علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی (کتاب)

افزودن پیوند
از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
علم امام (ع) از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی
زبانفارسی
نویسندهزهرا یوسفی
موضوعامامت، علم امام
مذهبشیعه
ناشرانتشارات بوستان کتاب
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۳۹۹ ش
چاپاول
تعداد صفحه۲۲۴
شابک‫‬‭۹۷۸-۹۶۴-۰۹-۲۲۷۵-۰
شماره ملی۷۵۰۸۰۴۶

علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت‌الله جوادی آملی کتابی است که به بررسی دیدگاه شیعه درباره محدوده علم ائمه (ع) با توجه به آیات و روایات می‌پردازد. این کتاب به قلم زهرا یوسفی نوشته شده و توسط انتشارات بوستان کتاب به چاپ رسیده است.[۱]

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «بحث علم امام و ابعاد مختلف آن از مباحث مهم کلام اسلامی است که از صدر اسلام همواره در کانون توجه اندیشه وران شیعه و سنی بوده است. اندیشه وران شیعی این صفت را از شروط بنیادین امام دانسته و در رویارویی با دیگر گروه‌های جامعه اسلامی بر آن استدلال کرده‌اند و آثار گران مایه نیز در این باره نگاشته‌اند. اثر پیشِ رو نیز در راستای تحکیم مبانی امامت‌شناسی و پاسخ به شبهات آن در سه عرصه اساسی بحث علم امام، یعنی گستره و قلمرو، ویژگی‌ها و منابع علم امام، دیدگاه شیخ مفید و حضرت آیت الله جوادی آملی را به صورت تطبیقی بررسی کرده است. این اثر در ۴ فصل و ۱۱ گفتار تهیه و تنظیم گردیده است؛ فصل اول این اثر تحت عنوان مفهوم‌شناسی منتشر شده که دو گفتار مفاهیم و نگاهی به زندگی علمی شیخ مفید و حضرت آیت الله جوادی آملی بررسی گردیده است. نویسنده در فصل بعدی، به قلمرو و گستره علم امام از دیدگاه شیخ مفید و آیت الله جوادی آملی می‌‌پردازد؛ این فصل پس از بیان مقدمه، در قالب سه گفتار تدوین شده است؛ در این فصل، دیدگاه شیخ مفید و جوادی آملی در مسأله قلمرو علم امام به صورت تطبیقی مورد مقایسه قرار گرفته است. سومین فصل از این اثر به ویژگی‌های علم امام از دیدگاه شیخ مفید و حضرت آیت الله جوادی آملی پرداخته است؛ در این اثر، پس از بیان ویژگی علم امام در منظر این دو عالم، دو دیدگاه مقایسه تطبیقی شده است. منابع علم امام از دیدگاه شیخ مفید و حضرت آیت الله جوادی آملی، عنوان چهارمین و آخرین فصل از این اثر بوده که در سه گفتار مطرح گردیده است؛ در این فصل منابع ربانی(نامکتوب محی و الهام الهی، لوح، رؤیای صادقه-) و منابع میراثی (مکتوب وراثت و تعلیم بلاواسطه و با واسطه از پیامبر (ص) و امامان پیشین، جفر، جامعه و مصحف فاطمه) به عنوان منابع علم امام از دیدگاه شیخ مفید مطرح شده و در گفتار دوم، منابع ربانی (مصادیق علم لدنی وحی و الهام الهی، روح القدس، لوح محفوظ) و منابع میراثی علم امام (وراثت و تعلیم بلاواسطه و با واسطه از پیامبر (ص) و امامان پیشین، قرآن، جفر، جامعه یا کتاب علی و مصحف حضرت فاطمه زهرا) تبیین گردیده و در پایان مقایسه‌ای تطبیقی میان دو دیدگاه صورت گرفته است».[۱]

فهرست کتاب

  • پیش‌گفتار
  • مقدمه
  • فصل اول: مفهوم‌شناسی
  • گفتار اول: مفاهیم
  • الف) امام
١. امام در لغت
٢. امام در اصطلاح متکلمان امامیه
۱. علم در لغت
  • علم به معنای ادراک حقیقت شیء
  • علم به معنای نقیض جهل
  • علم به معنای یقین
  • علم به معنای حضور و احاطه بر شیء
  • علم به معنای علامت و نشان
۲. علم در اصطلاح متکلمان
۱. علم غیب در لغت
۲. علم غیب در اصطلاح
١. استادان و مشایخ شیخ مفید
۲. شاگردان شیخ مفید
٣. آثار و تألیفات شیخ مفید
۱. گستره علم غیب امام
۲. مصادیق علم غیب امام
۱. علم به مجموع قرآن (ظاهر و باطن، محکم و متشابه، ناسخ و منسوخ)
۲. علم به کتاب‌های آسمانی پیشین
  • ب) علم به غیب
۱. دلایل برخورداری امام از علم غیب
۲. مصادیق علم غیب امام
١. امام، کون جامع و انسان کامل
٢. امام، مخزن علم الهی
٣. امام، وحی ممثّل و قرآن ناطق (علم حضوری به اسرار جهان)
  • د) قطعی یا ظنّی بودن علم امام
  • ﻫ) شأنی یا فعلی بودن علم امام
  • و) دفعی یا تدریجی بودن علم امام
  • ز) تفصیلی یا اجمالی بودن علم امام
  • ح) معصومانه یا خطاپذیر بودن علم امام
  • ط) کامل یا ناقص بودن علم امام
  • ی) صعب و مستصعب بودن علم امام
  • ک) نسیان یا عدم فراموشی در علم امام
  • ل) رخصت‌مند یا تکلیف‌آور بودن علم امام
  • گفتار سوم: مقایسه تطبیقی دیدگاه شیخ مفید و علامه جوادی آملی در مورد مسئله ویژگی‌های علم امام
  • تمایز و تشابه دو دیدگاه
  • جمع‌بندی
  • فصل چهارم: منابع علم امام از دیدگاه شیخ مفید و علامه جوادی آملی
  • مقدمه
  • گفتار اول: منابع علم امام از دیدگاه شیخ مفید
  • الف) منابع ربانی (نامکتوب)
۱. وحی و الهام الهی
٢. لوح
٣. رؤیای صادقه
  • ب) منابع میراثی (مکتوب)
۱. وراثت و تعلیم بلاواسطه و با واسطه از پیامبر (ص) و امامان پیشین
  • تعلیم بلاواسطه علوم از پیامبر (ص)
  • تعلیم با واسطه علوم از پیامبر (ص)
٢. جفر
٣. جامعه
۴. مصحف فاطمه (س)
  • گفتار دوم: منابع علم امام از دیدگاه علامه جوادی آملی
  • الف) تعریف علم کسبی و وهبی
۱. علوم رسمی اکتسابی
۲. علوم وهبی یا لدنی
١. امام، مصداق انسان کامل
٢. امام، صنع خداوند متعال
٣. امام، شاگرد مستقیم خدا
۴. امام، عِدْل قرآن کریم
۵. علم امام به لوح محفوظ
  • د) منابع ربانی (مصادیق علم لدنی)
۱. وحی و الهام الهی
۲. روح القدس
٣. لوح محفوظ
  • ﻫ) منابع میراثی علم امام
  • مصادیق منابع میراثی و مکتوب علم امام
۱. وراثت و تعلیم بلاواسطه و با واسطه از پیامبر (ص) و امامان پیشین
۲. قرآن
٣. جفر
۴. جامعه یا کتاب علی (ع)
۵. مصحف حضرت فاطمه زهرا (س)

دربارهٔ پدیدآورنده

در مورد پدیدآورنده اطلاعاتی در دست نیست.

پانویس

  1. ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ وبگاه حوزه
برگرفته از «https://fa.imamatpedia.com/w/index.php?title=علم_امام_از_دیدگاه_شیخ_مفید_و_آیت‌الله_جوادی_آملی_(کتاب)&oldid=1164131»