ابوالخطاب (صحابی)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
ابوالخطاب
تصویر قدیمی از مسجد کوفه
نام کاملابوالخطاب
جنسیتمرد
پسرحسین بن ابی‌الخطاب
خویشاوندانمحمد بن حسین بن ابی‌الخطاب (نواده)
محل زندگیکوفه
از اصحابپیامبر خاتم

آشنایی اجمالی

صحابه‌نگاران نام او را نگفته‌اند و ابن عبد البر[۱]، ابن اثیر[۲] و ابن حجر[۳] تصریح کرده‌اند نام او دانسته نیست. با این حال، صحابی بودن ابوالخطاب مورد اتفاقی است[۴]. ابوالخطاب را از اصحابی برشمرده‌اند که در کوفه می‌زیستند [۵]. از او اطلاع دیگری در دست نیست.

صحابه‌نگاران تنها برای او یک روایت شناخته‌اند که چنین است: «ثویر بن ابی‌فاخته از مردی از اصحاب به نام ابو الخطاب نقل می‌کند که از پیامبر اعظم (ص) (وقت نماز) وتر را پرسید. فرمودند: من دوست دارم وتر را در نصف شب به جا آورم. همانا خداوند عز و جل به آسمان دنیا فرو می‌آید و تا طلوع فجر می‌گوید: آیا توبه کننده‌ای هست؟ آیا استغفار کننده‌ای هست؟ آیا درخواست کننده‌ای هست؟» این روایت از دیگر صحابه هم نقل گردیده[۶]، ولی در منابع شیعه نیامده است.

برخی از علمای اهل سنت، ثویر بن ابی فاخته را تضعیف کرده‌اند. علت اصلی تضعیف او، رافضی بودن وی بیان شده است[۷]. ثویر، مولای ام هانی، خواهر امام علی (ع) بوده[۸] و فضایل امیر مؤمنان (ع) را نقل کرده است[۹]. او و پسرش حسین و از نوادگانش «هارون»، از اصحاب ائمه اطهار (ع) بوده‌اند[۱۰][۱۱]

جستارهای وابسته

منابع

پانویس

  1. ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۵.
  2. ابن اثیر، ج۶، ص۸۷.
  3. ابن حجر، ج۷، ص۹۱.
  4. منابع پیشین بخاری، ج۸، ص۲۶؛ ابونعیم، ج۵، ص۲۸۷۶؛ ابن ابی‌حاتم، ج۹، ص۳۶۴؛ ذهبی، ج۲، ص۱۶۲.
  5. ابن عبدالبر، ج۴، ص۲۰۵؛ ابن اثیر، ج۶، ص۸۷؛ ابن حجر، ج۷، ص۹۱.
  6. «عن ثوير بن ابي فاختة عَنْ رَجُلٍ مِنْ أَصْحَابِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُقَالُ لَهُ أَبُو الْخَطَّابِ أَنَّهُ سَأَلَ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ الْوِتْرِ فَقَالَ: » أُحِبُّ أَنْ أَوْتِرَ نِصْفَ اللَّيْلِ، إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَجَلَّ يَهْبِطُ مِنَ السَّمَاءِ الْعُلْيَا إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا فَيَقُولُ: هَلْ مِنْ مُذْنِبٍ، هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ، هَلْ مِنْ دَاعٍ، حَتَّى إِذَا طَلَعَ الْفَجْرُ ارْتَفَعَ ؛احمد بن حنبل، ج۲، ص۴۳۳ و ج۳، ص۹۴؛ مسلم، ج۲، ص۱۷۶؛ عبدالرزاق صنعانی، ج۱۰، ص۴۴۵.
  7. ابن حبان، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶؛ ابن عدی، ج۲، ص۱۰۵۔۱۰۶؛ نجاشی، ص۱۱۸.
  8. ابن حبان، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۶.
  9. خوارزمی، ص۶۱.
  10. ر. ک: طوسی، رجال، ص۱۱۱، ۱۲۹ و ۱۸۲؛ کافی، ج۱، ص۲۸۵ و ج۸، ص۴۷۴ و ۱۰۴ و ۳۴۶؛ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۸۳-۴۸۴؛ صدوق، ص۵۴۱؛ ابن قولویه، ص۱۶۶ و ۲۵۳؛ مفید، ص۲۶۹.
  11. هدایت‌پناه، محمد رضا، مقاله «ابوالخطاب»، دانشنامه سیره نبوی ج۱، ص:۲۶۶.