عفو عمومی در فقه سیاسی
مقدمه
عفو عمومی، عبارت است از معاف کردن دستهای از مجرمین - سیاسی و غیرسیاسی - از مجازات. فرمان عفو عمومی در اسلام، در آیه یکصد و پنجاه و نهم از سوره آل عمران، صادر شده است. در سال هشتم هجری، قریش با تحریک قبیله "بنی بکر" علیه قبیله "خزاعه" - از همپیمانان مسلمانان - موادی از صلحنامه حدیبیه (ماده سوم) را نقض کردند و این باعث شد تا پیامبر (ص) در رمضان سال هشتم هجری، با خیل عظیمی از لشکریان مسلمان عازم مکه شوند. قریش، وحشتزده به تکاپو افتادند، ولی تدابیرشان برای جلوگیری از انتقام مسلمانان ثمری نبخشید و عظمت لشکر اسلام، قریش را به تسلیم واداشت و مسلمانان بدون جنگ و خونریزی، (جز مواردی معدود) وارد مکه شدند. "سعد بن معاذ" - رئیس قبیله خزرج - با ورود به مکه گفت: "امروز روز کشتار و تلافی است"، ولی پیامبر (ص) به علی (ع) فرمود: "پرچم را بگیر و اعلام کن! امروز روز رحمت است"[۱]. همچنین پیامبر (ص) به عدّهای از مشرکان امان داد و از جمله به ابوسفیان فرمود: «انتم الطلقاء» و نیز فرمود: ای مردم! هر کس به کعبه پناه برد و یا اسلحه به زمین گزارده و درِ خانه خود را به عنوان بیطرفی ببندد و یا وارد خانۀ ابوسفیان و یا خانۀ "حکیم حزا" گردد، جان و مال او محترم و از خطر مصون است[۲].[۳]
منابع
پانویس
- ↑ ﴿قَالَ لَا تَثْرِيبَ عَلَيْكُمُ الْيَوْمَ يَغْفِرُ اللَّهُ لَكُمْ وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ﴾ «(یوسف) گفت: امروز (دیگر) بر شما سرزنشی نیست، خداوند شما را ببخشاید و او مهربانترین مهربانان است» سوره یوسف، آیه ۹۲؛ المغازی، ج۲، ص۸۳۶-۸۳۴؛ الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۱۲۰؛ فروغ ابدیت، ج۲، ص۳۳۷.
- ↑ بحارالانوار، ج۲۱ ص۱۰۹: «اذهبوا فأنتم الطلقا. الیوم یوم المرحمة الیوم اعز الله قریشاً».
- ↑ فروتن، اباصلت، مرادی، علی اصغر، واژهنامه فقه سیاسی، ص ۱۳۹.