احمد بن محمد بن شیبانی در تراجم و رجال
این مدخل زیرشاخهٔ بحث احمد بن محمد بن شیبانی است. احمد بن محمد بن شیبانی از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود: احمد بن محمد بن شیبانی در تراجم و رجال - پرسش مرتبط نداردمقدمه
احمد بن محمد بن الشیبانی[۱]، تنها یک بار در اسناد تفسیر کنز الدقائق به نقل از تفسیر القمی ذکر شده است:
«و فی تفسیر علی بن إبراهیم: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الشَّيْبَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ أَحْمَدَ بْنِ بُويَهْ قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُلَيْمَانَ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ الشَّيْبَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ التَّفْلِيسِيُّ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ صَالِحِ بْنِ رَزِينٍ عَنْ شِهَابِ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ سَمِعْتُ الصَّادِقَ(ع) يَقُولُ يَا شِهَابُ نَحْنُ شَجَرَةُ النُّبُوَّةِ- وَ مَعْدِنُ الرِّسَالَةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ- وَ نَحْنُ عَهْدُ اللَّهِ وَ ذِمَّتُهُ وَ نَحْنُ وَدَائِعُ اللَّهِ وَ حُجَّتُهُ- كُنَّا أَنْوَاراً صُفُوفاً حَوْلَ الْعَرْشِ نُسَبِّحُ- فَيُسَبِّحُ أَهْلُ السَّمَاءِ بِتَسْبِيحِنَا- إِلَى أَنْ هَبَطْنَا إِلَى الْأَرْضِ فَسَبَّحْنَا- فَسَبَّحَ أَهْلُ الْأَرْضِ بِتَسْبِيحِنَا ﴿وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ﴾[۲] فَمَنْ وَفَى بِذِمَّتِنَا فَقَدْ وَفَى بِعَهْدِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ ذِمَّتِهِ- وَ مَنْ خَفَرَ ذِمَّتَنَا فَقَدْ خَفَرَ ذِمَّةَ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ عَهْدَهُ»[۳].[۴]
شرح حال راوی
نام راوی در منبع اصلی یعنی تفسیر القمی، البرهان، بحارالأنوار، تفسیر نورالثقلین[۵] و در سند روایت دیگری که از تفسیر القمی در تفسیر کنز الدقائق نقل شده[۶]، احمد بن محمد الشیبانی ثبت گردیده[۷]، بنابراین لفظ «بن» قبل از الشیبانی در سند یاد شده زائد است.
کاوش در اسناد روایات، هویت راوی را شناسایی نکرده و در کتب رجالی نیز نامی از او برده نشده است، بدان جهت از راویان مجهول یا مهمل شمرده می‌شود، مگر بپذیریم تمام کسانی که در اسناد روایات تفسیر علی بن ابراهیم قمی قرار گرفته‌اند ثقه هستند، چنان که بعضی از بزرگان از عبارت مؤلف در مقدمه تفسیر: "ونحن ذاكرون و مخبرون بما ينتهي إلينا و رواه مشايخنا و ثقاتنا عن الذين فرض الله طاعتهم - و أوجب ولايتهم و لا يقبل عمل إلا بهم..."[۸] استفاده کردند.
یادآوری
عنوان أحمد بن محمد بن الشیبانی در بعضی اسناد روایات کتب شیخ صدوق دیده می‌شود[۹]؛ ولی راوی مورد بحث نیست؛ زیرا آن عنوان مقلوب «محمد بن أحمد الشیبانی (السنانی)» است و از مشایخ شیخ صدوق.[۱۰]
منابع
پانویس
- ↑ مصحّف أحمد بن محمد الشیبانی است.
- ↑ و ماییم که صف‌زدگانیم و ماییم که (خداوند را) به پاکی می‌ستاییم سوره صافات، آیه ۱۶۵-۱۶۶.
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۱۹۲ به نقل از تفسیر القمی، ج۲، ص۲۲۸.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۸۰.
- ↑ تفسیر القمی، ج۲، ص۲۲۸؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۶۳۳، ح۹۰۵۷؛ بحارالأنوار، ج۲۴، ص۸۷، ح۲؛ تفسیر نورالثقلین، ج۴، ص۴۳۹، ح۱۲۶.
- ↑ "في تفسير علي بن إبراهيم حدثنا أحمد بن محمد الشيباني قال، حدثنا محمد ابن أحمد..."؛ (تفسیر کنز الدقائق، ج۱۱، ص۱۹۲؛ ج۱۴، ص۳۴۷).
- ↑ تفسیر کنز الدقائق، ج۱۴، ص۳۴۷.
- ↑ تفسیر القمی، ج۱، ص۴.
- ↑ ر.ک: علل الشرائع، ج۱، ص۳۴.
- ↑ جوادی آملی، عبدالله، رجال تفسیری، ج۳ ص ۸۱.