رجال نجاشی (کتاب)

از امامت‌پدیا، دانشنامهٔ امامت و ولایت
(تغییرمسیر از رجال نجاشی)
رجال نجاشی
زبانعربی
نویسندهاحمد بن علی نجاشی
موضوععلم رجال
مذهبشیعه
ناشرانتشارات جامعه مدرسین
محل نشرقم، ایران
سال نشر۱۴۰۷ق‌، ۱۳۶۵ ش
تعداد صفحه۹۸۶
شابک۹۷۸-۹۶۴-۰۹-۱۷۴۳-۵
شماره ملی۳۸۸۲۲۰۸

رجال نجاشی کتابی است به زبان عربی که به بررسی علم رجال شیعه می‌پردازد. این کتاب به قلم احمد بن علی نجاشی نوشته شده و انتشارات جامعه مدرسین نشر آن را به عهده داشته است.

دربارهٔ کتاب

در معرفی این کتاب آمده است: «کتاب حاضر؛ در برابر شبهات مخالفان مبنی بر اینکه تشیع از لحاظ اصل و اساس علمی هیچ منبع معتبری ندارد، تألیف شده و در آن به شرح حال اجمالی راویان شیعه و اسامی کتاب‌های آنها پرداخته شده است.

نویسنده فقط اسامی راویانی را آورده است که کتابی از آنها بر جای مانده و یا کتابی به آنها نسبت داده شده است.

امّا اسامی سایر راویانی که کتابی تألیف نکرده‌اند و با این حال جزء راویان احادیث نبوی و اهل بیت پیامبر(ع) بوده‌اند در این کتاب نیامده است و این امر یکی از نقیصه‌های کتاب‌هایی مثل رجال نجاشی و فهرست شیخ طوسی به شمار می‌‌رود.

از ویژگی‌های مهم این کتاب این است که مؤلف آن یعنی نجاشی در علم نسب‌شناسی تبّحر ویژه داشت و نسب راویان را به خوبی بیش از سایر رجال‌نویسان می‌‌شناخت؛ و همت خود را در همۀ عمر بر این امر مصروف داشت، از این رو دقت‌های رجالی او با سایر کتاب‌ها قابل مقایسه نیست؛ او این کتاب را در اواخر عمرش نگاشت یعنی پس از شصت سال کسب علوم مختلف به تدوین و تألیف احوال راویان پرداخت؛ نجاشی بسیاری از این مطالب را مستقیماً از حضور اساتید برجسته فن رجال مثل ابن غضائری و ابن نوح کسب کرد در حالی که سایر رجال‌نویسان از حضورچنین اساتیدی بی‌بهره بودند.

این کتاب در بر دارندۀ نام و شرح حال اجمالی هزار و دویست و شصت و نُه نفر از راویان و مؤلفان مهم شیعه می‌‌باشد که در ذیل هر شخص غالباً او را از حیث مذهب، وثاقت در روایت و تألیف کتاب توصیف کرده است. همچنین جایگاه و اعتبار بسیاری از کتاب‌ها نزد علما و ائمه(ع) نیز ذکر شده است.

نجاشی این کتاب را نه بر اساس سال و تاریخ راویان و مؤلفان بلکه به ترتیب حروف الفبا مرتب کرده و هر حرف و هر اسمی را یک باب قرار داده است.

او پس از اتمام ابواب حرف یاء، باب دیگری را افزوده است با عنوان «من اشتهر بکنیته» که راویان و مؤلفانی را در آن گردآورده که یا نامشان ذکر نشده است و یا اگر هم ذکر شده، با لقبشان شهرت دارند»[۱]

فهرست کتاب

در این مورد اطلاعاتی در دست نیست.

دربارهٔ پدیدآورنده

احمد بن علی نجاشی
احمد بن علی نجاشی معروف به نجاشی از عالمان و بنیان‌گذاران علم رجال در قرن چهارم و پنجم هجری قمری (متولد حدود ۳۷۲ ق / متوفی ۴۵۰ ق یا ۴۶۳ ق)، تحصیلات علمی خود را نزد اساتیدی همچون: شیخ مفید، سید مرتضی، سید رضی، ابن غضائری و شیخ صدوق به اتمام رساند. او علاوه بر تدریس، تاکنون چندین جلد کتاب به رشتهٔ تحریر درآورده است. «رجال نجاشی»، «الجمعة و ما ورد فیها من الاعمال»، «الکوفة و ما فیها من الآثار و الفضائل»، «مختصر الانوار و مواضع النجوم التی سمتها العرب» و «انساب بنی نضر بن قعین و ایامهم و اشعارهم» برخی از این آثار است[۲].

پانویس

دریافت متن