علامت
مقدمه
علامت از ابزار و وسایل عزاداری امام حسین(ع) که در هیئت‌ها و دسته‌های مذهبی به کار گرفته می‌شود. علامت به معنای نشانه است. این علامت‌ها هم نشانه‌های گروه‌های عزادار محسوب می‌شده است و کسانی هم که آن را حمل می‌کردند، “علامت کش” بودند، یعنی علم بردار. به نوشتۀ دهخدا: “صلیب مانندی که بر چوب یا آهن افقی آن از سوی پایین شال‌های ترمه آویزند و از سوی زبر لاله و تندیس‌هایی از مرغ و جز آن نصب کنند و در میان زبانه‌ای از فلزّ طویل دارد و بر نوک آن فلز پر یا گلوله‌ای از شیشۀ الوان نصب کنند و این زبانه‌های فلزّی که به “تیغ” مشهور است، سه یا پنج باشد و در مراسم عزاداری محرّم پیشاپیش دسته‌ها به حرکت آرند”[۱]. “شیئی است فلزّی و کار صنعت‌گران اصفهان که قدمت آن به عهد سلاطین صفوی می‌رسد، دارای تعدادی زبانه، گنبد، گلدان و طاووس بوده و آن را با شال‌های سبز و سیاه و قهوه‌ای و پر طاووس و سکّه‌های نقره و شمشیر و قمه و خنجر زینت می‌کنند و در آخر دسته‌ها به حرکت در می‌آورند... عدّه‌ای از جوانان هم نذر می‌کنند که همه ساله باید در بردن علمات، سهم داشته باشند”[۲]. به آن علمات هم می‌گویند. شباهت آن به صلیب، می‌‌رساند که پس از ارتباط ایران با اروپایی‌ها در عصر قاجار، از آیین‌های مذهبی مسیحیّت اقتباس شده است. به هر حال، نمود‌ها و مظاهری است که گاهی عزاداران را از محتوا و اصل عزاداری و اقامۀ شعائر دینی بازمی‌دارد[۳].
منابع
پانویس
- ↑ لغت‌نامه، دهخدا.
- ↑ تاریخ تکایا و عزاداری قم، ص۲۱۴.
- ↑ محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۳۴۶.