بحث:جنگ جمل در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←کوفیان و جنگ جمل
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
حال که به اختصار درباره وقایع [[جنگ جمل]] سخن گفتیم، به بررسی موضع [[مردم بصره]] و [[قبایل]] مختلف در قبال دو گروه شرکت‌کننده در جنگ، یعنی [[اصحاب جمل]] و [[سپاه امیرالمؤمنین]] می‌پردازیم. همان‌گونه که پیشتر آوردیم، بعد از [[کشته شدن عثمان]]، مردم بصره به سه گروه تقسیم شدند؛ یک گروه به [[خون‌خواهی عثمان]] پرداختند و خواهان کشته شدن [[قاتلان]] [[خلیفه]] و با [[خلافت امام علی]]{{ع}} به [[مخالفت]] پرداختند. گروه دیگر از طرفداران [[امام علی]]{{ع}} بودند و [[خلافت]] ایشان را برحق می‌دانستند و گروه سوم که خود را کنار کشیدند و از هیچ گروهی طرفداری نکردند و در جنگ هم شرکت نکردند<ref>[[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری]]، ص ۱۳۹.</ref>. | حال که به اختصار درباره وقایع [[جنگ جمل]] سخن گفتیم، به بررسی موضع [[مردم بصره]] و [[قبایل]] مختلف در قبال دو گروه شرکت‌کننده در جنگ، یعنی [[اصحاب جمل]] و [[سپاه امیرالمؤمنین]] می‌پردازیم. همان‌گونه که پیشتر آوردیم، بعد از [[کشته شدن عثمان]]، مردم بصره به سه گروه تقسیم شدند؛ یک گروه به [[خون‌خواهی عثمان]] پرداختند و خواهان کشته شدن [[قاتلان]] [[خلیفه]] و با [[خلافت امام علی]]{{ع}} به [[مخالفت]] پرداختند. گروه دیگر از طرفداران [[امام علی]]{{ع}} بودند و [[خلافت]] ایشان را برحق می‌دانستند و گروه سوم که خود را کنار کشیدند و از هیچ گروهی طرفداری نکردند و در جنگ هم شرکت نکردند<ref>[[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری]]، ص ۱۳۹.</ref>. | ||
== [[پرچمداران]] [[قبایل]] در [[جمل]] == | |||
[[قبایل کوفه]] از آغاز بنای آن [[شهر]]، به هفت گروه مختلف تقسیم شده بودند که هر یک [[فرمانده]] و مسئولی داشت. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} نیروهایی [[کوفی]] را بر همین اساس [[سازمان]] دهی کرد. برای شماری از گروه‌ها که متشکل از چند [[قبیله]] بودند، فرمانده و [[پرچم‌دار]] قرار داد که برخی در سازمان دهی کلّ [[سپاه امیرمؤمنان]] نیز [[فرمان]] دهی داشتند؛ زیرا جمعی از [[اهل]] [[مدینه]] هم با حضرت آمده بودند. | |||
در [[اخبار الطوال (کتاب)|أخبار الطّوال]] و [[انساب الاشراف (کتاب)|أنساب‌الأشراف]] نام گروهای هفت گانه از قبایل مختلف و [[فرماندهان]] و پرچم‌دارانشان بیان شده است. امیرالمؤمنین فقط برای قبیلۀ «طی» [[پرچم]] و فرمان دهی مستقل در جمل قرار داد. درنتیجه مجموع پرچم‌های قبایل، به هشت پرچم رسید. | |||
[[دینوری]] می‌نویسد: آن‌گاه علی{{ع}} با [[مردم]] حرکت کرد و نزدیک [[بصره]] [[سپاهیان]] را [[آرایش]] داد و [[پرچم‌ها]] و رایات را بست و هفت [[رایت]] قرار داد: | |||
#بر قبایل حِمْیَر و [[هَمْدان]] پرچمی بست و [[سعید بن قیس همدانی]] را بر آنان فرمان دهی داد. | |||
#برای قبایل مَذْحَجْ و اَشعری‌ها پرچمی بست و [[زیاد بن نضر حارثی]] را بر آنها گماشت. | |||
#قبیلۀ طِیّ، جزو این گروه بوده که پرچم جداگانه‌ای بست و [[عدی بن حاتم]] را فرمان دهی داد. | |||
#برای قبایل قیس، [[عَبْس]] و ذُبْیان، پرچمی بست و [[سعد بن مسعود ثقفی]] را بر آنان فرمانده کرد. [[سعد بن مسعود]]، عموی [[مختار ثقفی]] است. [[بلاذری]]، این گروه را قیس عَیْلان و عَبدُالقَیْس خوانده است. | |||
#برای مردم [[کِنده]]، حَضَرمَوْت، [[قُضاعه]] و مَهْرَه، پرچمی بست و [[حجر بن عدی کندی]] را فرمان دهی داد. | |||
#برای قبایل [[اَزْد]]، بَجیلَه، [[خَثْعَم]] و [[خُزاعه]] پرچمی بست و [[مخنف بن سلیم ازدی|مِخْنَف بن سُلَیم اَزْدی]] را بر آنان فرمانده ساخت. بلاذری به جای [[خزاعه]]، [[انصار]] را آورده است. | |||
#برای قبایل [[بکر بن وائل]]، [[تَغْلب]] و رَبیعه پرچمی بست و مَحْدُوج ذُهْلی را بر آنها گماشت. بلاذری، فرمانده را وَعْلَة بن محدوح [[ذهلی]] بیان کرده است. | |||
#برای [[قریش]] و [[انصار]] و دیگر مردم [[حجاز]] پرچمی بست و [[عبدالله بن عباس]] را بر آنان گماشت. [[بلاذری]]، این گروه را قُریش، [[کِنانه]]، اَسَد، [[تَمیم]]، ضَبّه، [[رَباب]] و مُزَیْنَه بیان کرده که [[مسئول]] آن [[معقل بن قیس ریاحی]] بوده است<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۳۵؛ جمل من أنساب الأشراف، ج۳، ص۳۱.</ref>. | |||
لشکرهای هفت گانه به همین صورت در جنگ‌های [[جمل]]، [[صفّین]] و [[نهروان]] شرکت کردند<ref>أنساب الأشراف، ج۲، ص۲۳۵؛ الأخبار الطّوال، ص۱۴۶؛ ترجمه أخبار الطوال، ص۱۸۲.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 258 - 259.</ref> | |||
== [[کوفیان]] و [[جنگ جمل]] == | == [[کوفیان]] و [[جنگ جمل]] == | ||