عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب در تاریخ اسلامی

مقدمه

عبدالله الاکبر، فرزند عقیل بن ابی‌طالب؛ مادرش ام‌ولد^[۱] که «علیه» نامیده می‌شد و عقیل وی را از شام خریده بود^[۲]. عبدالله با میمونه دختر امیرالمؤمنین علی (ع) ازدواج کرد^[۳].

برخی آورده‌اند که پس از شهادت عبدالله بن مسلم بن عقیل، فرزندان ابوطالب به دشمن حمله کردند و امام حسین (ع) به آنها نهیب زد: «ای عموزادگان بر مرگ شکیبا باشید». در این هنگام عثمان بن خالد بن رشیم جهنی و مردی از قبیله همدان بر عبدالله بن عقیل حمله‌ور شدند و پس از پی کردن اسبش او را به شهادت رساندند^[۴].^[۵]

عبدالله بن عقیل بن ابی‌طالب در اصحاب امام علی

به گفتۀ شیخ مفید، عبدالله فرزند عقیل بن ابی طالب از مهاجرانی به شمار می‌آید که با امیرمؤمنان علی (ع) بیعت کرد^[۶].

عقیل بن ابی طالب، دو پسر دیگر داشت: یکی عبدالله اکبر و دیگری عبدالله اصغر که هر دو در واقعه کربلا همراه سیدالشهدا (ع) به شهادت رسیدند^[۷].^[۸]

عبدالله بن عقیل در پژوهشی پیرامون شهدای کربلا

عبدالله فرزند عقیل مادرش ام‌ولد بود. وی از یاران امام حسین (ع) است که در کربلا با پرتاب نیزه عمرو بن صبیح صیداوی (صدائی) به شهادت رسید^[۹]. برخی شهادت وی را پس از شهادت برادرش جعفر بن عقیل دانسته‌اند^[۱۰].

ولی شیخ طوسی وی را در شمار اصحاب امام سجاد (ع)، اهل مدینه و تابعی که از جابر حدیث نقل کرده قلمداد کرده است^[۱۱].

صاحب قاموس الرجال پس از ردّ شهادت وی می‌گوید: هیچ کس برای عقیل سه فرزند به نام عبدالله ذکر نکرده است، بنابراین مقصود شیخ از عبدالله بن عقیل، همان عبدالله الاصغر بن عقیل بن ابی طالب است^[۱۲].^[۱۳]

منابع

ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲
جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا

پانویس

↑ مقاتل الطالببین، ص۹۳، دار المعرفة؛ نفس المهموم، ص۲۹۰؛ ذخیرة الدارین، ص۱۳۶؛ اسرار الشهاده؛ ج۲، ص۳۵۱.
↑ نسب قریش، ص۸۴.
↑ المجدی، ص۱۸ در این کتاب آمده است: امهانی (فاختاه) و نفیسه (امکلثوم) از دختران حضرت علی (ع) همسران عبدالرحمن بن عقیل و عبدالله بن عقیل الاصغر بوده‌اند ولی صاحب اعلام الوری (ص ۲۰۴) آورده است که این سه خواهر همسران عبدالله الاکبر بن عقیل بوده‌اند و از امهانی دو فرزند به نام‌های محمد که در کربلا شهید شد و عبدالرحمن؛ و از میمونه یک فرزند به نام عقیل و از نفیسه فرزندی به نام ام‎عقیل به دنیا آمدند. صاحب لباب الانساب (ج ۱، ص۳۳۴) امهانی را همسر عبدالله الاکبر بن عقیل و میمونه و نفیسه را همسران عبدالله بن عقیل ذکر کرده است.
↑ ذخیرة الدارین، ص۱۶۲. منابع دیگر نیز قاتل وی را آن دو نفر آوردهاند (مقاتل الطالببین، ص۹۳، دارالمعرفة؛ مناقب، ج۴، ص۱۱۵؛ نفس المهموم، ص۲۹۰؛ اسرار الشهاده؛ ج۲، ص۳۵۱).
↑ جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص:۲۲۷.
↑ الجمل، ص۱۰۴.
↑ تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹.
↑ ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۹۱۵.
↑ تسمیة من قتل، ش۱۷؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹، دارالمعارف.
↑ تذکرة الخواص، ص۲۲۹.
↑ رجال شیخ طوسی، ص۹۵؛ ر. ک: تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹؛ قاموس الرجال، ج۶، ص۵۲۳-۵۲۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۲۵۹.
↑ قاموس الرجال، ج۶، ص۵۲۳-۵۲۴.
↑ جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص:۲۴۱-۲۴۲.

[1] مقاتل الطالببین، ص۹۳، دار المعرفة؛ نفس المهموم، ص۲۹۰؛ ذخیرة الدارین، ص۱۳۶؛ اسرار الشهاده؛ ج۲، ص۳۵۱.

[2] نسب قریش، ص۸۴.

[3] المجدی، ص۱۸ در این کتاب آمده است: امهانی (فاختاه) و نفیسه (امکلثوم) از دختران حضرت علی (ع) همسران عبدالرحمن بن عقیل و عبدالله بن عقیل الاصغر بوده‌اند ولی صاحب اعلام الوری (ص ۲۰۴) آورده است که این سه خواهر همسران عبدالله الاکبر بن عقیل بوده‌اند و از امهانی دو فرزند به نام‌های محمد که در کربلا شهید شد و عبدالرحمن؛ و از میمونه یک فرزند به نام عقیل و از نفیسه فرزندی به نام ام‎عقیل به دنیا آمدند. صاحب لباب الانساب (ج ۱، ص۳۳۴) امهانی را همسر عبدالله الاکبر بن عقیل و میمونه و نفیسه را همسران عبدالله بن عقیل ذکر کرده است.

[4] ذخیرة الدارین، ص۱۶۲. منابع دیگر نیز قاتل وی را آن دو نفر آوردهاند (مقاتل الطالببین، ص۹۳، دارالمعرفة؛ مناقب، ج۴، ص۱۱۵؛ نفس المهموم، ص۲۹۰؛ اسرار الشهاده؛ ج۲، ص۳۵۱).

[5] جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص:۲۲۷.

[6] الجمل، ص۱۰۴.

[7] تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹.

[8] ناظم‌زاده، سید اصغر، اصحاب امام علی، ج۲، ص۹۱۵.

[9] تسمیة من قتل، ش۱۷؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۴۶۹، دارالمعارف.

[10] تذکرة الخواص، ص۲۲۹.

[11] رجال شیخ طوسی، ص۹۵؛ ر. ک: تنقیح المقال، ج۲، ص۱۹۹؛ قاموس الرجال، ج۶، ص۵۲۳-۵۲۴؛ معجم رجال الحدیث، ج۱۰، ص۲۵۹.

[12] قاموس الرجال، ج۶، ص۵۲۳-۵۲۴.

[13] جمعی از نویسندگان، پژوهشی پیرامون شهدای کربلا، ص:۲۴۱-۲۴۲.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]