سوره نصر در علوم قرآنی

مقدمه

در این سوره خدای تعالی رسول گرامیش را وعده پیروزی و یاری می‌دهد، و خبر می‌دهد که به زودی آن جناب مشاهده می‌کند که مردم گروه گروه داخل اسلام می‌شوند، و دستورش می‌دهد که به شکرانه این یاری و فتح خدایی، خدا را تسبیح کند و حمد گوید و استغفار نماید. این سوره در مدینه بعد از صلح حدیبیه و قبل از فتح مکه نازل شده است.

چون واژه «نصر» در آغاز سوره آمده و درباره پیروزی و نصر الهی سخن گفته، به سوره «نصر» شهرت یافته است. این سوره نام‌های دیگری چون «تودیع»، و  إِذَا جَاءَ   نیز دارد.

ویژگی‌های سوره نصر

  1. سه آیه، شانزده یا نوزده کلمه و ۷۴، ۷۷ یا ۸۰ حرف دارد.
  2. در ترتیب نزول، یکصد و چهاردهمین و آخرین سوره، و در مصحف شریف یکصد و دهمین سوره است.
  3. پس از سوره توبه نازل شده است؛ اما برخی آخرین سوره را سوره مائده، برخی سوره توبه و… ذکر کرده‌اند.
  4. این سوره پس از هجرت در منی و در مراسم حجة‌الوداع نازل شد و به حسب معیار زمانی از سوره‌های مدنی و به حسب معیار مکانی از سوره‌های مکی به‌شمار می‌آید.
  5. از نظر کمّیّت از سوره‌های مفصّل و از نوع قصار آن است.
  6. از سور جمعی‌النزول است.
  7. گفته‌اند نسخی در آن نیست.
  8. سیزدهمین سوره از سوره‌های زمانی است که با کلمه «إذا» آغاز می‌شود.

مطالب سوره

  1. خبر از ایمان آوردن مردم به صورت گروهی، پس از فتح مکه؛
  2. اشاره به رحلت پیامبر a و آمادگی برای لقاءالله با حمد، تسبیح، استغفار و شکرگزاری در قبال نعمت‌های خداوند.[۱].[۲]

منابع

پانویس

  1. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، جلد۲۰،صفحه ۳۷۶؛ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز، جلد۱،صفحه ۵۵۰؛ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، جلد۲۷،صفحه ۳۹۳؛ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن(باحاشیه)، جلد۱، صفحه ۱۹۴؛ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، صفحه ۱؛ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، صفحه ۶۱۹؛ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، صفحه ۵۹۱؛ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، جلد۱،صفحه ۱۹۶.
  2. فرهنگ نامه علوم قرآنی، ص۳۱۱۸.