عزة در فقه سیاسی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

حالت بازدارنده از مغلوب شدن[۱]، جاه و جلال [۲]. اصل آن به معنای قوّت و شدّت و نظیر آنها یعنی قهر و غلبه[۳] یا تفوق و استعلاء (نسبت به فرودست)[۴] در مقابل "ذلّ".

وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ[۵].

عزّت مادی و معنوی است؛ عزّت مادّی امری توهمی است که کافران و منافقان چنین می‌پنداشتند که با برتری‌طلبی و خودبزرگ‌بینی به آن می‌رسند؛ درحالی‌ که عزّت از آثار وجودی حق تعالی است و عزّت مطلق و کامل از آنِ اوست: مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِيعًا[۶].

در قرآن کریم جستجوی عزّت از راه غیر خدایی نهی و مذمت شده است: وَإِذَا قِيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتْهُ الْعِزَّةُ بِالْإِثْمِ[۷].[۸].

"عزّت" از اصول اساسی اسلام و راهنمای رفتار سیاسی است که به‌خصوص در روابط بین‌الملل کاربرد بسیاری دارد و روابط خارجی با کشورهای دیگر را تنظیم می‌کند.[۹]

منابع

پانویس

  1. حسین راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ص۵۶۳.
  2. بهاءالدین خرمشاهی، قرآن کریم، ترجمه، توضیحات و واژه‌نامه، ص۷۷۶.
  3. ابن‌فارس، معجم مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۸.
  4. حسن مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۸، ص۱۱۴.
  5. «فراپایگی تنها از آن خداوند و پیامبر او و مؤمنان است» سوره منافقون، آیه ۸.
  6. «هر که عزّت می‌خواهد (بداند که) عزّت همگی از آن خداوند است» سوره فاطر، آیه ۱۰.
  7. «و چون به او گویند: از خداوند پروا کن، خویشتن‌بینی او را به گناه می‌کشاند پس دوزخ او را بس و بی‌گمان، این بستر بد است» سوره بقره، آیه ۲۰۶.
  8. سید محمدح سین طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۹۷-۹۸.
  9. نظرزاده، عبدالله، فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم، ص: ۴۱۴.