ساختار آن و در نهایت انقلاب و تحول در دولت خواهد شد که روبناهای جامعه هستند[۹].[۱۰]

منابع

پانویس

  1. خلیل بن احمد فراهیدی، کتاب العین، ج۲، ص۲۰۲.
  2. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ج‌۵، ص۱۳۲.
  3. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۶۳.
  4. «و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود» سوره نجم، آیه ۳۹.
  5. «و اینکه آدمی را چیزی جز آنچه (برای آن) کوشیده است نخواهد بود» سوره نجم، آیه ۳۹.
  6. سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص۴۶-۴۷.
  7. «هر کس کردارهای شایسته انجام دهد و مؤمن باشد هیچ ناسپاسی در برابر کوشش او نخواهد بود و بی‌گمان ما نگارنده آن (کوشش او) هستیم» سوره انبیاء، آیه ۹۴.
  8. «کیفر کسانی که با خداوند و پیامبرش به جنگ برمی‌خیزند و در زمین به تبهکاری می‌کوشند جز این نیست که کشته یا به دار آویخته شوند یا دست‌ها و پاهایشان ناهمتا بریده شود» سوره مائده، آیه ۳۳.
  9. ر. ک: حسین بشیریه، جامعه‌شناسی سیاسی. فصل مارکسیسم.
  10. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۳۳۹-۳۴۰.