توبه در اخلاق اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

از جمله می‌فرماید: {{متن قرآن|تُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}}<ref>«ای اهل ایمان همگی به سوی خدا بازگردید (توبه کنید)» سوره نور، آیه ۳۱.</ref><ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الهی، ج۱]]، ص۱۳۱.</ref>.

توبه یک [[حکم]] تشریفاتی نیست، بلکه حرکتی است [[حقیقی]] که اثری [[واقعی]] در [[جان انسان]] باقی می‌گذارد؛ بنابراین، دارای شرایطی است که بدون آنها ثمربخش نخواهد بود. جهت دیگر ارتباط توبه با خداوند متعال این است که [[شرایط توبه]] را به بندگان خویش آموخته است.

[[قرآن کریم]] علاوه بر آنکه [[توبه]] را [[تشریع]] و آن را به صورت عمومی به [[بندگان]] [[واجب]] کرده و شرایط آن را نیز به آنها آموخته، به تشویق بندگان [[گناه‌کار]] پرداخته است. از جمله به آنها یادآور شده که توبه مایه [[فلاح]] و موجب [[رستگاری]] است<ref>{{متن قرآن|وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَا الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ}} «و همگان ای مؤمنان! به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار گردید» سوره نور، آیه ۳۱.</ref>. و فرموده است: [[خداوند]] [[توبه]] کنندگان را [[دوست]] می‌‌دارد {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ}}<ref>بی‌گمان خداوند توبه کاران را دوست» سوره بقره، آیه ۲۲۲.</ref><ref>مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی، اخلاق الهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الهی، ج۱، ص۱۳۲.</ref>.

{{همچنین|امداد الهی|توفیق الهی}}

یکی از وجوه ارتباط توبه با [[خداوند]]، این است که به بندگان توفيق توبه عطا می‌کند. توبه کار [[نیکی]] است که [[بنده]] انجام می‌‌دهد. تحقق این [[کار نیک]] مانند تمامی [[حسنات]] نیازمند نیروست و همه قوت و نیرو از آن خداست. خداست که [[قلب]] بنده را از [[گناه]] بیزار می‌‌کند، به او نیروی خودداری و [[پرهیز]] می‌دهد و اسباب و شرایط را برای [[دوری از گناه]] فراهم می‌کند و توبه در [[اختیار]] کند. بنده قرار می‌دهد؛ بنابراین بدون توفيق [[الهی]] برای بنده ممکن نیست که از گناه برگردد و توبه کند<ref>ر. ک: سید محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۲۳۷.</ref>. این [[توفیق]] همان عنایتی است که قرآن کریم آن را توبه [[خدا]] می‌نامد.

حرف لام در کلمه {{متن قرآن|لِيَتُوبُوا}} حرف [[غایت]] است، بنابراین [[توبه]] [[خدا]] در این [[آیه]] با [[هدف]] تحقق توبه آن سه نفر صورت پذیرفته است و به معنی [[توفیق]] است<ref>واحدی، تفسیر واحدی، ص۴۸۵۱.</ref>.<ref>[[مجتبی تهرانی|تهرانی، مجتبی]]، [[اخلاق الهی ج۱ (کتاب)|اخلاق الهی، ج۱]]، ص۱۳۲.</ref>

{{همچنین|قابل التوب (اسم الهی)}}

وجه دیگری که توبه را با [[خداوند]] مرتبط می‌سازد، [[پذیرش توبه]] است. به این معنی که اگر خداوند عذر [[بنده]] را نپذیرد و توبه و بازگشت او را قبول نکند، هیچ فعالیتی در این زمینه ثمربخش نیست؛ ولی [[قرآن کریم]] چنان از پذیرش توبه[[سخن]] فرموده که گویی [[خداوند متعال]] آن را به عنوان حقی برای توبه کننده بر خود مقرر کرده است. می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ فَأُولَئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ}}<ref>«(پذیرش) توبه بر خداوند تنها برای آنان است که از نادانی کار زشتی انجام می‌دهند سپس زود توبه می‌کنند پس، این کسانند که خداوند توبه آنها را می‌پذیرد و خداوند دانایی فرزانه است» سوره نساء، آیه ۱۷.</ref>.