ذکر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
←ذکر در قرآن
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
ذکر در [[قرآن کریم]]، گاهی در برابر [[غفلت]] (عدم [[علم]] به دانسته‌ها) و به معنای [[علم]] به دانسته‌هاست: {{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا}}<ref>«و از آن کس که دلش را از یاد خویش غافل کرده‌ایم پیروی مکن» سوره کهف، آیه ۲۸.</ref>. زمانی نیز در مقابل [[نسیان]] و به معنای وجود صورت [[علم]] در [[خزانه]] [[ذهن]]: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ}}<ref>«و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن» سوره کهف، آیه ۲۴.</ref> به کار رفته است<ref>المیزان، ج۱، ص۳۳۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد ابوطالبی|ابوطالبی، محمد]]، [[ذکر (مقاله)|ذکر]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]].</ref> | ذکر در [[قرآن کریم]]، گاهی در برابر [[غفلت]] (عدم [[علم]] به دانسته‌ها) و به معنای [[علم]] به دانسته‌هاست: {{متن قرآن|وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا}}<ref>«و از آن کس که دلش را از یاد خویش غافل کرده‌ایم پیروی مکن» سوره کهف، آیه ۲۸.</ref>. زمانی نیز در مقابل [[نسیان]] و به معنای وجود صورت [[علم]] در [[خزانه]] [[ذهن]]: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ إِذَا نَسِيتَ}}<ref>«و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن» سوره کهف، آیه ۲۴.</ref> به کار رفته است<ref>المیزان، ج۱، ص۳۳۹.</ref>.<ref>ر.ک: [[محمد ابوطالبی|ابوطالبی، محمد]]، [[ذکر (مقاله)|ذکر]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]].</ref> | ||
== مصادیق ذکر الهی در قرآن == | |||
اصل در معنای ذکر، توجه [[قلبی]] به امری است و از آثار آن ذکر لسانی است. بدین ترتیب، «[[ذکر الهی]]» یعنی توجه قلبی به [[خداوند]]؛ مثل [[آیه شریفه]]: {{متن قرآن|وَاذْكُرْ رَبَّكَ فِي نَفْسِكَ تَضَرُّعًا وَخِيفَةً وَدُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَالْآصَالِ وَلَا تَكُنْ مِنَ الْغَافِلِينَ}}<ref>«و پروردگارت را در دل خود به لابه و ترس و بی‌بانگ بلند در گفتار، سپیده‌دمان و دیرگاه عصرها یاد کن و از غافلان مباش!» سوره اعراف، آیه ۲۰۵.</ref>. | |||
در [[قرآن کریم]]، گاه به [[کتاب آسمانی]] ذکر گفته شده؛ چون سراسر یاد [[الهی]] است و از صفات و [[افعال الهی]] در آن یاد شده است؛ مثل: {{متن قرآن|إِنْ هُوَ إِلَّا ذِكْرٌ وَقُرْآنٌ مُبِينٌ}}<ref>«این (کتاب) جز پند و قرآنی روشن نیست» سوره یس، آیه ۶۹.</ref>. گاهی نیز به [[انبیاء الهی]] {{عم}} ذکر گفته شده است؛ مانند: {{متن قرآن|قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا * رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ}}<ref>«که خداوند برای شما یادکردی فرستاده است * پیامبری که بر شما آیات روشنگر خداوند را می‌خواند» سوره طلاق، آیه ۱۰-۱۱.</ref>. | |||
در [[فرهنگ قرآن]]، هر آنچه [[انسان]] را به یاد [[پروردگار]] بیندازد «ذکر» است؛ خواه [[دعا]] باشد یا [[نماز]] یا [[تسبیح]] و یا [[کتب آسمانی]] و [[انبیاء]] {{عم}} و یا سایر [[آیات الهی]]<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصرخسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۱، ص۲۰۶ و ج۹، ص۲۱.</ref>.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶ (کتاب)| ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۶]]، ص ۱۵۳.</ref> | |||
== اقسام ذکر == | == اقسام ذکر == | ||