مسئولیت در برابر خانواده
مقدمه
قرآن کریم می‌فرماید: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ...﴾[۱]. همچنین می‌فرماید: ﴿وَلَمَّا فَتَحُوا مَتَاعَهُمْ وَجَدُوا بِضَاعَتَهُمْ رُدَّتْ إِلَيْهِمْ قَالُوا يَا أَبَانَا مَا نَبْغِي هَذِهِ بِضَاعَتُنَا رُدَّتْ إِلَيْنَا وَنَمِيرُ أَهْلَنَا وَنَحْفَظُ أَخَانَا...﴾[۲]
پیامبر (ص) می‌فرمایند: "بهترین شما کسی است که برای خانواده خود بهتر است"[۳].
امام سجاد (ع) می‌فرمایند: "خداوند از آن کسی از شما بیشتر خشنود است که نعمت‌ها را بر عیال خود تمام‌تر کند، و فرمود: اگر به بازار روم و چند درهمی داشته باشم که برای عائله خود گوشت بخرم، در حالی که به آن خیلی تمایلی داشته باشند، برای من از آزاد کردن برده‌ای محبوب‌تر است"[۴].
خانواده را سنگ اول و زیربنای جامعه می‌دانند که از اجتماع مشروع والدین و فرزندان پدید آمده است. در برخی از جوامع خانواده حتی در برگیرنده خویشان، اقوام، همسایگان و افراد قبیله هم می‌شود. خانواده در اسلام امری مقدس و عامل و سببی برای دستیابی به کمال، مودت، رحمت، انس و صفاست. خانواده مکتب سازندگی فضیلت‌هاست و نسلی که متعهد، وظیفه‌شناس و نیز در حیات اجتماعی مسئولیت‌پذیر باشد از آنجا به وجود می‌آید. قانون تکامل و رشد که از مظاهر تکامل اجتماعی است از آنجا منشأ شکل می‌گیرد[۵].
خانواده به عنوان اجتماعی کوچک از اعضای مختلفی تشکیل شده که رکن رکین آن زن و مرد است. هر یک از اعضای خانواده نسبت به یکدیگر دارای تکلیف و مسئولیتی است. و به قول مرحوم محمد جواد مغنیه، "مقام مسئوولیت بعد از تکلیف است، زیرا از آن می‌جوشد و زاده می‌شود"[۶]
هدف اصلی از تشکیل خانواده، بقای نسل، تشکیل جامعه سالم و تأمین سلامت روانی افراد است. از اهداف دیگر زندگی خانوادگی، تأمین نیازهای افراد خانواده در سایه زندگی مشترک است و هر کاری به نسبت مقدار تأثیری که در برآوردرن این هدف داشته باشد: ارزشمند خواهد بود[۷].[۸]
منابع
پانویس
- ↑ «ای مؤمنان! خود و خانواده خویش را از آتشی بازدارید که هیزم آن آدمیان و سنگ‌هاست» سوره تحریم، آیه ۶.
- ↑ «و چون کالای خود را گشودند دریافتند که سرمایه‌شان را به آنان بازگردانده‌اند گفتند: ای پدر! (بیش از این) چه می‌خواهیم؟ این سرمایه ماست که به ما باز گردانده‌اند و (بگذار برویم) برای خانواده خود غلّه بیاوریم و برادرمان را نگه می‌داریم...» سوره یوسف، آیه ۶۵.
- ↑ ملا مهدی نراقی، جامع السعادات، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ج۲، ص۱۹۲.
- ↑ ملا مهدی نراقی، جامع السعادات، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، ج۲، ص۱۹۳.
- ↑ علی قائمی، اخلاق و معاشرت در اسلام، ص۱۲۱-۱۲۲.
- ↑ محمدجواد مغنیه، فلسفه اخلاق در اسلام، ترجمه عبدالحسین صافی، ص۱۶۹.
- ↑ محمدتقی مصباح یزدی، اخلاق در قرآن، ج۳،ص ۷۰. قرآن کریم در سوره روم آیه ۲۱ می‌فرماید: ﴿وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ﴾ «و از نشانه‌های او این است که از خودتان همسرانی برایتان آفرید تا کنار آنان آرامش یابید و میان شما دلبستگی پایدار و مهر پدید آورد؛ بی‌گمان در این، نشانه‌هایی است برای گروهی که می‌اندیشند».
- ↑ احمدوند، فردین، مکارم اخلاق در صحیفه، ص۷۰ ـ ۷۲.