احمد بن حرب نیشابوری
آشنایی اجمالی
ابوعبدالله احمد بن حرب بن عبدالله بن سهل نیشابوری مروزی اهل نیشابور و به گفته برخی، از مردمان مرو بود.[۱]تاریخ و محل ولادت او به درستی روشن نیست. ذهبی گوید که نیشابوری به هنگام مرگ ۵۸ سال داشت،[۲] در این صورت باید ولادت وی در حدود ۱۷۵ هـ بوده باشد. وی در نیشابور اقامت داشت، ولی برای فراگیری دانش به بلاد مختلفی چون بصره، بغداد و کوفه مسافرت کرد و از شیوخ آنجا بهره برد.[۳] از استادان برجستهای چون سفیان بن عیینه، ابواسامه، ابوداود طیالسی و مکی بن ابراهیم حدیث شنیده و روایت کرده است. وی در نیشابور حلقه تدریس داشت و شاگردان بسیاری را تربیت کرده است.[۴] افرادی مانند ابوالازهر، سهل بن عمار، احمد بن نصیر خفاف و عباس بن حمزه از شاگردان او بوده و از وی حدیث نقل کردهاند. مشهورترین شاگرد نیشابوری، محمد بن کرام رئیس فرقه کرامیه بوده که از وی حدیث آموخته است، از این رو کرامیه وی را از پیروان آیین خویش دانسته و وی را گرامی میدارند.[۵] نیشابوری را فردی زاهد و عابد خواندهاند، اما زهد و عبادت او، مانع از شرکت جستن وی در جنگ و جهاد نبود. ذهبی مینویسد: نیشابوری در جنگی که در سالهای پس از ۲۲۰ هـ در سرزمین ترک و روم رخ داد، شرکت داشت و پیروزی بزرگی به دست آمد.[۶] وی به سال ۲۳۴ هـ از دنیا رفت.[۷] آثار و تألیفات وی عبارتاند از: «الاربعین»، «عیال الله»، «الزهد»، «الدعاء»، «الحکمه»، «المناسک» و «التکسّب»[۸].[۹]
منابع
- جمعی از پژوهشگران، فرهنگنامه مؤلفان اسلامی ج۱