صراط مستقیم در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

#{{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ، عَنْ أَبِيهِ، عَنْ جَدِّهِ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}‏ مَنْ سَرَّهُ [مَنْ أَرَادَ] أَنْ يَجُوزَ عَلَى الصِّرَاطِ كَالرِّيحِ الْعَاصِفِ- وَ يَلِجَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسَابٍ فَلْيَتَوَلَّ وَلِيِّي وَ وَصِيِّي- وَ صَاحِبِي وَ خَلِيفَتِي عَلَى أَهْلِي عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ، وَ مَنْ سَرَّهُ [وَ مَنْ أَرَادَ] أَنْ يَلِجَ النَّارَ فَلْيَتْرُكْ وَلَايَتَهُ فَوَ عِزَّةِ رَبِّي وَ جَلَالِهِ إِنَّهُ‏ لَبَابُ‏ اللَّهِ‏ الَّذِي‏ لَا يُؤْتَى إِلَّا مِنْهُ، وَ إِنَّهُ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ- وَ إِنَّهُ الَّذِي يَسْأَلُ اللَّهُ عَنْ وَلَايَتِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ}}. توضیح: تصریح به اینکه هرکس [[ولایت علی]] {{ع}} را نداشته باشد [[اهل]] [[جهنم]] است، بیانگر همان اصل [[قرآنی]] است که طی [[آیات]] قبل به آن اشاره شد؛ اینکه مسئله [[ولایت]] جدای از [[توحید]] نیست و [[اعتقاد]] به [[رسالت]]، منهای [[وصایت]] [[اوصیاء]] [[نبی اکرم]] {{صل}}، در نهایت به [[انکار]] [[اصل دین]] باز می‌گردد و لذا هرکس فاقد ولایت باشد، در نهایت با [[کفّار]] در جهنم [[محشور]] می‌گردد.

#{{متن حدیث|عَنْ سَلَّامِ بْنِ الْمُسْتَنِيرِ الْجُعْفِيِّ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَى أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} فَقُلْتُ جَعَلَنِيَ اللَّهُ فِدَاكَ إِنِّي‏ أَكْرَهُ‏ أَنْ‏ أَشُقَّ عَلَيْكَ‏ فَإِنْ أَذِنْتَ لِي أَنْ أَسْأَلَكَ سَأَلْتُكَ فَقَالَ سَلْنِي عَمَّا شِئْتَ قَالَ قُلْتُ أَسْأَلُكَ عَنِ الْقُرْآنِ قَالَ نَعَمْ قَالَ قُلْتُ مَا قَوْلُ اللَّهِ [عَزَّ وَ جَلَّ] فِي كِتَابِهِ‏ قالَ {{متن قرآن|هَذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ}}<ref>«فرمود: این راهی است راست، بر عهده من» سوره حجر، آیه ۴۱.</ref>‏ قَالَ صِرَاطُ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} فَقُلْتُ صِرَاطُ عَلِيٍّ فَقَالَ صِرَاطُ عَلِيِّ [بْنِ أَبِي طَالِبٍ {{ع}}‏]}}. توضیح: تکرار [[راوی]] و تأکید [[امام]] {{ع}}، بیانگر غرابت این مسئله برای [[توده]] [[مردم]] در آن [[روزگار]] از یک‌سو و اهتمام [[امام باقر]] {{ع}} برای تبیین آن به عنوان یکی از [[اصول اعتقادی]] از سوی دیگر بوده است. نکته دوم آنکه [[خداوند]] در [[آیه شریفه]]، [[صراط]] [[مخلَصین]] را راهی معرفی می‌نماید که مستقیم و بدون [[نگرانی]] به [[توحید]] ختم می‌شود؛ در نتیجه، [[اقتدا]] به [[امامت]] امام [[معصوم]]، عین قرارگرفتن در [[ولایت الهی]] است که سالک را بدون خطر به سرمنزل مقصود می‌رساند.

توضیح: از [[سیاق آیه]] روشن می‌شود که همه اهتمام [[شیطان]]، گرفتن [[روح]] [[دین]] - یعنی [[ولایت]] - از [[مسلمانان]] است؛ زیرا او محور اغوای خود را [[صراط مستقیم]] ولایت قرار داده است.

=== مدارک [[شیعه]] ===

در [[تفاسیر]] شیعه، صراط مستقیم به معانی [[دین اسلام]]، [[قرآن]] و [[اهل بیت]] {{عم}} معنا شده و چنان که گذشت، هیچ‌یک از این سه از یکدیگر جدا نیست. از آنجا که توده مردم معمولاً به دو معنای اول توجه دارند و به سومی کمتر می‌پردازند، در [[روایات]]، بیشتر بر معنای ولایت تأکید نموده‌اند.

#{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}}‏ فِي قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- {{متن قرآن|صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ}}<ref>«راه آنان که به نعمت پرورده‌ای؛ که نه بر ایشان خشم آورده‌ای و نه گمراه‌اند» سوره فاتحه، آیه ۷.</ref> ‏ قَالَ شِيعَةُ عَلِيٍّ {{ع}} {{متن قرآن|الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ}}بِوَلَايَةِ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ {{ع}} لَمْ‏ يَغْضَبْ‏ عَلَيْهِمْ‏ وَ لَمْ‏ يَضِلُّوا}}<ref>تفسیر نور الثقلین (ط. اسماعیلیان، ۱۴۱۵ ﻫ.ق). ج۱، ص۲۴.</ref>.

#{{متن حدیث|عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ {{ع}} قَالَ سَمِعْتُهُ يَقُولُ‏ نَحْنُ جَنْبُ اللَّهِ وَ صَفْوَتُهُ‏ وَ نَحْنُ‏ خِيَرَةُ اللَّهِ‏ وَ نَحْنُ‏ مُسْتَوْدَعُ‏ مَوَارِيثِ‏ الْأَنْبِيَاءِ وَ نَحْنُ أُمَنَاءُ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى وَ نَحْنُ حُجَجُهُ وَ نَحْنُ أَرْكَانُ الْإِيمَانِ وَ نَحْنُ دَعَائِمُ الْإِسْلَامِ وَ نَحْنُ رَحْمَةُ اللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ بِنَا يَفْتَحُ اللَّهُ وَ بِنَا يَخْتِمُ وَ نَحْنُ أَئِمَّةُ الْهُدَى وَ مَصَابِيحُ الدُّجَى وَ نَحْنُ مَنَارُ الْهُدَى وَ نَحْنُ السَّابِقُونَ وَ نَحْنُ الْآخِرُونَ وَ نَحْنُ الْعَلَمُ الْمَرْفُوعُ لِلْخَلْقِ مَنْ تَمَسَّكَ بِنَا لَحِقَ وَ مَنْ تَأَخَّرَ عَنَّا غَرِقَ وَ نَحْنُ الْقَادَةُ الْغُرُّ الْمُحَجَّلُونَ وَ نَحْنُ خِيَرَةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ الطَّرِيقُ الْوَاضِحُ وَ الصِّرَاطُ الْمُسْتَقِيمُ إِلَى اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَحْنُ مِنْ نِعَمِ اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى عَلَى خَلْقِهِ وَ نَحْنُ الْمِنْهَاجُ وَ نَحْنُ مَعْدِنُ النُّبُوَّةِ وَ مُخْتَلَفُ الْمَلَائِكَةِ وَ نَحْنُ مَوَاضِعُ الرِّسَالَةِ...}}<ref>إرشاد القلوب إلی الصواب (للدیلمی) (ط. الشریف الرضی، ۱۴۱۲ ﻫ.ق)، ج۲، ص۴۱۸.</ref>.