تیمم در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

تیمم در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۸ آوریل ۲۰۲۴، ساعت ۱۴:۵۲

۲۱۱ بایت اضافه‌شده ، ۸ آوریل

←‏دشواری کاربرد آب

دیداریویکی‌متن

Msadeq

مدیران

۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش

@@ خط ۲۶: / خط ۲۶: @@
 ===[[دشواری]] کاربرد آب===
-چنانچه آب موجود باشد ولی استفاده از آن به عللی مانند سرمای شدید، [[ترس]] از سارقان و درندگان و گران قیمت بودن آب دشوار و [[مشقت]] آور باشد [[تیمم]] جایز است.(۱) مستند این امر به نظر برخی [[فقها]] تعبیر «فَلَم تَجِدوا ماءً فَتَیَمَّموا» ([[نساء]] / ۴، ۴۳؛ [[مائده]] / ۵، ۶) است که افزون بر یافت نشدن [[حقیقی]] آب، موارد ممنوعیت [[عقلی]] و [[شرعی]] کاربرد آن را نیز دربرمی گیرد،(۲) زیرا تعبیر [[آیه]] شامل دشواری کاربرد آب نیز می‌‌شود، هرچند آب موجود باشد؛(۳) همچنین به نظر شماری از فقها، آیه مذکور شامل [[ضرورت]] تیمم در موارد غصبی بودن آب می‌‌گردد.(۴) برخی فقها برای [[وجوب]] [[تیمم]] به سبب [[دشواری]] کاربرد آب * به آیاتی که بر [[نفی حرج]] در [[دین]] دلالت دارند مانند [[آیه]] ۶ [[مائده]] / ۵: «ما یُریدُ اللّهُ لِیَجعَلَ عَلَیکُم مِن حَرَجٍ» نیز استناد کرده‌اند.(۵)
+چنانچه آب موجود باشد ولی استفاده از آن به عللی مانند سرمای شدید، [[ترس]] از سارقان و درندگان و گران قیمت بودن آب دشوار و [[مشقت]] آور باشد [[تیمم]] جایز است.<ref>[[ارشاد]] الاذهان، ج ۱، ص۲۳۳؛ مفتاح الکرامه، ج ۴، ص۳۵۰.</ref> مستند این امر به نظر برخی [[فقها]] تعبیر {{متن قرآن|فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا}}<ref>«آب نیافتید به خاکی پاک تیمّم کنید » سوره نساء، آیه ۴۳.</ref> است که افزون بر یافت نشدن [[حقیقی]] آب، موارد ممنوعیت [[عقلی]] و [[شرعی]] کاربرد آن را نیز دربرمی گیرد،<ref>[[فقه]] القرآن، ج ۱، ص۳۸؛ الفرقان، ج ۶، ص۱۸۴ - ۱۸۷.</ref> زیرا تعبیر [[آیه]] شامل دشواری کاربرد آب نیز می‌‌شود، هرچند آب موجود باشد؛<ref>ذخیره المعاد، ج ۱، ص۱۰۷؛ [[مشرق]] الشمسین، ص۳۳۷.</ref> همچنین به نظر شماری از فقها، آیه مذکور شامل [[ضرورت]] تیمم در موارد غصبی بودن آب می‌‌گردد.<ref>الفرقان، ج ۶، ص۱۹۱؛ التنقیح، ج ۱۰، ص۸.</ref> برخی فقها برای [[وجوب]] [[تیمم]] به سبب [[دشواری]] کاربرد آب به آیاتی که بر [[نفی حرج]] در [[دین]] دلالت دارند مانند [[آیه]]{{متن قرآن|مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ}}<ref>«خداوند نمی‌خواهد شما را در تنگنا افکند » سوره مائده، آیه 6.</ref> نیز استناد کرده‌اند.<ref>زبدة البیان، ص۲۰؛ المحلی، ج ۲، ص۱۱۶.</ref>.<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[تیمم (مقاله)|مقاله «تیممم»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص.</ref>
-۱. [[ارشاد]] الاذهان، ج ۱، ص۲۳۳؛ مفتاح الکرامه، ج ۴، ص۳۵۰.
-۲. [[فقه]] القرآن، ج ۱، ص۳۸؛ الفرقان، ج ۶، ص۱۸۴ - ۱۸۷.
-۳. ذخیره المعاد، ج ۱، ص۱۰۷؛ [[مشرق]] الشمسین، ص۳۳۷.
-۴. الفرقان، ج ۶، ص۱۹۱؛ التنقیح، ج ۱۰، ص۸.
-۵. زبدة البیان، ص۲۰؛ المحلی، ج ۲، ص۱۱۶.
-<ref>[[محمد صادق یوسفی مقدم|یوسفی مقدم، محمد صادق]]، [[تیمم (مقاله)|مقاله «تیممم»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۹ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۹، ص.</ref>
 ===زیانبار بودن آب===
 چنانچه کاربرد آب برای [[بیمار]] زیانبار باشد، به جای [[غسل]] یا [[وضو]]، تیمم [[واجب]] می‌‌شود:(۱) «و اِن کُنتُم [[مَرضی]]... فَلَم تَجِدوا ماءً فَتَیَمَّموا» ([[نساء]] / ۴، ۴۳؛ مائده / ۵، ۶)؛ با این توضیح که تعبیر «فَلَم تَجِدوا» در آیه شامل زیانبار بودن کاربرد آب نیز می‌‌شود.(۲) برخی در این باره، به [[آیات]] ۱۹۵ بقره / ۲ که از قرار دادن خود در معرض [[هلاکت]] منع کرده: «ولاتُلقوا بِاَیدیکُم اِلَی التَّهلُکَة» و ۲۹ نساء / ۴ که [[انسان‌ها]] را از کشتن خود برحذر داشته است: «لا تَقتُلوا اَنفُسَکُم» استناد کرده‌اند.(۳) بنابر روایتی، یکی از [[اصحاب پیامبر اکرم]] {{صل}} با استناد به آیه ۲۹نساء / ۴ در شبی سرد به جای غسل تیمم کرد و [[پیامبر]] عمل او را [[تأیید]] فرمود.(۴) بنابر روایتی، [[پیامبر اکرم]] {{صل}} درباره گروهی از [[مسلمانان]] که انجام دادن غسل را به مجروحی توصیه کرده بودند و وی در پی آن از [[دنیا]] رفته بود فرمود: [[خدا]] آنان را بکشد که وی را کشتند. او می‌‌توانست تیمم کند.(۵) دلیل دیگر [[فقها]] آیاتی‌اند که بر [[نفی عسر و حرج]] در دین دلالت دارند.(۶) در [[احادیث اهل بیت]] {{عم}} نیز [[بیماری]] * از اسباب جواز تیمم دانسته شده است.(۷) به نظر برخی واژه «مَرضی» در آیات مذکور شامل همه [[بیماران]] می‌‌شود؛(۸) اما عده ای برآن‌اند که [[تیمم]] در صورتی برای [[بیمار]] جایز است که بیماریش شدید باشد یا آب موجب تشدید آن یا به تأخیر افتادن بهبودی [[سلامت]] وی گردد.(۹) برخی دیگر گفته‌اند: بیمار، تنها در صورت [[ترس از مرگ]] می‌‌تواند تیمم کند.(۱۰) برخی [[فقها]] از [[آیات]] ۴۳ [[نساء]] / ۴ و ۶ [[مائده]] / ۵ استفاده کرده‌اند که تیمم برای بیمارانی که به آب دسترسی دارند جایز نیست؛ زیرا در این آیات جواز تیمم برای این افراد به نیافتن آب مشروط شده است.(۱۱)