ایثار در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

ایثار در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۰۶

۶٬۱۵۱ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۶ اکتبر ۲۰۲۲

←‏مقدمه

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۶٬۰۸۹

ویرایش

@@ خط ۱۰: / خط ۱۰: @@
 ایثار با مفاهیمی چون [[سخاوت]]، [[انفاق]] و [[احسان]] مرتبط است. فرق ایثار با سخاوت در آن است که ایثار بخشش چیزی است که شخص خود به آن نیازمند است و سخاوت بخشش چیزی است که فرد به آن نیاز ندارد<ref>ورام، مسعود بن عیسی، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر(مجموعة ورام)، ج۱، ص۱۷۲.</ref>، خواه بخشیدن به نیازمند یا غیر آن باشد<ref>غزالی، ابوحامد، احیاء علوم الدین، ج۱۰، ص۴۷.</ref>. انفاق به معنای صرف کردن [[مال]] در موارد نیاز است<ref>جرجانی، سیدشریف، کتاب التعریفات، ص۱۷.</ref> و احسان به هر فعلی از [[افعال]] [[نیک]] که سزاوار انجام است، گفته می‌شود<ref>جرجانی، سیدشریف، کتاب التعریفات، ص۵.</ref>، بدون اینکه نیاز شخص در آن دخیل باشد.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[ایثار - گرامی (مقاله)| مقاله «ایثار»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۰۶.</ref>
+==پیشینه==
+ایثار از جمله ویژگی‌هایی است که ریشه در [[فطرت انسانی]] دارد<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۲۲، ص۳۸۲.</ref> و در [[ادیان الهی]] و غیر [[الهی]] وجود دارد. در [[ادیان]] غیر الهی، بارزترین ظهور آن، [[قربانی کردن]] است<ref>منصوری لاریجانی، اسماعیل، از قیام تا قیام، قیام امام حسین{{ع}} و قیام امام خمینی، ص۱۸۰.</ref>؛ در [[مکاتب الهی]] این ویژگی از جایگاه بلندی برخوردار است. در [[آیین]] قبالا که [[مکتب عرفانی]] [[یهود]] است، از [[ایثار]] و از جان‌گذشتگی یاد شده است<ref>منصوری لاریجانی، اسماعیل، از قیام تا قیام، قیام امام حسین{{ع}} و قیام امام خمینی، ص۱۷۳ – ۱۷۴.</ref> و در [[مسیحیت]] از ایثار [[حضرت مسیح]]{{ع}} در به [[صلیب]] کشیده‌شدن سخن به میان آمده است و پاره‌ای از [[تفاسیر]] متون [[مسیحی]] بر این امر تأکید می‌ورزند که [[مرگ]] حضرت مسیح{{ع}} ایثاری برای پاک‌کردن [[گناهان]] [[مردم]] بوده است<ref>هینلز، جان. ر، راهنمای ادیان زنده، ج۱، ص۲۶۳.</ref>. برخی بر این باورند که ویژگی ایثار جایگاه مهمی در [[رشد]] و [[شکوفایی]] [[جوامع]] و [[تمدن‌ها]] داشته است؛ چنانکه منشأ ظهور [[دولت‌ها]] و تمدن‌ها در کشورهای مختلف، ایثار و جان‌فشانی‌های افراد بر پایه اصول و عقایدی است که به آن [[اعتقاد]] [[راسخ]] دارند؛ اما اگر این [[اعتقادات]] و مقاصد [[ضعیف]] باشد، از مرگ می‌ترسند و به [[شکست]] و [[خواری]] دچار می‌شوند<ref>ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، ج۱، ص۱۹۷ – ۱۹۹.</ref>. بخشی از ظهور [[تمدن]] [[عظیم]] [[اسلامی]] نیز به دلیل [[روحیه]] والای [[مسلمانان]]، به ویژه ایثار و [[فداکاری]] آنان بوده است<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۱۴، ص۳۴۱ – ۳۴۲.</ref>. در [[صدر اسلام]] نیز، [[قدرت]] [[تحمل]] و ایثار [[مسلمین]] در [[شعب ابی‌طالب]]<ref>ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۸۷ – ۹۰.</ref> و مقدّم داشتن [[مهاجرین]] توسط [[انصار]] در [[مدینه]]<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۹، ص۲۰۶.</ref> نقش مؤثری در رشد و [[بالندگی]] [[اسلام]] داشته است.
+پیش از اسلام این مفهوم برای مردم شبه جزیره مفهومی شناخته شده بود<ref>علی، جواد، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۴، ص۵۷۵ – ۵۸۴.</ref>. [[قرآن کریم]] با [[تأیید]] این [[رفتار نیک]] و به‌کارگیری آن در [[آموزه‌های دینی]]، به تکمیل آن پرداخته است<ref>بقره/ ۱۷۷؛ حشر/ ۹.</ref>. [[روایات]] فراوانی نیز این موضوع را بیان و بر اهمیت و [[ارزش]] آن تأکید کرده و در برخی کتب [[روایی]] نیز بابی بر آن اختصاص داده شده است<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۴، ص۱۸؛ حرّعاملی، محمدبن حسن، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، ج۹، ص۴۲۹.</ref>. در [[روایات]] از [[ایثار]] به عنوان نهایت [[احسان]] و [[بهترین عبادت]] و روش و [[خلق و خوی]] [[نیکان]] یاد شده است<ref>آمدی، عبدالواحد، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، ص۳۹۵ – ۳۹۶.</ref>. علمای [[اخلاق]]، کمتر به صورت مستقل به این موضوع پرداخته‌اند، بلکه در بیشتر منابع [[اخلاقی]]، تنها در ضمن بحث‌هایی نظیر [[زهد]]، [[جود]] و [[سخاوت]] از آن سخن گفته‌اند<ref>ابن مسکویه، احمد، تهذیب الاخلاق و تطهیرالاعراق، ص۱۰۴؛ فیض کاشانی، ملامحسن، المحجة البیضاء فی تهذیب الأحیاء، ج۶، ص۷۹ - ۸۲؛ نراقی، ملامهدی، جامع السعادات، ج۲، ص۱۲۲.</ref>؛ اما [[اهل معرفت]] به این موضوع توجهی ویژه کرده‌اند و در آثار [[عرفانی]] باب مستقلی برای آن گشوده‌اند؛ چنان‌که [[خواجه]] عبدالله [[انصاری]] ایثار را یکی از [[مقامات]] عرفانی می‌شمرد<ref>ص۷۵ – ۷۶.</ref>، [[صوفیه]] نیز یکی از ارکان تصوف را ایثار می‌دانند<ref>کلاباذی، محمد بن ابراهیم، کتاب التعرف، ص۹۰.</ref>.
+[[امام خمینی]] در کتاب‌های اخلاقی خود، مستقل به این مسئله نپرداخته و تنها ذیل موضوعاتی، مانند [[صدقه]] و [[انفاق]] از آن سخن گفته است<ref>چهل حدیث، ص۴۹۲.</ref>؛ اما در سخنرانی‌های خود بحث‌های فراوانی درباره ایثار و [[فداکاری]] مطرح کرده است<ref>امام خمینی، صحیفه، ج۴، ص۳۱۱؛ ج۱۲، ص۳۸۷؛ ج۱۶، ص۱۹۶ - ۱۹۹.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[ایثار - گرامی (مقاله)| مقاله «ایثار»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۵۰۶.</ref>
 == منابع ==