علی بن اسماعیل میثمی در معارف و سیره رضوی

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

آشنایی اجمالی

او از احفاد میثم تمار بود، وی متکلمی جلیل‌القدر و محدثی بزرگ و عالمی مجاهد بود، او نخستین کسی است که در مذهب امامیه بحث و مناظره کرده و کتابی در این موضوع تألیف کرده است، وی با مخالفان شیعه مباحثه و احتجاج نمود و با قلم و زبانش از حقوق اهل بیت(ع) دفاع کرد، او اصلاً از اهل کوفه بود ولی در بصره مقیم شد، مؤلفان در کتب خود او را میستایند و به دانش و فضل وی اقرار می‌کنند.

شیخ طوسی در رجال خود او را از اصحاب امام رضا(ع) ذکر کرده است او گفته: علی بن اسماعیل میثمی از متکلمین می‌باشد. و در فهرست گوید: او فرزند میثم است که از بزرگان اصحاب علی(ع) بود، او اولین شخصی است که در امامت کتاب تألیف کرد و از نظر کلامی آن را مورد بحث قرار داده و کتاب خود را به نام الکامل نام‌گذاری نمود و کتاب دیگری هم به نام استحقاق دارد.

نجاشی گوید: ابوالحسن علی بن اسماعیل بن شعیب بن میثم بن یحیی تمار از موالیان بنی اسد است که در کوفه اقامت داشت و بعد در بصره ساکن شد، او از بزرگان متکلمان شیعه به شمار می‌رود، و با ابوالهذیل علاف و نظام مجالسی دارد و با آنان به مناظره پرداخته است و کتاب‌هایی هم تألیف کرده، و علامه حلی نیز او را در بخش اول خلاصه ذکر می‌کند و گفته‌های شیخ و نجاشی را درباره او نقل می‌نماید.

او از امام رضا(ع) فقط یک حدیث نقل می‌کند، وی می‌گوید: امام رضا(ع) فرمودند: محمد بن فرات مرا اذیت کرد، خداوند او را گرفتار کند و گرمی آهن را به او بچشاند، او مرا رنج داد همان‌گونه که ابوالخطاب، امام صادق(ع) را رنج داد، هیچ خطابی مانند محمد بن فرات بر ما دروغ نبست، به خداوند سوگند هرکس به ما دروغ نسبت دهد خداوند از گرمی آهن به او خواهد چشانید.[۱]

منابع

پانویس