محراب در قرآن
این مدخل زیرشاخهٔ بحث محراب است. محراب از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: محراب در قرآن - پرسش مرتبط نداردمقدمه
...دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ...
[۱].- فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ...[۲].
- فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَى إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً وَعَشِيًّا[۳].
«محراب محل ویژه‌ای است که در معبد برای امام آن معبد یا افراد خاصی در نظر گرفته می‌شود و برای نامگذاری آن به این اسم جهاتی ذکر کرده‌اند که از همه بهتر سه جهت زیر است: نخست این که از ماده «حرب» به معنی جنگ گرفته شده است چون مؤمنان در این محل به مبارزه با شیطان و هوس‌های سرکش بر می‌خیزند.
دیگر اینکه محراب اصولاً به معنی بالای مجلس است و چون محل محراب را در بالای معبد فرار می‌دهند به این نام نامیده شده است.
سوم این که محراب به معنی تمام معبد است که جایگاه مبارزه با هوای نفس و شیطان بوده است»[۴]. «بعضی از مفسرین گفته‌اند: مراد از محراب در این آیه، همان است که اهل کتاب به آن «مذبح» گویند و آن «مقصوره» یعنی خانه کوچکی است که در مقدم معبدشان درست می‌کنند و دارای دری است که به وسیله نردبان کوچکی وارد آن می‌شوند کسی که در آن باشد اهالی میان معبد او را نمی‌بینند»[۵].[۶]
اصل مطلب
داستان از این قرار است که هنگامی که مریم به دنیا آمد طبق نذری که پدرش عمران کرده بود تا وی به دنیا بیاید او را به خدمت کاری کلیسا بگمارد مریم را به مسجد الاقصی آورد... . کفالت مریم به عهده زکریا محول گردید... هر گاه زکریا به اتاق مریم وارد می‌شد میوه‌های گوناگون و تازه در نزد او می‌یافت... چون از او می‌پرسید که اینها از کجاست؟ حضرت مریم می‌گفت: که از جانب خداست... در این جا بود که روی نیاز اتاق به درگاه پروردگار بی‌نیاز کرده و از وی درخواست فرزندی پاک و شایسته نمود و طولی نکشید که دعای او مستجاب شد و فرشتگان، مژده ولادت یحیی را از همسرش ایشاع به او دادند»[۷].
نتیجه بحث:
محراب را چه به معنی غرفه، چه به معنی محل ویژه در معبد و یا مذبح بگیریم در همگی دلالت بر مکانی می‌کنند و این مکان به جز «بیت المقدس» نیست و شهادت زکریا هم در بیت المقدس بوده است «کفار بنی اسرائیل در مقام قتل زکریا بر آمدند و از ترس جباران میان درخت پنهان شد آنها آمدند درخت را با اره دو نیم کرده این پیغمبر خدا را شهید کردند و در بیت المقدس دفن شد»[۸].[۹]
منابع
پانویس
- ↑ «پس خداوند آن (دختر) را به نیکی پذیرفت و به نیکی (پروراند و) برآورد و زکریّا را سرپرست او کرد و هرگاه زکریّا در محراب (عبادت) نزد وی می‌رفت کنار او، رزقی می‌یافت و می‌پرسید: ای مریم! این از کجا برای تو آمده است؟ و او می‌گفت: از نزد خداوند؛ (آری) خداوند به هر که بخواهد بی‌حساب (و شمار) روزی می‌دهد» سوره آل عمران، آیه ۳۷.
- ↑ «پس فرشتگان او را در حالی که در محراب به نماز ایستاده بود ندا دادند: خداوند تو را به (تولّد) یحیی نوید می‌دهد که «کلمه‌ای از خداوند» را راست می‌شمارد و سالار و (در برابر زنان) خویشتندار و پیامبری از شایستگان است» سوره آل عمران، آیه ۳۹.
- ↑ «آنگاه از محراب به سوی قوم خود بیرون شد و به آنان اشاره کرد که: پگاهان و در پایان روز (خداوند را) به پاکی بستأیید» سوره مریم، آیه ۱۱.
- ↑ تفسیر نمونه، ج۲، ص۶۱۶.
- ↑ تفسیر المیزان، ج۳، ص۳۱۲.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۷۱۰.
- ↑ تاریخ انبیاء، محلاتی، ص۵۶۴.
- ↑ تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، عمادزاده، ص۷۱۰.
- ↑ فرزانه، محرم، اماکن جغرافیایی در قرآن، ص ۷۱۲.