بحث:ندای آسمانی (نشانه ظهور)
از علائم حتمی ظهور صیحه و ندای آسمانی است که در آن جبرئیل امین، به معرفی و شناساندن حضرت مهدی (ع) با بردن نام ایشان و پدرانشان می‌پردازد. سپس اعلام می‌کند که ایشان امیر شماست و باید از او اطاعت کنید.
ندای آسمانی و محتوای آن
- از جمله علائم حتمیۀ پیش از ظهور صیحه و ندای آسمانی است.[۱] صیحه به صدا و ندا اطلاق می‌شود که شب بیست و سوم ماه رمضان از آسمان شنیده می‌شود و هر جمعیتی آن را به زبان خویش می‌شنود.[۲] این ندا از جبرئیل امین است، که به زبانی رسا چنین اعلام می‌کند: «صبح نزدیک شد، بدانید که حق با مهدی(ع) و شیعیان اوست». دلیل برخاستن این صیحه آسمانی برای توجه دادن مردم به نزدیکی ظهور و به وجود آوردن آمادگی درونی در میان مؤمنان مخلص است.[۳] محتوای ندای آسمانی، معرفی حضرت مهدی (ع) و نیز حقانیت حضرت علی (ع) و رستگاری شیعیان او است.[۴]
- مضمون ندای آسمانی را می‌توان به دو قسمت إخباری و انشائی تقسیم کرد:
- مراد از محتوای إخباری، مطالبی است که قالب دستوری ندارد و برای آگاهی مخاطبان است.[۵] بیشترین مطالبی که به عنوان محتوای اخباری در ندای آسمانی مطرح شده، معرفی حضرت مهدی (ع) به نام و نسب است و پس از آن، در ندای دوّم، برحق بودن حضرت علی (ع) و پیروانشان مطرح می‌شود تا کسانی که حضرت مهدی (ع) را با نام و نسب نشناخته اند، به وسیله شیعیان حضرت علی (ع) که در جهان شناخته شده‌اند، ایشان را بشناسند.[۶] و ... .[۷]
- و مراد از محتوای انشایی، مطالبی است که قالب دستوری دارد و شنونده را به انجام اموری فرا می‌خواند.[۸] در محتوای انشایی دستور پیروی از حضرت مهدی (ع) است.[۹]
روایات و نکات آن
- چند روایت وجود دارد که در آن از مضمون و محتویات ندای آسمانی خبر داده شده است:[۱۰]
- امام رضا (ع) فرمود:[۱۱] «بدنی با قرص خورشید پدیدار شده بانگ می‌زند: آگاه باشید که خداوند فلانی را برای هلاک کردن ستمگران برانگیخت. در آن هنگام فرج مؤمنان فرا می‌رسد، خداوند سینه‌های آنان را شفا می‌دهد و خشم دل هایشان را می‌زداید.»[۱۲]
- امام صادق (ع) فرمود:[۱۳] «منادی آسمانی به نام حضرت مهدی (ع) بانگ زده می‌گوید: آگاه باشید که فرمان از آنِ فلان پسر فلان است، دیگر پیکار برای چیست؟»[۱۴]
- امام رضا (ع) درباره امام مهدی (ع) می‌فرمایند[۱۵]: «او کسی است که منادی از آسمان برای او ندا می‌دهد که همه مردم می‌شنوند: «آگاه باشید که حجت خدا در خانه خدا ظهور کرد، او را اطاعت کنید، به راستی که حق با او و در اوست».[۱۶]
- از جمع‌بندی روایات این گونه فهمیده می‌شود که هم‌زمان با ظهور خجسته حضرت بقیة الله منادی آسمانی حضرت مهدی (ع) را با نام خود و نام پدر بزرگوارش معرفی می‌کند و به جهانیان اعلام می‌کند که هان ای اهل عالم: حجت خدا ظاهر شد است و حق با او و با آل محمد (ص) است که دیگر دوران ستمگران سپری گردید او امیر شماست و فرمان به دست اوست، از او اطاعت کنید[۱۷].
واژه‌شناسی لغوی
این نشانه، در منابع شیعه و اهل سنت با واژه‌هایی چند، بیان شده است؛ از جمله:
- نداء: در لغت به معنای بلند کردن و آشکار ساختن صدا است و گاهی فقط به صدا اطلاق می‌شود[۱۸] این واژه در قرآن در موارد مختلفی به کار رفته است
وَإِذَا نَادَيْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ اتَّخَذُوهَا هُزُوًا وَلَعِبًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لاَّ يَعْقِلُونَ 
[۱۹]. عموم روایات مربوط به ندای آسمانی، از این واژه بهره برده‌اند. - صیحه: در لغت به معنای فریاد و صدای بلند بوده و در قرآن نیز به کار رفته است. اگر چه در روایات فراوانی صیحه در معنای «ندا» به کار رفته است؛ اما در بعضی، صیحه و ندا دو پدیده دانسته شده است
- صوت: در لغت به معنای صدای سخن است. این واژه در آیاتی از قرآن به کار رفته است وَأَخَذَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ الصَّيْحَةُ فَأَصْبَحُواْ فِي دِيَارِهِمْ جَاثِمِينَ[۲۰] و اینجا منظور از ندای آسمانی، صدایی است که در آستانۀ ظهور حضرت مهدی (ع) همۀ مردم، آن را از آسمان می‌شنوند[۲۱].
چگونگی و گسترۀ ندای آسمانی
این ندا توسط جبرئیل بلند می‌شود و همۀ انسان‌ها با گویش‌های مختلف آن را می‌فهمند و همه به صورت یکنواخت آن را می‌شنوند. دربارۀ گسترۀ آن در روایاتی از امام باقر (ع) نقل شده است: ندا دهنده‌ای از آسمان به نام قائم ندا می‌دهد که هر کس در شرق و غرب است، آن را می‌شنوند[۲۲]
با توجه به این روایات و نیز رسالت فراگیر حضرت مهدی (ع) برای همۀ مردم، به راحتی می‌توان مخاطبان این ندای آسمانی را همگان دانست و چنانچه به دیگر جانداران نیز اشاره شده، بدان جهت است که آنها نیز از این ظهور به طور تکوینی آگاه شده و از ظهور حجت الهی و رفع ستم بر انسان‌ها، شادمان می‌شوند.
از عمومی بودن ندای آسمانی، می‌توان فهمید که هر کس به زبان خود آن را شنیده و می‌فهمد. در بعضی از روایات تصریح شده که هر کس به زبان خود آن را می‌شنود. در این باره زراره از امام صادق (ع) روایت می‌کند که: ندا کننده‌ای قائم (ع) را به نام می‌خواند. گفتم: ندای خاص است یا ندای عامّ؟ فرمود: ندای عامّ است و هر ملّتی به زبان خود آن را می‌شنود. گفتم: پس چه کسی با او مخالفت می‌کند، در حالی که او را به نام می‌خوانند؟ فرمود: ابلیس آنان را رها نمی‌کند. و در آخر شب ندا می‌کند و مردم را به شک می‌اندازد![۲۳]
بیشتر روایات، آسمان را به عنوان محل ندای آسمانی معرفی کرده‌اند. محمد بن علی حلبی از امام صادق (ع) نقل می‌کند: "... ندای آسمانی نیز از علامات حتمی است و خروج حضرت قائم نیز حتمی است؛ عرض کردم؛ ندای آسمانی چگونه است؟ فرمود: یک منادی در اول روز از آسمان ندا کند..."[۲۴].[۲۵]
پانویس
- ↑ ر. ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟ ؟؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
- ↑ ر. ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱
- ↑ ر. ک. الساده، مجتبی، شش ماه پایانی، ص ۱۱۳ ـ ۱۲۱؛ کامل سلیمان، روزگار رهایی، ج ۲، ص ۶۱۰ ـ ۶۱۸.
- ↑ ر. ک. سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ ر. ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ ر. ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
- ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ ر. ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱؛ مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ ر. ک. زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
- ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟؛ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۳؛ رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵؛ زمانی، سید حسن، نشانه‌های قیام حضرت مهدی، ص ۳۸ ـ ۴۱
- ↑ نعمانی، ابو عبدالله محمد بن ابراهیم، الغیبه، ص ۱۸۱، ب ۱۰، ح ۲۸؛ حلی، حسن بن سلمان، مختصر بصائر الدرجات، ص ۴۷۸: «"أَلَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ فُلَاناً عَلَى هَلَاكِ الظَّالِمِينَ فَعِنْدَ ذَلِكَ يَأْتِي الْمُؤْمِنِينَ الْفَرَجُ وَ يَشْفِي اللَّهُ صُدُورَهُمْ وَ يُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ"»
- ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن علی، شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۳۷۲، ب ۳۵، ح ۵؛ خزاز، علی بن محمد، کفایه الأثر، ص ۲۷۱؛ طبرسی، ابو علی فضل بن حسن، اعلام الوری، ج ۲، ص ۲۴۱: «"أَلَا إِنَّ الْأَمْرَ لِفُلَانِ بْنِ فُلَانٍ فَفِيمَ الْقِتَالُ"»
- ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور، ص؟؟ ؟
- ↑ کمال الدین، ص ۳۷۲: «"َهُوَ الَّذِي يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ يَسْمَعُهُ جَمِيعُ أَهْلِ الْأَرْضِ بِالدُّعَاءِ إِلَيْهِ يَقُولأَلَا إِنَّ حُجَّةَ اللَّهِ قَدْ ظَهَرَ عِنْدَ بَیْتِ اللَّهِ فَاتَّبِعُوهُ فَإِنَّ الْحَقَّ مَعَهُ وَ فِیهِ"»
- ↑ ر. ک: رمضانیان، علی رضا، شرایط و علائم حتمی ظهور، ص ۳۵
- ↑ ر. ک. مهدی‌پور، علی اکبر، در آستانه ظهور.
- ↑ راغب، المفردات، ماده ندا.
- ↑ و چون به نماز بانگ برآورید آن را به ریشخند و بازی می‌گیرند؛ این از آن روست که آنان گروهی هستند که خرد نمی‌ورزند؛ سوره مائده، آیه ۵
- ↑ و بانگ آسمانی ستمگران را فرو گرفت و در خانه‌های خویش از پا درافتادند؛ سوره هود، آیه ۶۷.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۱۸.
- ↑ «يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاءِ بِاسْمِ الْقَائِمِ (ع) فَيَسْمَعُ مَنْ بِالْمَشْرِقِ وَ مَنْ بِالْمَغْرِب»؛ الغیبة للنعمانی، ص۲۵۴.
- ↑ «يُنَادِي مُنَادٍ بِاسْمِ الْقَائِمِ (ع) قُلْتُ: خَاصٌّ أَوْ عَامٌّ قَالَ: عَامٌّ يَسْمَعُ كُلُّ قَوْمٍ بِلِسَانِهِمْ قُلْتُ: فَمَنْ يُخَالِفُ الْقَائِمَ (ع) وَ قَدْ نُودِيَ بِاسْمِهِ قَالَ: لا يَدَعُهُمْ إِبْلِيسُ حَتَّى يُنَادِيَ فِي آخِرِ اللَّيْلِ وَ يُشَكِّكَ النَّاس»، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص ۶۵۱.
- ↑ «... وَ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ خُرُوجُ الْقَائِمِ مِنَ الْمَحْتُومِ قُلْتُ وَ كَيْفَ النِّدَاءُ قَالَ يُنَادِي مُنَادٍ مِنَ السَّمَاء ...»؛ الکافی، ج ۸، ص ۳۱۱.
- ↑ سلیمیان، خدامراد، درسنامه مهدویت، ج۳، ص ۱۲۰.