محل زندگی امام مهدی در دوران غیبت صغری

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت

مقدمه

غیبت صغری عبارت است از دوران پنهان‌زیستی کوتاه‌مدت حضرت مهدی(ع) که طبق نظر مشهور، با شهادت امام عسکری(ع) (۲۶۰ق) آغاز شده و با رحلت چهارمین نایب خاص آن بزرگوار (۳۲۹ق) به پایان رسیده است که مجموعا قریب هفتاد سال می‌شود.

محل زندگی آن حضرت در این دوران، به روشنی مشخص نیست؛ ولی از برخی روایات و قرائن به دست می‌آید حضرت این مدت را به طور عمده در دو منطقه سپری کرده است: یکی منطقه عراق و دیگری مدینه منوره و روایات متعددی بر این مطلب دلالت دارد. از امام صادق(ع) در این زمینه نقل شده است که فرمود: برای قائم(ع) دو غیبت است: یکی کوتاه و دیگری طولانی. در غیبت اول جز شیعیان مخصوص از جای او خبر ندارند و در غیبت دیگر جز، دوستان مخصوصش از جای او خبر ندارند[۱]. در "دوران غیبت صغری"، از سفیران چهارگانه (نواب خاص) کسی نزدیک‌تر به آن حضرت ذکر نشده است و ایشان هم تماما در عراق بوده و همواره با حضرت در ارتباط بوده‌اند. توقیعات فراوانی نیز از طرف حضرت به دست آنها شرف صدور یافته است؛ بنابراین می‌توان گفت دست‌کم بخشی از عمر آن حضرت در این دوران در عراق، مخصوصا در بغداد سپری شده است.

دسته‌ای دیگر از روایات به صورت مطلق (بدون در نظر گرفتن صغری و کبری بودن غیبت) زندگی حضرت را در دوران غیبت، در مدینه منوره ذکر کرده‌اند که با توجه به‌ روایات دسته نخست، می‌توان گفت ممکن است بخشی از "دوران غیبت صغری" نیز در مدینه سپری شده باشد. امام باقر(ع) در این‌باره فرمود: ناگزیر برای صاحب این امر عزلت و گوشه‌گیری خواهد بود... و طیبه [مدینه‌] چه منزلگاه خوبی است![۲].

بنابراین جمع بین دو دسته روایات به این صورت است که آن حضرت در مدینه حضور داشته است؛ ولی به دلیل ارتباط با نواب خاص داشته‌اند، بخشی از عمر خود را در عراق سپری کرده است[۳].

پرسش مستقیم

پرسش‌های وابسته

منابع

پانویس

  1. شیخ کلینی، کافی، ج ۲، ص۱۴۱.
  2. «لابُدَّ لِصاحِبِ هَذا الاَمرِ مِنْ عُزْلَةٍ... و نِعْمَ المَنْزِلُ طَيْبَةُ»، شیخ طوسی، کتاب الغیبة، ص۱۶۲.
  3. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت ج۲، ص۱۲۶-۱۳۹ و پرسمان مهدویت، ص۱۲۷-۱۳۲؛ مروجی طبسی، محمد جواد، بامداد بشریت، ص۱۱۱-۱۱۵.