محمد بن اسحاق (ابن منده)
موضوع مرتبط ندارد - مدخل مرتبط ندارد - پرسش مرتبط ندارد
آشنایی اجمالی
ابوعبدالله محمد بن اسحاق بن محمد بن یحیی اصفهانی عبدی مشهور به ابن منده از «خاندان ابن منده» و نامدارترین فرد از این خاندان است. او اهل اصفهان بود و در همانجا می‌‌زیست، در سال ۳۱۰ به دنیا آمد. [۱] ابن منده از مشایخ بسیاری حدیث شنید که برجسته‌ترین ایشان از این قرارند: عبدالرحمان بن یحیی عموی پدرش، محمد بن حسین قطان، هیثم بن لکیب شاشی و عثمان بن احمد بن سمّاک. [۲] گفته شده وی در جستجوی حدیث سفری آغاز کرد که چهل سال طول کشید. [۳] و به گفته خود، شرق و غرب را دو بار زیر پاگذاشته است. [۴] وی نخست به نیشابور رفت و در آنجا از استادان بسیاری حدیث شنید. او افزون بر نیشابور به بخارا، سرخس، مرو و بلخ نیز سفر کرد و از مشایخ بزرگی بهره برد. ابن منده در سال ۳۳۹ هجری از نیشابور رهسپار عراق شد و چند سالی در نواحی عراق و شام به مسافرت پرداخت در ادامه سفر خود به طرابلس شام، غزه و بیت المقدس رفته و احتمالاً پیش از آن به مکه و مدینه نیز رفته و به استماع حدیث پرداخته است. [۵] به هرحال در سال ۳۶۱ هجری، ابن منده در بخارا بود و حاکم نیشابوری او را دیدار کرد و در سال ۳۷۵ هجری که ابن منده قصد بازگشت به اصفهان را داشت، همراه وی به نیشابور آمد. [۶] گروه بسیاری از ابن منده روایت کرده‌اند که ازآن میان می‌‌توان افرادی همچون حاکم نیشابوری، تمام رازی و احمد بن فضل باطرقانی را نام برد. [۷] گویند ابن منده چون به موطن خود بازگشت، چهل بار کتاب به همراه داشت که از ۱۷۰۰ تن از مشایخ، کتابت حدیث کرده بود.[۸] ابن منده در اصفهان به حرمت و جاه می‌‌زیست و پیداست که نفوذ بسیاری در مردم و اولیای امور داشته است. [۹] وی در دوران سفر طولانی خود، مجرد ماند و همسر اختیار نکرد و چون به اصفهان بازگشت، ازدواج کرد و از وی صاحب چهار پسر شد. [۱۰] ذهبی گفته وی از حافظه نیرومندی برخودار بود و بدین سبب او را حافظ مشرق خوانده است. [۱۱] ابونعیم اصفهانی باآنکه ابن منده را مردی بزرگ دانسته، معتقد است وی در پایان عمر، در نقل حدیث خلط می‌‌کرد و در امالی خود دچار لغزش و اشتباه می‌‌شد. [۱۲] ابن منده سال ۳۹۵[۱۳] یا ۳۹۶ هجری در اصفهان درگذشت[۱۴] و آثار بسیاری از خود بر جای گذاشت که عبارت‌اند از: التاریخ، الشیوخ، [۱۵] الناسخ والمنسوخ، [۱۶] معرفة الصحابة، المعرفة، التوحید و اثبات الصفات علی الاتفاق والتفرد[۱۷][۱۸]
اثر معروف
معرفة الصحابة، از معروف ترين آثار ابن منده كه امروز از اصل آن فقط بخش‌هایى در کتابخانه ظاهريه و نيز در کتابخانه شيخ‌الاسلام در مدينه در دست است.[۱۹]
جستارهای وابسته
منابع
جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۱
پانویس
- ↑ ابو الحسین ابن أبی یعلى، طبقات الحنابله، ج۲، ص ۱۶۷.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲۷، ص ۳۲۰.
- ↑ ابن جزری، غایه النهایه، ج۲، ص ۹۸.
- ↑ ابو الحسین ابن أبی یعلى، طبقات الحنابله، ج۲، ص ۱۶۷.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص ۲۹ ـ ۳۶.
- ↑ شمس الدین ذهبی، تذکره الحفاظ، ج۳، ص ۱۰۳۳.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲۷، ص ۳۲۱.
- ↑ شمس الدین ذهبی، تذکره الحفاظ، ج۳، ص ۱۰۳۲.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۱۷، ص ۴۱.
- ↑ میزان الاعتدال ۳ / ۴۷۹.
- ↑ ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۲۲، ص ۳۸۲.
- ↑ حافظ ابونعیم اصفهانی، ذکر اخبار اصبهان، ج۲، ص ۳۰۶.
- ↑ ابن جزری، غایه النهایه، ج۲، ص ۹۸.
- ↑ ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد بن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۱۵، ص ۵۲.
- ↑ ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۲۷، ص ۳۲۱.
- ↑ ابن کثیر، البدایة والنهایه، ج۱۱، ص ۳۳۶.
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، هدیه العارفین، ج۲، ص ۵۷.
- ↑ جمعی از پژوهشگران، فرهنگ‌نامه مؤلفان اسلامی ج۲، ص۳۴۱ - ۳۴۲.
- ↑ ترمانینی، عبدالسلام، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۳۵۹.