اثبات ولایت فقیه در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'امکان پذیر' به 'امکانپذیر') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = اثبات ولایت فقیه | | موضوع مرتبط = اثبات ولایت فقیه | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = اثبات ولایت فقیه | ||
| مداخل مرتبط = [[اثبات ولایت فقیه در قرآن]] - [[اثبات ولایت فقیه در حدیث]] - [[اثبات عقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات نقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات ولایت فقیه در فقه سیاسی]] - [[اثبات ولایت فقیه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[اثبات ولایت فقیه در کلام اسلامی]] | | مداخل مرتبط = [[اثبات ولایت فقیه در قرآن]] - [[اثبات ولایت فقیه در حدیث]] - [[اثبات عقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات نقلی ولایت فقیه]] - [[اثبات ولایت فقیه در فقه سیاسی]] - [[اثبات ولایت فقیه در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]] - [[اثبات ولایت فقیه در کلام اسلامی]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
برای '''اثبات ولایت فقیه''' به [[ادله]] متعددی [[استدلال]] شده است که بر اساس یک تقسیمبندی به ادله عقلی محض و ادله عقلی غیر محض تقسیم میشود. برای دسته اول میتوان به مواردی چون [[قاعده لطف]] و دلیل [[حکمت]] اشاره کرد و برای دسته دوم به ادلهای همچون قاعده [[اثبات]] [[ضرورت نبوت]] و [[ضرورت]] تداوم رهبری [[الهی]] تمسک استدلال شده است. | برای '''اثبات ولایت فقیه''' به [[ادله]] متعددی [[استدلال]] شده است که بر اساس یک تقسیمبندی به ادله عقلی محض و ادله عقلی غیر محض تقسیم میشود. برای دسته اول میتوان به مواردی چون [[قاعده لطف]] و دلیل [[حکمت]] اشاره کرد و برای دسته دوم به ادلهای همچون قاعده [[اثبات]] [[ضرورت نبوت]] و [[ضرورت]] تداوم رهبری [[الهی]] تمسک استدلال شده است. | ||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
# [[ریاست]] و [[فرمانروایی]] برای [[جامعه بشری]] لازم و ضروری است؛ | # [[ریاست]] و [[فرمانروایی]] برای [[جامعه بشری]] لازم و ضروری است؛ | ||
# [[عقل]] به این [[ضرورت]]، [[حکم]] میکند؛ | # [[عقل]] به این [[ضرورت]]، [[حکم]] میکند؛ | ||
# نصب و [[تعیین امام]] از باب لطف بر خداوند لازم است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[ | # نصب و [[تعیین امام]] از باب لطف بر خداوند لازم است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه (مقاله)|رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه]]، ص ۳۵.</ref>. | ||
مطالب مذکور را در قالب یک [[برهان]] [[کلامی]] چنین میتوان بیان کرد: | مطالب مذکور را در قالب یک [[برهان]] [[کلامی]] چنین میتوان بیان کرد: | ||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
ایشان در کتاب [[ولایت فقیه]] در توضیح این برهان عقلی مینویسد: "[[حیات اجتماعی]] [[انسان]] و نیز کمال فردی و [[معنوی]] او، از سویی نیازمند [[قانون الهی]] در ابعاد فردی و [[اجتماعی]] است که مصون و محفوظ از [[ضعف]] و [[نقص]] و [[خطا]] و [[نسیان]] باشد، و از سوی دیگر نیازمند [[حکومتی]] [[دینی]] و حاکمی عالم و [[عادل]] برای تحقیق و اجرای آن [[قانون]] کامل است. [[حیات انسانی]] در بعد فردی و [[اجتماعی]]، سبب [[هرج و مرج]] و [[فساد]] و [[تباهی]] [[جامعه]] میشود که هیچ [[انسان]] [[خردمندی]] به آن را نمیدهد. این [[برهان]] که [[دلیل عقلی]] است و مختص به [[زمین]] و [[زمان]] خاصی نیست هم شامل زمان [[انبیاء]] میشود که نتیجهاش [[ضرورت نبوت]] است و هم شامل زمان پس از [[نبوت]] [[رسول خاتم]] است که [[ضرورت امامت]] را نتیجه میدهد و هم شامل زمان پس از نبوت رسول خاتم است که ضرورت امامت را نتیجه میدهد و هم ناظر به عصر [[غیبت امام]] [[معصوم]] است که حاصلش [[ضرورت]] [[ولایت فقیه]] است"<ref>جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ص۵۲ – ۵۱.</ref>. | ایشان در کتاب [[ولایت فقیه]] در توضیح این برهان عقلی مینویسد: "[[حیات اجتماعی]] [[انسان]] و نیز کمال فردی و [[معنوی]] او، از سویی نیازمند [[قانون الهی]] در ابعاد فردی و [[اجتماعی]] است که مصون و محفوظ از [[ضعف]] و [[نقص]] و [[خطا]] و [[نسیان]] باشد، و از سوی دیگر نیازمند [[حکومتی]] [[دینی]] و حاکمی عالم و [[عادل]] برای تحقیق و اجرای آن [[قانون]] کامل است. [[حیات انسانی]] در بعد فردی و [[اجتماعی]]، سبب [[هرج و مرج]] و [[فساد]] و [[تباهی]] [[جامعه]] میشود که هیچ [[انسان]] [[خردمندی]] به آن را نمیدهد. این [[برهان]] که [[دلیل عقلی]] است و مختص به [[زمین]] و [[زمان]] خاصی نیست هم شامل زمان [[انبیاء]] میشود که نتیجهاش [[ضرورت نبوت]] است و هم شامل زمان پس از [[نبوت]] [[رسول خاتم]] است که [[ضرورت امامت]] را نتیجه میدهد و هم شامل زمان پس از نبوت رسول خاتم است که ضرورت امامت را نتیجه میدهد و هم ناظر به عصر [[غیبت امام]] [[معصوم]] است که حاصلش [[ضرورت]] [[ولایت فقیه]] است"<ref>جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ص۵۲ – ۵۱.</ref>. | ||
کسی که در [[عصر غیبت]]، [[ولایت]] را از سوی [[خداوند]] بر عهده دارد گرچه معصوم نیست؛ اما باید دارای سه ویژگی باشد. ویژگی اول: [[شناخت]] [[قانون الهی]]؛ زیرا تا قانونی شناخته نشود اجرایش ناممکن است؛ ویژگی دوم: [[استعداد]] و [[توانایی]] [[تشکیل حکومت]] برای تحقق بخشیدن به [[قوانین]] فردی و اجتماعی [[اسلام]]؛ ویژگی سوم: [[امانتداری]] و [[عدالت]] در اجرای [[دستورهای اسلام]] و رعایت [[حقوق انسانی]] و دینی افراد جامعه. به دلیل همین سه ویژگی ضروری است که گفته میشود [[نیابت]] [[امام عصر]] {{ع}} و ولایت جامعه در عصر غیبت از سوی خداوند، بر عهده [[فقیهان جامع شرایط]] (دارای سه شرط مذکور) است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[ | کسی که در [[عصر غیبت]]، [[ولایت]] را از سوی [[خداوند]] بر عهده دارد گرچه معصوم نیست؛ اما باید دارای سه ویژگی باشد. ویژگی اول: [[شناخت]] [[قانون الهی]]؛ زیرا تا قانونی شناخته نشود اجرایش ناممکن است؛ ویژگی دوم: [[استعداد]] و [[توانایی]] [[تشکیل حکومت]] برای تحقق بخشیدن به [[قوانین]] فردی و اجتماعی [[اسلام]]؛ ویژگی سوم: [[امانتداری]] و [[عدالت]] در اجرای [[دستورهای اسلام]] و رعایت [[حقوق انسانی]] و دینی افراد جامعه. به دلیل همین سه ویژگی ضروری است که گفته میشود [[نیابت]] [[امام عصر]] {{ع}} و ولایت جامعه در عصر غیبت از سوی خداوند، بر عهده [[فقیهان جامع شرایط]] (دارای سه شرط مذکور) است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه (مقاله)|رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه]]، ص ۳۸.</ref>. | ||
==== ضرورت تداوم رهبری [[الهی]] ==== | ==== ضرورت تداوم رهبری [[الهی]] ==== | ||
خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
برخی از معاصرین نیز در استدلالی مشابه آنچه گذشت، به بیان دیگری به این مسئله اشاره میکند: صلاحیت [[دین اسلام]] برای بقاء و دوام تا [[قیامت]] یک مطلب [[قطعی]] و روشن است و تعطیل نمودن اسلام در [[عصر غیبت]] و عدم اجرای آن و [[دفاع]] از کیان [[دین]] و [[حراست]] از آن در برابر مهاجمان چیزی نیست که در مطلوبیت و [[ضرورت]] آن بتوان تردید نمود؛ و بررسی [[احکام]] [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] [[اسلام]]، گویای این مطلب است که بدون [[فقیه جامع الشرایط]] تحقق این احکام امکانپذیر نیست؛ و [[عقل]] با نظر نمودن به این موارد [[حکم]] میکند که [[خداوند]] یقیناً اسلام و [[مسلمانان]] را در [[عصر غیبت]] بیسرپرست رها نکرده و برای آنان [[والیان]] [[جانشین]] [[معصوم]] تعیین فرموده است<ref>جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ص۱۶۸ – ۱۶۷.</ref>. | برخی از معاصرین نیز در استدلالی مشابه آنچه گذشت، به بیان دیگری به این مسئله اشاره میکند: صلاحیت [[دین اسلام]] برای بقاء و دوام تا [[قیامت]] یک مطلب [[قطعی]] و روشن است و تعطیل نمودن اسلام در [[عصر غیبت]] و عدم اجرای آن و [[دفاع]] از کیان [[دین]] و [[حراست]] از آن در برابر مهاجمان چیزی نیست که در مطلوبیت و [[ضرورت]] آن بتوان تردید نمود؛ و بررسی [[احکام]] [[سیاسی]] - [[اجتماعی]] [[اسلام]]، گویای این مطلب است که بدون [[فقیه جامع الشرایط]] تحقق این احکام امکانپذیر نیست؛ و [[عقل]] با نظر نمودن به این موارد [[حکم]] میکند که [[خداوند]] یقیناً اسلام و [[مسلمانان]] را در [[عصر غیبت]] بیسرپرست رها نکرده و برای آنان [[والیان]] [[جانشین]] [[معصوم]] تعیین فرموده است<ref>جوادی آملی، عبدالله، ولایت فقیه، ص۱۶۸ – ۱۶۷.</ref>. | ||
این [[برهان]] که بر [[ضرورت وجود امام]] و [[نظام امامت]] پس از [[نبی اکرم]] {{صل}} تأکید میکند، بر اساس [[جاودانه]] و [[ابدی]] بودن [[اجرای احکام الهی]] و ضرورت وجود [[حاکم]] و متولی [[اجرا]] و رها نشدن [[امت]] در عصر غیبت است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[ | این [[برهان]] که بر [[ضرورت وجود امام]] و [[نظام امامت]] پس از [[نبی اکرم]] {{صل}} تأکید میکند، بر اساس [[جاودانه]] و [[ابدی]] بودن [[اجرای احکام الهی]] و ضرورت وجود [[حاکم]] و متولی [[اجرا]] و رها نشدن [[امت]] در عصر غیبت است<ref>[[محمد مهدی باباپور|باباپور، محمد مهدی]]، [[رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه (مقاله)|رویکرد کلامی به نظریه ولایت فقیه]]، ص ۴۱.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == |