علاوه بر تغییراتی که در زندگی فردی و اجتماعیانسانها به وقوع میپیوندد، در روایات به دگرگونیهای طبیعی نیز اشاره شده است. از مجموع روایات، میتوان به این حکم کلی رسید که در آستانه ظهور، نظام آفرینش دچار برخی تغییرات میشود؛ چه اینکه این تغییرات معلول تصرفات انسانی باشد یا به اراده خداوند شکل گیرد. از مهمترین پدیدههای طبیعی میتوان به زلزلههای شدید، مرگ و میرهای فراوان، بارانهای زیاد و آفتهای طبیعی نام برد. اگرچه ممکن است برخی به خاطر پیشرفتهای شگرف در عرصههای گوناگون، این امر را دور از دسترس بدانند؛ اما تجربه ثابت کرده با وجود پیشرفتهای بزرگ در عرصههای طبیعی، دخالتهای نابجای انسان در طبیعت، منشأ پدید آمدن برخی آفتها شده که حاصل جهشهای ناخواسته در مسیر حرکت طبیعی است. در برخی روایات این آسیبها این گونه بازتاب یافته است:
زلزلههای فراوان: ابو سعید خدری از پیامبر اعظم (ص) نقل کرد که فرمود: «"أُبَشرُکُمْ بِالْمَهْدِی یُبْعَثُ فِی أُمتِی عَلَی اخْتِلَافٍ مِنِ الناسِ وَ زَلَازِلَ فَیَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْرا"»[۱]؛ بشارت میدهم شما را به مهدی برانگیخته میشود بر اختلاف میان مردم و زلزله ها؛ پس زمین را پر میکند از عدل و قسط آن گونه که پر شده است از ستم و بیداد.
بلاهای شدید: از أبی حمزه ثمالیروایت شده که گفت: شنیدم امام باقر (ع) میفرماید: «"یا أَبَا حَمْزَهَ لَا یَقُومُ الْقَائِمُ (ع) إِلا عَلَی خَوْفٍ شَدِیدٍ وَ زَلَازِلَ وَ فِتْنَهٍ وَ بَلَاءٍ یُصِیبُ الناسَ…"»[۲]؛ ای أبا حمزه، قائمقیام نمیکند مگر در دوره ترس و وحشت، و زمین لرزهها و گرفتاری و بلائی که گریبانگیر مردم میگردد و…. همه اموری که یاد شد، میتواند برای آزمایشانسانها در این دوران باشد. صفوان بن یحیی گوید: امام رضا (ع) فرمود: «"وَ اللهِ لَا یَکُونُ مَا تَمُدونَ إِلَیْهِ أَعْیُنَکُمْ حَتی تُمَحصُوا وَ تُمَیزُوا وَ حَتی لَا یَبْقَی مِنْکُمْ إِلا الْأَنْدَرُ فَالْأَنْدَرُ"»[۳]؛ آنچه شما چشمان خود را به سویش میدارید (منتظر و چشم به راه آن هستید) واقع نخواهد شد تا اینکه پاکسازی و جداسازی شوید و تا اینکه نماند از شما مگر هر چه کمتر و کمتر[۴].