عبیدالله بن عمر بن حفص
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
مقدمه
عبیدالله بن عمر بن حفص پس از سال هفتاد ﻫ.ق به دنیا آمد و از نوادگان خلیفه معروف مسلمانان (عمر بن خطاب) است، خلیفه نامبرده جدّ سوم وی به شمار می‌‌آید.
خانواده و بستگان او اهل اخذ و نشر حدیث بوده‌اند. او از پدر و دایی‌اش روایت کرده است و برادرش عبداللّه و نیز دو برادر‌زاده‌اش از جمله راویان اویند. «عاصم» و «ابوبکر» دو برادر دیگر او نیز اهل کسب دانش بودند و در میان برادرانش، عبداللّه وی را بزرگ می‌‌شمرد و هیبت او را در دل می‌‌داشت و تا عبیدالله زنده بود وی حدیث نگفت. وی را که از تابعیان خردسال شمرده می‌‌شود، یکی از فقهای هفت گانه دانسته‌اند.
از جمله حوادث مهمّی که در سال‌های زندگی او رخ داد، قیام نفس زکیه، محمد بن عبداللّه بن حسن بن حسن در مدینه بود. بنا به نقل ذهبی، پس از آنکه نفس زکیّه مخفیانه وارد مدینه شد تا قیام کند، او همراه چند تن به دیدار نفس زکیّه شتافت و با یادآوری این نکته که وی را برای مدینه شوم می‌‌داند، از او خواست تا به تنهایی از شهر خارج شود[۱].
به هر تقدیر، نفس زکیّه قیام کرد و بر مکّه و مدینه چیره شد و عبیداللّه از این قیام کناره گرفت وبه مِلک خود در بیرون مدینه رفت، ولی دو برادرش عبداللّه و ابوبکر به قیام پیوستند و پس از شکست آن، از عفو منصور برخوردار شدند[۲].
در میان رجالیون شیعی تنها ابن داوود و مامقانی به منزلت روایی او اشاره کرده‌اند. ابن داوود او را در میان شخصیّت‌های بخش اوّل کتاب خود نام برده و بدین ترتیب، وی را از افراد مورد اعتماد دانسته، ولی مامقانی وی را فردی مجهول الحال خوانده است. دیگر رجالیون شیعی تنها به ذکر این نکته که وی از اصحاب امام صادقSبوده است، بسنده کرده‌اند.
از سوی دیگر، همه رجالیون اهل سنّت، مانند: ابن معین، ابو زرعه، ابو حاتم، نسائی و ابن حجر او را که از راویان طبقه پنجم است، توثیق کرده و ستوده‌اند.
شیخ طوسی وی را در شمار صحابیان امام صادقS نام برده است.
او از افرادی چون: سلمة بن دینار، عبداللّه بن دینار، ابوالزناد، عبدالرحمن بن قاسم، عطاء بن ابی رباح، پدرش عمر بن حفص، زهری، ابن منکدر، دایی‌اش حبیب بن عبدالرحمن، نافع (غلام ابن عمر) و امّ خالد روایت کرده است.
حفص بن غیاث، حماد بن زید، حماد بن سلمه، سعید بن سالم قداح، سفیان ثوری، سفیان بن عیینه، سیف بن عمر تمیمی، شعبة بن حجاج، برادرش عبداللّه، برادرزادگان‌اش عبدالرحمن بن عبداللّه و قاسم بن عبداللّه، ابن جریج، عبدالوهاب بن عبدالمجید، لیث بن سعد و معمر بن راشد از او روایت کرده‌اند.
احادیث وی را که فردی کثیر الحدیث بوده است، صاحبان صحاح سته اهل سنت نقل کرده‌اند.
عبیداللّه پس از آنکه قیام نفس زکیه و نیز شکست آن در سال ۱۴۵ﻫ.ق را درک کرد، درگذشت. ابن سعد، ابن عدی و ذهبی در «کتاب العبر» خود، تاریخ در گذشت او را ۱۴۷ﻫ.ق دانسته‌اند[۳].[۴]
جستارهای وابسته
- عبدالله بن عمر بن حفص (برادر)
- عاصم بن عمر بن حفص (برادر)
- ابوبکر بن عمر بن حفص (برادر)
- حبیب بن عبدالرحمن (دایی)
- عبدالرحمن بن عبداللّه (برادر زاده)
- قاسم بن عبداللّه (برادر زاده)
