نام پدر امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

{{جعبه اطلاعات پرسش

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[آشنایی با امام مهدی]] / [[معرفت امام مهدی (شناخت امام مهدی)]] / [[خاندان و نیاکان امام مهدی]]  

| مدخل اصلی = [[امام حسن عسکری از دیدگاه اهل سنت]]

| مدخل وابسته =  

| پاسخ‌دهندگان = ۳ پاسخ

*«یکی از موارد [[اختلاف]] بین [[شیعه]] و [[سنی]] در موضوع [[مهدویت]]، [[اختلاف]] در [[پدر حضرت مهدی]] {{ع}} است. [[شیعه]] با ارائه [[ادله]] فراوان ثابت کرده که [[پدر حضرت مهدی]] {{ع}}، [[امام حسن عسکری]] {{ع}} است، در حالی‌که اغلب [[اهل سنت]]، با بیان برخی [[روایات]] در این زمینه، بر این باورند که نام [[پدر حضرت مهدی]] {{ع}} [[عبد الله]]، هم‌نام [[پدر]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است. [[دانشمندان شیعه]]، اگرچه با حفظ [[امانت]] کامل، برخی از این [[احادیث]] را- هرچند که صحیح نمی‌دانسته‌اند- بدون کم و کاست از کتاب‌های [[اهل سنت]] [[نقل]] کرده‌اند؛ اما هرگز [[تردید]] در این موضوع به خود راه نداده‌اند. بعضی از احادیثی که [[اهل سنت]] با استناد به آنها، چنین دیدگاهی را [[انتخاب]] کرده‌اند؛ بدین قرار است:

# [[ابن ابی شیبه]]، [[طبرانی]] و [[حاکم]]، از [[عاصم بن ابی النجود]]، از [[زر بن حبیش]] از [[عبد الله بن مسعود]] [[روایت]] کرده‌اند که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث| لاَ تَذْهَبُ اَلدُّنْيَا حَتَّى يَبْعَثَ اَللَّهُ رَجُلاً يُوَاطِئُ اِسْمُهُ اِسْمِي، وَ اِسْمُ أَبِيهِ اِسْمَ أَبِي}}<ref>ابن ابی شیبه، المصنف، ج ۱۵، ص ۱۹۸، ح ۱۹۴۹۳؛ طبرانی، المعجم الکبیر، ج ۱۰، ص ۱۶۳، ح ۱۰۲۱۳ و ص ۱۶۶، ح ۱۰۲۲۲؛ مستدرک حاکم، ج ۴، ص ۴۴۲؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة، ج ۳، ص ۲۶۱.</ref>؛ "[[دنیا]] از میان نمی‌رود، مگر اینکه [[خداوند]] مردی را برمی‌انگیزاند که نام او هم نام من و نام پدرش نام [[پدر]] من است".

# [[نعیم بن حماد]]، خطیب و [[ابن حجر]]، همگی از [[عاصم]]، از [[زر بن حبیش]]از [[ابن مسعود]] [[روایت]] کرده اند که [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|اَلْمَهْدِيُّ يُوَاطِئُ اِسْمُهُ اِسْمِي وَ اِسْمُ أَبِيهِ اِسْمَ أَبِي}}<ref>تاریخ بغداد، ص ۳۹۱؛ نعیم بن حماد، الفتن، ج ۱، ص ۳۶۷، ح ۱۰۷۶ و ۱۰۷۷؛ کنز العمال، ج ۱۴، ص ۲۶۸، ح ۳۸۶۷۸ به نقل از ابن عساکر.</ref>؛ "[[مهدی]] نامش هم‌نام من و نام پدرش نام [[پدر]] من است".

# [[نعیم بن حماد]] به [[سند]] خودش از [[ابو الطفیل]] آورده است که [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|اَلْمَهْدِيُّ اِسْمُهُ اِسْمِي وَ اِسْمُ أَبِيهِ اِسْمَ أَبِي}<ref>نعیم بن حماد، الفتن، ج ۱، ص ۳۶۸، ح ۱۰۸۰.</ref>؛ "مهدی نامش نام من و نام پدرش، نام پدر من است". هیچ‌یک از این احادیث، نمی‌تواند حجت و دلیلی محکم، بر ادعای کسانی باشد که نام پدر مهدی {{ع}} را "[[عبد الله]]" دانسته‌اند. [[سند حدیث]] چهارم به اتفاق همه [[محدثان]] ضعیف است؛ زیرا یکی از [[راویان]] آن رشدین بن سعد است؛ یعنی همان "رشدین بن ابی رشدین" است که همه بزرگان [[اهل سنت]] در [[علم رجال]] بر [[ضعف]] او اتفاق دارند<ref>ر.ک: تهذیب الکمال، ج ۹، ص ۱۹۱؛ تهذیب التهذیب، ج ۳، ص ۲۴۰.</ref>. بدین ترتیب و بدون [[شک]] در چنین [[امر]] مهمی، نمی‌توان سخن این‌گونه افراد را پذیرفت. سه [[حدیث]] نخستین، نیز نمی‌توانند [[حجت]] و [[دلیل]] باشند؛ چون عبارت "نام پدرش نام [[پدر]] من است" را بزرگان و حافظان [[حدیث]] [[نقل]] نکرده‌اند و تنها جمله "نام او، نام من است" را همگان، بدون اضافه‌ای دیگر آورده‌اند. برخی از پژوهشگران اهل سنت- که روایت‌کنندگان از [[عاصم بن ابی النجود]] را مورد بررسی قرار داده‌اند- به این مطلب تصریح کرده و گفته‌اند: این اضافه در اصل [[حدیث]] نیست.

از طرف دیگر، هر سه [[حدیث]]، فقط به [[ابن مسعود]]، ختم می‌شود و حال آنکه در [[مسند احمد]] در چند مورد، همین [[حدیث]] از [[ابن مسعود]] [[نقل]] شده که با جمله "نام او، نام من است"، پایان یافته است<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج ۱، ص ۳۷۶ و ۳۷۷ و ۴۳۰ و ۴۴۸.</ref>. [[ترمذی]] می‌گوید: [[حدیث]] از [[علی]] {{ع}}، [[ابو سعید خدری]]، [[ام سلمه]] و [[ابو هریره]]، فقط با لفظ "نام او، نام من است" [[روایت]] شده است. آن‌گاه- بعد از [[نقل]] [[حدیث]] [[ابن مسعود]] با این لفظ- می‌افزاید: "در این باب، از [[علی]]، [[ابو سعید]]، [[ام سلمه]] و [[ابو هریره]] [[روایت]] شده و این [[حدیث]] [[نیکو]] و صحیح است"<ref>سنن ترمذی، ج ۴، ص ۵۰۵، ح ۲۲۳۰.</ref>. طبرانی در المعجم الکبیر آن را از [[ابن مسعود]]، از چند طریق فقط با لفظ "نام او نام من است" در حدیث‌های ۱۰۲۱۴ به بعد، [[نقل]] کرده است. [[حاکم]] نیز در مستدرک، [[حدیث]] را از [[ابن مسعود]] فقط با جمله "نام او نام من است"، [[نقل]] کرده و گفته است: "این [[حدیث]] با شرط [[شیخین]] صحیح است و آنان آن را [[نقل]] نکرده‌اند"<ref>مستدرک حاکم، ج ۴، ص ۴۴۲.</ref>. بغوی در مصابیح السنة [[حدیث]] را- بدون اضافه- [[نقل]] کرده و گوید: [[حدیث]] [[نیکو]] است<ref>مصابیح السنة، ص ۴۹۲، ح ۴۲۱۰.</ref>. مقدسی [[شافعی]] تصریح می‌کند: این افزوده را بزرگان [[حدیث]] [[روایت]] نکرده‌اند. پس از [[نقل]] حدیث- بدون آن اضافه- می‌نویسد: "گروهی از بزرگان [[حدیث]]، در کتاب‌های خود به همین‌گونه آورده‌اند؛ مانند: [[ابو عیسی ترمذی]] در جامع، [[ابی داود]] در [[سنن]] و [[حافظ]] [[ابو بکر]] [[بیهقی]] و [[شیخ ابو عمر دانی]]"<ref>عقد الدرر، ص ۵۱، باب ۲.</ref>. سپس حدیث‌های دیگری در تأیید درستی [[نقل]] خود از بزرگانی چند- مانند [[طبری]]، [[احمد بن حنبل]]، [[ترمذی]]، [[ابو داود]]، [[حافظ ابو داود]] و [[بیهقی]]- به [[نقل]] از [[عبد الله بن مسعود]]، [[عبد الله بن عمر]] و [[حذیفه]] می‌آورد<ref>عقد الدرر، ص ۵۱- ۵۶، باب ۲.</ref>. همان‌گونه که اشاره شد، [[ترمذی]] این [[حدیث]] را از [[حضرت علی]] {{ع}}، [[ابو سعید خدری]]، [[ام سلمه]] و [[ابو هریره]] فقط با جمله "نام او، نام من است"، [[روایت]] کرده است. بنابراین اگر جمله "و نام پدرش، نام [[پدر]] من است" در متن اصلی [[روایت]] [[ابن مسعود]] می‌بود، قابل تصور نیست که همه این شخصیت‌های یاد شده، به اتفاق آن را حذف کرده باشند؛ هرچند آنان از [[عاصم بن ابی النجود]] هم [[روایت]] کرده باشند! اما اینکه چگونه این افزوده به [[روایت‌ها]] راه یافته، احتمالاتی قابل طرح است:

کوتاه سخن اینکه چنین اضافه‌ای پذیرفتنی نیست؛ به خصوص که: [[احمد بن حنبل]] "با دقتی که در ضبط [[حدیث]] دارد"، این [[حدیث]] را چندبار در مسندش با جمله "و نامش نام من است"، [[نقل]] کرده است"<ref>گنجی شافعی، البیان فی اخبار صاحب الزمان {{ع}}، ص ۴۸۲.</ref>. از بحث‌های گذشته روشن می‌شود که تبار [[امام مهدی]] {{ع}}، به [[امام حسین]] {{ع}} می‌رسد و دیگر احادیثی که خلاف این را می‌رسانند، ضعیف و بی‌اعتبار بوده هیچ قرینه‌ای بر صحت آنها در دست نیست. با توجه به نتیجه بحث‌های گذشته نیز به دست می‌آید: [[نقل]] [[متواتر]] نزد [[مسلمانان]] نیز، همین نتیجه را تأیید می‌کند<ref>سید ثامر هاشم العمیدی، مهدی منتظر در اندیشه اسلامی، صص ۹۲- ۱۰۷(با تصرف).</ref>»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۱، ص۱۲۷، ۱۲۸.</ref>.

}}

{{پرسمان خاندان و نیاکان امام مهدی}}

== منبع‌شناسی جامع مهدویت ==