بحث:عصمت در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←امکان عصمت
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۳۴۲: | خط ۳۴۲: | ||
[[دلیل]] عمده آنان، این است که: [[بشریت]] با عصمت منافات دارد. به این بیان که: [[انبیا]] نیز همانند سایر [[انسان‌ها]] [[بشر]] بوده و هیچ امتیاز و فضیلتی بر دیگران ندارند، جز اینکه وسایل و وسایط [[تبلیغ رسالت الهی]] هستند. البته از آنجا که آنها نخستین انسان‌هایی هستند که مشمول [[امر و نهی]] [[خداوند]] می‌شوند، طبیعی است که [[سلوک]] و [[رفتار]] ایشان بر طبق [[شریعت]] پیشتر و بیشتر از دیگران باشد؛ از همین رو رفتار [[دینی]] آنها [[بهترین]] و مناسب‌ترین [[الگو]] برای رفتار دینی یک [[انسان]] است، و [[نیکوترین]] [[اطاعت]] از نوع [[اطاعت]] [[انسانی]] را نسبت به خداوند دارا می‌باشند. به همین دلیل، [[اسوه]] و الگوی دیگران قرار می‌گیرند. البته این بدان معنا نیست که [[اطاعت پیامبران]]، همچون اطاعت [[فرشتگان]]، اطاعتی [[معصومانه]] است؛ زیرا انسان تا زمانی که انسان است و دارای [[اراده]] و اختیار، و بهره‌مند از [[قوای ادراکی]] و [[عقلانی]]، ممکن نیست که [[معصوم]] از [[خطا]] و [[نسیان]] باشد. پس نباید توقعی بیش از یک انسان، از انبیا داشت<ref>من العقیدة الی الثورة، ج۴، ص۱۸۷-۱۹۱.</ref>. | [[دلیل]] عمده آنان، این است که: [[بشریت]] با عصمت منافات دارد. به این بیان که: [[انبیا]] نیز همانند سایر [[انسان‌ها]] [[بشر]] بوده و هیچ امتیاز و فضیلتی بر دیگران ندارند، جز اینکه وسایل و وسایط [[تبلیغ رسالت الهی]] هستند. البته از آنجا که آنها نخستین انسان‌هایی هستند که مشمول [[امر و نهی]] [[خداوند]] می‌شوند، طبیعی است که [[سلوک]] و [[رفتار]] ایشان بر طبق [[شریعت]] پیشتر و بیشتر از دیگران باشد؛ از همین رو رفتار [[دینی]] آنها [[بهترین]] و مناسب‌ترین [[الگو]] برای رفتار دینی یک [[انسان]] است، و [[نیکوترین]] [[اطاعت]] از نوع [[اطاعت]] [[انسانی]] را نسبت به خداوند دارا می‌باشند. به همین دلیل، [[اسوه]] و الگوی دیگران قرار می‌گیرند. البته این بدان معنا نیست که [[اطاعت پیامبران]]، همچون اطاعت [[فرشتگان]]، اطاعتی [[معصومانه]] است؛ زیرا انسان تا زمانی که انسان است و دارای [[اراده]] و اختیار، و بهره‌مند از [[قوای ادراکی]] و [[عقلانی]]، ممکن نیست که [[معصوم]] از [[خطا]] و [[نسیان]] باشد. پس نباید توقعی بیش از یک انسان، از انبیا داشت<ref>من العقیدة الی الثورة، ج۴، ص۱۸۷-۱۹۱.</ref>. | ||
منشأ بسیاری از این‌گونه سخنان، در این است که صاحبان آنها نتوانسته‌اند بین [[عصمت]] [[معصومین]] و [[اختیار]] آنان وجه جمعی بیابند. و از آنجا که قوام [[انسانیت]] به اختیار و [[اراده]] [[آزاد]] می‌باشد، نتیجه گرفته‌اند که عصمت با [[انسان]] بودن سازگار نیست<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]] ص ۳۱-۳۳.</ref>. | |||
برخی معاصرین عصمت را برای عموم [[مردم]] امری ممکن تلقی کرده و برای [[اثبات]] آن به دو [[دلیل]] [[تمسک]] کرده‌اند: | |||
'''امکان ذاتی''': بحث امکان ذاتی را در مرحله قبل بررسی کردیم و ثابت گردید که هیچ دلیلی برای محال بودن عصمت و [[امتناع]] آن برای [[انسان]] وجود ندارد. تنها دلیل [[اهل سنت]] هم عدم وقوع عصمت برای [[خلفا]] بود که ربطی به امتناع ذاتی ندارد، لذا با فرض عصمت برای انسان بما هو انسان، هیچ‌گونه محال یا امتناع ذاتی ایجاد نخواهد شد. | '''امکان ذاتی''': بحث امکان ذاتی را در مرحله قبل بررسی کردیم و ثابت گردید که هیچ دلیلی برای محال بودن عصمت و [[امتناع]] آن برای [[انسان]] وجود ندارد. تنها دلیل [[اهل سنت]] هم عدم وقوع عصمت برای [[خلفا]] بود که ربطی به امتناع ذاتی ندارد، لذا با فرض عصمت برای انسان بما هو انسان، هیچ‌گونه محال یا امتناع ذاتی ایجاد نخواهد شد. | ||
| خط ۳۷۴: | خط ۳۶۸: | ||
'''رابعاً'''؛ [[عصمت]] مطلق از حیث مراتب [[علمی]] و عملی و از حیث حدود (از ابتدای [[عمر]] تا لحظه [[مرگ]]) مختص به [[امامان]] و [[انبیا]] [[الهی]] است و انسان‌های معمولی به آن دست پیدا نمی‌کنند، زیرا [[وحی]] مختص به [[انبیای الهی]] می‌باشد و [[الهامات]] [[غیبی]] در [[علوم]]، توسط فرشته‌ای به نام “روح القدس” که در [[روایات]] آمده و سابقاً ذکر شد، مربوط به امامان است، لذا انسان‌های معمولی از عصمت مطلق محروم‌اند، لکن در باب [[عصمت عملی]] و اجتناب از [[معاصی]] نه تنها دلیلی بر [[امتناع]] ذاتی برای غیر [[معصومین]] وجود ندارد، بلکه [[قرآن]]، روایات و [[عقل]]، راه آن را برای همه کسانی که طالب عصمت عملی باشند باز و میسور می‌داند»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]] ص ۹۰-۹۴.</ref>. | '''رابعاً'''؛ [[عصمت]] مطلق از حیث مراتب [[علمی]] و عملی و از حیث حدود (از ابتدای [[عمر]] تا لحظه [[مرگ]]) مختص به [[امامان]] و [[انبیا]] [[الهی]] است و انسان‌های معمولی به آن دست پیدا نمی‌کنند، زیرا [[وحی]] مختص به [[انبیای الهی]] می‌باشد و [[الهامات]] [[غیبی]] در [[علوم]]، توسط فرشته‌ای به نام “روح القدس” که در [[روایات]] آمده و سابقاً ذکر شد، مربوط به امامان است، لذا انسان‌های معمولی از عصمت مطلق محروم‌اند، لکن در باب [[عصمت عملی]] و اجتناب از [[معاصی]] نه تنها دلیلی بر [[امتناع]] ذاتی برای غیر [[معصومین]] وجود ندارد، بلکه [[قرآن]]، روایات و [[عقل]]، راه آن را برای همه کسانی که طالب عصمت عملی باشند باز و میسور می‌داند»<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]] ص ۹۰-۹۴.</ref>. | ||
=== [[ ضرورت]] و [[امکان ]] [[عصمت پیامبران]] === | === [[ ضرورت]] و [[امکان ]] [[عصمت پیامبران]] === | ||
=== [[ ضرورت]] و [[امکان ]] [[عصمت پیامبر خاتم]] === | === [[ ضرورت]] و [[امکان ]] [[عصمت پیامبر خاتم]] === | ||