دانش اخلاق در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←به لحاظ منشأ اخلاق
| خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
== ساماندهی مباحث [[اخلاق]] == | == ساماندهی مباحث [[اخلاق]] == | ||
مباحث [[علم اخلاق]]، در کتب [[اخلاقی]] به چند صورت سازمان یافته است. تفاوت سازمان‌های مختلف، ناشی از تفاوت ملاحظه‌های نویسندگان است<ref>اصطلاح‌نامه اخلاق اسلامی، ص۲۹.</ref>. برخی از این دسته‌بندی‌ها عبارت‌اند از: | مباحث [[علم اخلاق]]، در کتب [[اخلاقی]] به چند صورت سازمان یافته است. تفاوت سازمان‌های مختلف، ناشی از تفاوت ملاحظه‌های نویسندگان است<ref>اصطلاح‌نامه اخلاق اسلامی، ص۲۹.</ref>. برخی از این دسته‌بندی‌ها عبارت‌اند از: | ||
=== به لحاظ | === به لحاظ منشأ اخلاق === | ||
رایج‌ترین دسته‌بندی در [[علم اخلاق]] به لحاظ | رایج‌ترین دسته‌بندی در [[علم اخلاق]] به لحاظ منشأ اخلاق و ملکات صورت گرفته است. نظریه پردازان [[علم اخلاق اسلامی]]، به [[پیروی]] از ارسطو، [[اخلاق]] را عبارت از ملکات راسخه‌ای می‌دانند که در پی تکرار عمل در نفس پدید می‌آید. از طرفی معتقدند، [[رفتار انسان]] از قوای [[نفسانی]] او یعنی [[عقل]]، [[غضب]] و [[شهوت]] سرچشمه می‌گیرد؛ بنابراین، معتقدند [[اخلاق]] و سجایای [[انسان]] به واسطه [[افعال]] و [[کردار]] او از سه [[قوه]] [[عقل]]، [[غضب]] و [[شهوت]] متولد می‌شوند. بر این مبنا، مباحث [[علم اخلاق]] را نیز بر این سه قوه تقسیم می‌کنند و برای هر دسته، اصولی قائل می‌شوند که سایر صفت‌های [[انسانی]] از آنها ناشی می‌شود. | ||
اصول ملکات در [[قوه شهوت]] در نقطه [[اعتدال]]، [[عفت]] در حال | اصول ملکات در [[قوه شهوت]] در نقطه [[اعتدال]]، [[عفت]] در حال تفریط، [[خمود]] و در حال [[افراط]]، [[شره]] نامیده می‌شوند. در قوه [[غضب]] در حال [[اعتدال]]، [[شجاعت]] در حال تفریط، [[ترس]] و در حال [[افراط]]، تهور نام دارند و در قوه [[عقل]] در خط [[اعتدال]]، [[حکمت]] در حال تفریط، بُله و در حال [[افراط]]، سقه یا با جربزه نام گرفته‌اند<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الاهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الاهی، ج۱]]، ص۶۶-۶۷.</ref>. | ||
=== به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]] === | === به لحاظ مراحل [[سیر و سلوک]] === | ||