سیره آموزشی و تربیتی امام علی (پایان‌نامه)

سیره آموزشی و تربیتی امام علی (ع)
زبان	فارسی
پژوهشگر	زهرا احمدی‌نسب (ایران)
استاد راهنما	سید حسین فلاح‌زاده (ایران)
موضوع	سیره، سیره آموزشی، سیره تربیتی، تربیت، امام علی (ع)
مذهب	شیعه
سال دفاع	۱۳۸۸
تعداد صفحات	۲۳۰
وبگاه معرف	پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایران داک)

سیره آموزشی و تربیتی امام علی (ع) پایان‌نامه‌ای است که به موضوع آموزش و تربیت در اندیشه و عمل امام علی(ع) می‌پردازد. این پایان‌نامه توسط خانم زهرا احمدی‌نسب نگاشته و در دانشگاه باقرالعلوم دفاع شده است. استاد راهنمای این پایان‌نامه آقای سید حسین فلاح‌زاده و استاد مشاور آن آقای علی ستاری است.

چکیده پایان‌نامه

• پژوهشگر این پایان‌نامه در ابتدای چکیده خود می‌گوید: «این پژوهش که با عنوان سیره آموزشی تربیتی امام علی (ع) صورت گرفته است، به دنبال دادن پاسـخی بـه سـؤال اصـلی ایـن پژوهش است. پرسش اصلی این پژوهش درباره آموزش و تربیت در اندیشه و عمل امام علی (ع) است. فرضیه این پژوهش در پاسخ بیان می‌کند که علیرغم اینکه گزارش مورخان در مورد حکومت امام علی (ع) بیشتر معطوف به سیره سیاسی و نظامی ایشان شده است بـه نظر می‌رسد که آموزش و تربیت جایگاه اصلی را در سیره آن حضرت داشته است».

• در این پژوهش: «برای آشنایی با مفاهیم اصلی و کلیدی این پژوهش چارچوب مفهومی ارائه شد تا تعریف متناسب با مفاهیم این پژوهش صورت گیرد تا منظور اصلی از آموزش و تربیت در این پژوهش مشخص شود. پس از ارائه چارچوب مفهومی با توجه به سؤالات فرعی این پژوهش چهار فصل ارائه شد.
  • در فصل اول ایـن پـژوهش اهمیت تعلیم و تربیت و پیشینه آن بیان شده است. اینکه این مقوله از چه زمانی آغاز شد و چه سیری را طی کرده است مورد بررسـی قرار گرفته است.
  • در فصل دوم که دوران حکومت امام علی (ع) را شامل می‌شود ابتدا از شخصیت والای امام علی (ع) و نقـش او در میدان‌های نبرد برای پیشبرد اسلام و یاری پیامبر یاد شده است و در ادامه دوران حکومت امام (ع) و رخ دادن سه جنگ بسیار مهم جمل، صفین و نهروان مورد بررسی قرار گرفته است تا نقش امام در میدان‌های مختلف زندگی و اوضاع و شرایط متفاوت نمایش داده شود پی به شخصیت امام برده شود که هرچند امام در جنگ‌های متعدد شرکت داشته ولی هدف اصلی او انسان‌سازی و تعلیم و تربیت انسان‌ها بوده است و در این پژوهش نشان داده شد که امام چه جایگاه و نقشی در این امر داشته و جنگ کردن هم وسیله‌ای برای رسیدن به این هدف بوده است.
  • در فصل سوم که آموزش در سیره امام علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته شخصیت خود حضرت در علوم مختلف و آشنایی امام به این علوم و اندیشه امام در این زمینه مورد بررسی قرار گرفته است. شخصیت علمی امام از این جهت مورد بررسی قرار گرفته تا اثبات شود که امامی که خود دستور به تعلیم و علم‌آموزی می‌دهد خود در این جهت عامل بوده است و هر سخنی که امام ایراد می‌کرده است ابتدا خود عامل به آن بوده است و سپس دیگران را امر به آن می‌کرده است. پس از بررسی شخصیت علمی امام (ع) اصول و روش‌های آموزشی از نظر علی (ع) مورد بررسی قرار گرفته است. امام (ع) برای موفقیت در هر امری پایبند اصول و روش‌هایی است کـه بـا بـه کار بردن این اصول و روش‌ها هر امری به موفقیت نائل می‌شود به‌ویژه در امر آموزش پایبند اصول و روش‌هایی کـاربردی اسـت تـا آموزش به ثمر نشیند و امر آموزش به‌آسانی صورت گیرد و همچنین تأثیرگذاری آن بیشتر شود.
  • در فصل چهارم که تربیت در سیره امام علی (ع) را مورد بررسی قرار داده است به جایگاه و اهمیت و ضرورت امـر تربیـت و همچنین ضرورت تسریع در امر تربیت اشاره شده است. ابعاد مختلف تربیت چون تربیت دینی، اخلاقی، عقلانی، سیاسی و اجتماعی بیان شده است و برای اینکه انسان در مسیر اصلی فطرت خود حرکت کند و در مسیر هدف الهی پیش رود و همه ابعـاد فـوق را در خـود تقویت کند باید روش‌های صحیح را پیش گیرد که این روش‌ها از نظر علی (ع) روش الگویی، عملی، محبت، تذکر، عبرت، موعظه، توبه، ابتلا و امتحان، مراقبه و محاسبه و تشویق و تنبیه می‌باشد همه این روش‌ها هرکدام نقشی خاص در تربیت دارند که عدم به‌کارگیری هر یک از این روش‌ها باعث نقص در تربیت می‌شود. همچنین هر یک از این روش‌ها آدابی مخصوص به خود دارند که رعایت آن الزامی می‌باشد. پس از پرداختن به روش‌های تربیت، مبانی و اصول تربیت مورد بررسی قرار گرفته است. در واقع برای موفقیت در امر تربیت رعایت مبانی و اصول بسیار ضروری است که اگر اصول و مبانی آن مراعات نشود امر تربیت به‌طور صحیح صورت نگرفتـه و نتیجه معکوس دارد. پس برای انجام یک تربیت صحیح هم رعایت اصول و مبانی و هم روش‌های صحیح الزامی است که این اصول و مبانی از نظر امام شامل اصل اعتدال، تدرج و تمکّن، تسهیل و تیسیر، مدارا و ملایمت، کرامت، عزت، تفکر و تدبر می‌باشد.

• در این رساله آمده است: «هدف ما در این پژوهش دست پیدا کردن به این پاسخ است که تعلیم و تربیت چه جایگاهی در اندیشه و عمـل امـام علـی (ع) داشته است. در واقع تعلیم و تربیت یکی از اهداف اصلی خداوند سپس انبیا و اوصیا و به‌ویژه علـی (ع) بـوده اسـت. انسان‌سازی و رساندن همه انسان‌ها به سعادت دوجهانی هدف اصلی همه این بزرگان بوده است ولی هرگاه در انجام این هدف موانعی ایجاد می‌شد و ناگزیر از جنگ بوده‌اند برای رسیدن به هدف اصلی خود جنگ را که راه‌حل آخر مسأله بوده است انتخاب می‌کردند ولی هیچ‌گاه از هدف اصلی خود غافل نبوده‌اند».

فهرست پایان‌نامه

• فصل اول: «کلیات»
  • چارچوب مفهومی؛
  • تفاوت مفهوم تربیت با تعلیم؛
  • اهمیت آموزش و پرورش؛
  • تربیت در اسلام؛
• فصل دوم: «امام علی (ع) در عصر پیامبر (ص)، خلفا و دوره حکومت»؛
  • نخستین مسلمانان؛
  • همسری حضرت فاطمه زهرا (س)؛
  • حضور در غزوات پیامبر (ص)؛
  • واقعه غدیر؛
  • توطئه سقیفه؛
  • حضرت علی (ع) در دوره خلفا؛
  • خلافت حضرت علی (ع)؛
  • شهادت حضرت علی (ع)؛
• فصل سوم: «آموزش در سیره علوی»؛
  • مقام علمی امام علی (ع)؛
  • جایگاه علم و عالم؛
  • ویژگی‌های علم؛
  • اهمیت و جایگاه آموزش در سیره امام علی (ع)؛
  • اصول و مبانی آموزش؛
  • روش‌های آموزشی در سیره علی (ع)؛
  • قلمرو آموزش و سطوح آن؛
• فصل چهارم: «تربیت در سیره علوی»؛
  • شأن تربیتی امام علی (ع)؛
  • جایگاه تربیت؛
  • ضرورت و اهمیت تربیت در اندیشه امام علی (ع)؛
  • اصول و مبانی تربیت؛
  • اقدامات تربیتی امیرالمؤمنین (ع)؛
  • حیطه تربیت در ابعاد تربیت؛
  • برابری در برابر قانون و قضا؛
  • نتیجه‌گیری.

دربارهٔ پدیدآورندگان

• 

  علی ستاری (استاد مشاور)

• 

  سید حسین فلاح‌زاده (استاد راهنما)

• 

  زهرا احمدی‌نسب (پژوهشگر)

• در مورد پژوهشگر این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.

• استاد راهنمای این پایان‌نامه دکتر سید حسین فلاح‌زاده، (متولد ۱۳۴۲ش)، در کنار دروس متداول حوزوی تحصیلات دانشگاهی خود را در مقطع دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه شهید بهشتی به اتمام رساند. کارشناس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزش عالی باقرالعلوم (ع) و عضو هیئت تحریریه فصلنامه تاریخ اسلام از جمله فعالیت‌های وی است. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی و دانشگاهی تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر درآورده است. «سیاست و مذهب در عصر عضد الدوله دیلمی»، «فرهنگ و رفتار سیاسی ایرانیان در قرون اولیه اسلامی»، «تاریخ تشیع» و «روزشمار تاریخ اسلامی از تولد پیامر (ص) تا غیبت کبری» برخی از این آثار است.

• در مورد استاد مشاور این پایان‌نامه اطلاعاتی در دست نیست.

استخراج مقاله از پایان‌نامه

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.

چاپ پایان‌نامه به صورت کتاب

در این باره، اطلاعاتی در دست نیست.