منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة - خویی، کمره‌ای و حسن‌زاده آملی (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة
زبانعربی
نویسندگان
موضوعنهج البلاغه، امامت و ولایت
مذهبشیعه
ناشرانتشارات مکتبة الاسلامیة
محل نشرتهران، ایران
سال نشر۱۳۶۴ ش
تعداد جلد۲۱
فهرست جلدهاجلد اول، جلد دوم، جلد سوم، جلد چهارم، جلد پنجم، جلد ششم، جلد هفتم، جلد هشتم، جلد نهم، جلد دهم، جلد یازدهم، جلد دوازدهم، جلد سیزدهم، جلد چهاردهم، جلد پانزدهم، جلد شانزدهم، جلد هفدهم، جلد هجدهم، جلد نوزدهم، جلد بیستم، جلد بیست و یکم
شماره ملی۵۲۱۶۴۷

منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، مجموعه‌ای بیست و یک جلدی است به زبان عربی که به ترجمه، شرح و تفسیر نهج‌ البلاغه می‌پردازد. این مجموعه به قلم سید حبیب‌الله خویی، محمد باقر کمره‌ای و حسن حسن‌زاده آملی نوشته شده و توسط انتشارات مکتبة الاسلامیة به چاپ رسیده است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة از شروح مهم و مفصل نهج البلاغه است. شارح به‌دلیل گستره وسیع دانش و تبحر در آثار متقدم، شرحی کامل بر نهج البلاغه نگاشته است. از جمله ویژگی‌های این شرح می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. تقسیم متن خطبه‌ها و نامه‌های طولانی به چند قسمت؛
  2. شماره‌گذاری در قسمت‌های مختلف منت برای تسهیل در ارجاع؛
  3. توضیح لغات، اعراب و معنای لغات؛
  4. ذکر نکته‌های ادبی و بلاغی؛
  5. شرحی آمیخته با متن؛
  6. ذکر اسناد خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها براساس منابع معتبر شیعی.

از دیگر ویژگی‌های این شرح، بحث و نقد در آرای سه شرح مهم و متقدم (یعنی: راوندی، ابن ابی الحدید و ابن میثم) است. شارح ذیل مقدمه مفصلی که بر شرح خود نگاشته، به تعریف علم بلاغت، معانی و بیان و بدیع پرداخته است. در این بین، ضمن ارائه شاهد مثال از قرآن کریم، نمونه‌های بسیاری از نهج البلاغه ذکر کرده است.

شارح در آغاز متن کلام به بررسی واژگان مشکل پرداخته است. در ادامه با عنوان "اعراب" قواعد صرف و نحو را بررسی کرده و پس از آن با عنوان "المعنی" به شرح خطبه پرداخته و آرای فقهی و اجتماعی خود را مطرح کرده است. در انتهای مطلب با عنوان "الترجمة" بخشی از متن را به فارسی بلیغ برگردانده است. در این بخش گاهی با به‌کارگیری اشعار و امثال فارسی، متن را زینت بخشیده است.

شارح در مدت حیات خویش موفق به شرح ۲۲۸ خطبه نهج البلاغه شد. پس از او نیز محمد باقر کمره‌ای و حسن حسن‌زاده آملی شرح ناتمام وی را تکمیل کردند»[۱].

مباحث جلدهای کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورندگان

سید حبیب‌الله خویی (پدیدآورنده)
سید حبیب‌الله خویی
علامه میرزا سید حبیب‌الله هاشمی خویی (متولد 1265 ق، خوی و متوفای 1324 ق)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: میرزا محمد حسن شیرازی، میرزا حبیب‌اللّه رشتی، میرزا خلیل تهرانی، سید حسین کوه کمری به اتمام رساند. او چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر و ترجمه درآورده است. «تحفت الصائمین»، «منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة»، «الاربعون حدیثا»، «احقاق الحق فی تحقیق المشتق» برخی از این آثار است.[۲]
محمد باقر کمره‌ای (پدیدآورنده)
محمد باقر کمره‌ای
آیت‌الله محمد باقر کمره‌ای (متولد ۱۲۸۴ ش، خمین و متوفای ١٣۷۴ ش)، تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: عبدالکریم حائری یزدی، محمد حسین نایینى، ضیاءالدین عراقى، محمد حسین غروی اصفهانی و محمد حسین کمپانى به اتمام رساند. فعالیت در رخدادهای نهضت ملی از جمله فعالیت‌های وی می‌باشد. او علاوه بر تدریس در حوزه‏‌ علمیه، چندین جلد کتاب و مقاله به رشته تحریر و ترجمه درآورده است. «الدین‌ فی طور الاجتماع‌»، «ترجمه و شرح اصول کافی»، «ترجمه کمال الدین و تمام النعمة»، «ترجمه امالى شیخ صدوق»، «ترجمه خصال صدوق»، «گنجینه معارف شیعه امامیه»، «ترجمه مفاتیح الجنان»، «آسمان و جهان»، «حمزه سالار شهیدان در جنگ احد» و «جمعیت تجدید آثار شیخ صدوق» برخی از این آثار است.[۳]
حسن حسن‌زاده آملی (پدیدآورنده)
حسن حسن‌زاده آملی
آیت‌الله حسن حسن‌زاده آملی، (متولد ۱۳۰۷ ش، آمل؛ متوفای ۱۴۰۰ ش)، فیلسوف متأله، فقیه، عارف، دانشمند نجوم و ریاضیات و مدرس حوزه علمیه. تحصیلات حوزوی خود را نزد اساتیدی همچون حضرات آیات: علامه طباطبایی، مهدی الهی قمشه‌ای، علامه شعرانی، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، محمد تقی آملی و میرزا احمد آشتیانی به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس دروس حوزوی، تاکنون چندین جلد کتاب و مقاله به رشتهٔ تحریر درآورده است. «الاصول الحکمیه»، «مفاتیح الأسرار لسلّاک الاسفار»، «عرفان و حکمت متعالیه»، «الهی نامه»، «رساله جعل»، «رساله لقاءالله»، «رساله إنه الحق» و «نهج الولایة» برخی از این آثار است.[۴]

پانویس