معنای ظهور امام مهدی چیست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

| موضوع اصلی = [[مهدویت (پرسش)|بانک جامع پرسش و پاسخ مهدویت]]

| تصویر = 7626626268.jpg

| مدخل بالاتر = [[مهدویت]] / [[مقدمات ظهور امام مهدی]] / [[کلیات ظهور امام مهدی]]  

| مدخل اصلی = [[ظهور امام مهدی]]

| مدخل وابسته =  

| تعداد پاسخ = ۶

[[ظهور]] در لغت به معنای آشکار شدن چیز پنهان است و در اصطلاح [[مهدویت]] به دو معنا بیان شده است: معنای اول، آشکار شدن [[امام]] {{ع}} در برابر دیدگان [[مردم]] و معرفی و شناساندن خود به [[مردم]] بعد از یک دوره طولانی [[زندگی]] مخفیانه و در معنای دوم به این صورت است که [[امام]] {{ع}} در [[هنگام ظهور]]، پرده از عنوان و نام [[حقیقی]] خویش برمی‌دارد و به روشنی و صراحت خود را به [[مردم]] معرفی می‌کند که تا آن زمان در بین [[مردم]] بوده اما به صورت ناشناس.

== پاسخ جامع اجمالی ==

=== معانی ظهور ===

* [[ظهور]] از نظر لغت به معنای آشکار شدن چیز پنهان است<ref>خلیل بن احمد، العین، العین، ج ۴، ص ۳۷</ref>.<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> و در اصطلاح [[مهدویت]] بر دو معنا [[دلالت]] دارد:

# مقصود، [[ظاهر]] شدن [[حضرت مهدی]] {{ع}} پس از پنهان زیستن طولانی، برای [[قیام]] و برپایی [[حکومت عدل جهانی]] است.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، موعودنامه، ص ۴۷۵</ref>

# اعلان [[انقلاب]] و [[قیام با شمشیر]]؛ این معنا دربارۀ [[امام زمان]] {{ع}} نیز [[صادق]] است چون آن حضرت علیه [[ستم]] [[قیام]] کرده و [[انقلاب]] بزرگی را به راه می‌اندازد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲</ref>

* [[شیعه]] هر دو معنا را قبول دارد اما [[اهل سنت]] و [[ادیان]] دیگر تنها معنای دوم را دربارۀ مصلح کل قبول دارند.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]، ص ۱۷۰ و ۱۷۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref>

=== تقسیم دوران ظهور ===

* [[دوران ظهور]] به سه مرحله تقسیم می شود:

# [[ظهور]] و آشکار شدن که فقط در [[اراده]] و [[علم الهی]] است<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، ظهور، ص ۲۱۹ـ ۲۲۰</ref> .

# [[قیام]] و [[نهضت]] به [[امر الهی]] و [[خروج]] بر [[ستمگران]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان]]<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱</ref>.

# دوران تثبیت و [[حکومت جهانی]].<ref>ر.ک. [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]، ص ۲۹۸ ـ ۳۰۱؛ [[علی اصغر رضوانی|رضوانی، علی اصغر]]، [[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]، ص ۵۲۲</ref>

=== چگونگی [[ظهور]] پس از غیبت ===

* دربارۀ چگونگی [[ظهور]] پس از [[غیبت]] دو معنا وجود دارد، عملی و نظری و هر دو بر آن حضرت [[صدق]] می کند:

# معنای عملی: اینکه [[مردم]] [[امام]] {{ع}} را در آغاز [[ظهور]] ببینند و آن حضرت خود را به آنها معرفی نموده و [[یاری]] و پشتیبانی بخواهد.<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱</ref>

# معنای نظری: بر طرف شدن غیبتی که [[امام]] آن را به عنوان یک روش [[برگزیده]] است؛ در این صورت شخصیت [[امام]] آشکار شده و مردمان او را خواهند [[شناخت]].<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱</ref>

* اگر [[غیبت]] را به معنای مخفی بودن شخص [[امام]] بدانیم [[ظهور]] یعنی آشکار شدن جسم مبارک [[امام]] در برابر دیدگان [[مردم]]، علاوه بر اینکه در اینجا هم ضروری است که [[امام]](علیه السلام)، خود را به آنها شناسانده، از [[حقیقت]] خویش آگاهشان سازد. اگر هم نظریۀ دوم ([[حضور]] [[امام]] {{ع}} در بین [[مردم]] و ناشناس بودن آن جناب برای آنها) را [[معتقد]] باشیم [[ظهور]] یعنی اینکه [[امام]] پرده از روی نام و عنوان حقیقی خویش بردارد و به روشنی و صراحت، خود را به [[مردم]] بشناساند و بر این [[امر]] [[دلیل]] و [[حجت]] بیاورد. این نظریه را برخی [[روایات]] تأیید می‌نمایند. در آنها آمده است، پس از [[ظهور]]، عده‌ای از [[مردم]] می‌گویند: "ما این شخص را پیش از این دیده بودیم".<ref>ر.ک. [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]،، ص ۱۷۰ و ۱۷۱</ref>

{{پاسخ پرسش

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۱. آیت‌ الله صدر؛

| تصویر = 1368171.jpg

| پاسخ‌دهنده = سید محمد صدر

| پاسخ = [[آیت‌ الله]] شهید '''[[سید محمد صدر]]''' در کتاب ''«[[تاریخ پس از ظهور (کتاب)|تاریخ پس از ظهور]]»'' در این‌باره گفته‌ است:

«[[ظهور]]، دو معنی نزدیک به هم دارد که مطابق برداشت [[امامیه]]، هر دو نسبت به [[امام مهدی]] {{ع}} [[صادق]] است و بر اساس [[فهم]] غیر [[امامیه]] تنها یکی از آن معانی بر ایشان [[صدق]] می‌کند. همچنین [[ظهور]] معنای سومی نیز دارد که می‌آید.

* '''معنای نخست:''' [[ظهور]] یعنی از پس پرده بیرون آمدن. هرگاه [[امام]] {{ع}} [[حجاب]] [[غیبت]] را کنار زند و خود را به [[مردم]] نمایانده و بشناساند، [[ظهور]] اتفاق افتاده است. این برداشت، ویژه [[امامیه]] است که [[معتقد]] به [[غیبت]] آن حضرت می‌باشند.

* '''معنای دوم:''' مراد از [[ظهور]]، اعلام موجودیت یک [[انقلاب]] (در اصطلاح جدید) و یا [[قیام]] به [[شمشیر]] (در اصطلاح قدیم) است. این معنی در نگاه [[امامیه]] و غیر [[امامیه]] نسبت به [[امام مهدی]] {{ع}} [[صادق]] است؛ زیرا همه بر این باورند که آن حضرت بزرگترین [[رهبر]] انقلابی بر ضد [[ظلم]] و بیداد می‌باشد.

* '''معنای سوم:''' مراد از [[ظهور]]، [[پیروزی]] و چیرگی است. این معنا هنگامی درست است که [[حکومت جهانی]] حضرت [[بقیة الله]] {{ع}} استقرار یافته و تثبیت شود. در اینجا ما را با این معنی کاری نیست؛ در نتیجه، "[[ظهور]]" در لحظات آغازینش منحصر به دو معنای نخست است. هنگامی که از معنای نخست [[ظهور]] سخن می‌گوییم نیازمندیم که از چگونگی روی دادن آن نیز پرسش نماییم. همان طور که وقتی به [[ظهور]]، به عنوان انقلابی جهانی می‌نگریم، نیازمندیم که درباره شیوه اطلاع [[امام]] {{ع}} از [[زمان ظهور]] و راه [[آگاه]] شدن ایشان از به ثمر نشستن برنامه کلی الهی، به بحث و بررسی بپردازیم.

* چگونگی [[ظهور]] پس از غیبت‌: زمانی که از این زاویه به واقعه [[ظهور]] می‌نگریم، دو معنی نزدیک به یکدیگر را می‌یابیم که یکی عملی است و دیگری نظری، و هر دو هم بر آن حضرت [[صدق]] می‌کند:

# معنای عملی: اینکه [[مردم]] [[امام]] {{ع}} را در آغاز [[ظهور]] ببینند و آن حضرت خود را به آنها معرفی نموده و [[یاری]] و پشتیبانی بخواهد. در این باره در همین بخش به تفصیل سخن خواهیم گفت.

# معنای نظری: بر طرف شدن غیبتی که [[امام]] آن را به عنوان یک روش [[برگزیده]] است؛ در این صورت شخصیت [[امام]] آشکار شده و مردمان او را خواهند [[شناخت]]. در اینجا دیگر تفاوتی نمی‌کند که [[معتقد]] به نظریه مخفی بودن شخص [[امام]] باشیم و یا قایل به نظریه مخفی بودن نام و عنوان حقیقی آن حضرت.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین سلیمیان؛

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[خدامراد سلیمیان]]'''، در کتاب ''«[[فرهنگنامه مهدویت (کتاب)|فرهنگنامه مهدویت]]»'' در این‌باره گفته است:

 

 

# مرحله بعد: [[قیام]] و [[نهضت]] به [[امر الهی]] و [[خروج]] بر [[ستمگران]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان]]؛

 

 

شاید بتوان [[اختلاف]] [[روایات]] [[زمان ظهور]] را نیز با این تقسم‏‌بندی رفع نمود؛ به این بیان که برخی [[روایات]] ناظر به [[زمان ظهور]] و برخی دیگر ناظر به زمان [[قیام]] باشد. گفتنی است در پاره‏‌ای از [[روایات]]، از [[ظهور]] و [[قیام]] [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}‏ با عنوان [[خروج]] یاد شده است. از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است که فرمود: "[[خروج قائم]] محتوم است"<ref>[[شیخ طوسی]]، کتاب الغیبة، ص ۴۵۴، ح ۴۶۱</ref>. آن حضرت همچنین فرمود: "[[دنیا]] به پایان نرسد تا این‏که مردی از [[خاندان]] من [[خروج]] کند که به [[حکومت]] آل داود [[حکم]] نماید .... "<ref>  محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۳۹۷، ح ۲</ref><ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۲۹۸ - ۳۰۱.</ref>.

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین علی‌پور؛

| پاسخ = حجت الاسلام و المسلمین '''[[مهدی علی‌پور]]'''، در مقاله ''«[[ظهور (مقاله)|ظهور]]»'' در این‌باره گفته است:

 

# '''بروز بعد از پنهان بودن:''' این معنای [[ظهور]] درباره [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[صادق]] است، چون آن حضرت در [[غیبت]] به سر می‌برد. وقتی آشکار شود، گفته خواهد شد [[ظهور]] کرده است.

# '''اعلان [[انقلاب]] و [[قیام با شمشیر]]:''' این معنا نیز بر [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} [[صادق]] است، چون آن حضرت عليه [[ستم]] [[قیام]] کرده و [[انقلاب]] بزرگی را به راه می‌اندازد. چنانکه ملاحظه می‌شود، [[امامیه]] هر دو معنای اصطلاحی [[ظهور]] را بر [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} [[صادق]] می‌داند، اما [[اهل سنت]] و [[ادیان]] [[معتقد]] به [[منجی]]، تنها معنای دوم [[ظهور]] را درباره مصلح [[آخرالزمان]] درست می‌شمارند<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، تاریخ مابعدالظهور، ص ۲۷۰.</ref>. [[ظهور منجی]] [[آخرالزمان]] به لحاظ عقلی، این گونه قابل توجه است: [[خداوند]] از آن رو [[انسان‌ها]] را آفرید که تنها وی را [[عبادت]] کنند و به [[مقام عبودیت]] و [[انسان کامل]] نایل آیند. رسیدن به این [[مقام]] به داشتن [[جامعه]] سالم و تهی از [[ستم]] مشروط است که تا کنون تحقق نیافته است. از آنجا که قانون الهی تخلف نمی‌پذیرد، [[انسان‌ها]] ناگزیر این [[جامعه]] را تجربه خواهند کرد. باید [[منتظر]] ماند تا زمان تحقق [[اراده الهی]] فرا رسد. این آرمان در پرتو شرط‌های ذیل جامه [[عمل]] می‌پوشد:

* وجود انسان‌های مخلص و پرهیزگار برای [[یاری]] دادن آن [[رهبر شایسته]].<ref>[[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، تاریخ مابعدالظهور، ص ۴۳.</ref>»<ref>[[مهدی علی‌پور|علی‌پور، مهدی]]، [[ظهور (مقاله)|ظهور]]، ص ۲۱۹-۲۲۰.</ref>.

| پاسخ = آقای '''[[علی اصغر رضوانی]]'''، در کتاب ''«[[موعودشناسی و پاسخ به شبهات (کتاب)|موعودشناسی و پاسخ به شبهات]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«در اینکه معنای [[ظهور]] [[امام مهدی|امام زمان]] {{ع}} چیست، سه احتمال داده شده که قابل جمع است:

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. آقای تونه‌ای (پژوهشگر معارف مهدویت)؛

| پاسخ = آقای '''[[مجتبی تونه‌ای]]'''، در کتاب ''«[[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]»'' در این‌باره گفته است:

 

«کلمه "[[ظهور]]" نوعاً به‌معنای [[ظهور]] شخص [[امام زمان]] {{ع}} مطرح می‌شود و مثلاً به همین معنی {{متن حدیث|"عجل علی ظهورك"}} گفته می‌شود و البته این مسأله‌ای قطعی و غیرقابل‌انکار است؛ لکن احتمال قوی و جدی دیگری هم وجود دارد که [[ظهور]] به‌معنای [[ظهور]] [[امر]] باشد، نه [[ظهور]] شخص. البته [[ظهور]] کامل و تام‌ [[امر]]، مستلزم [[ظهور]] شخص است. یعنی تا شخص [[ظاهر]] نشود، [[امر]] [[امت]] به صورت تمام و کامل [[ظاهر]] نمی‌شود، ولی درعین‌حال میان این دو تفاوت‌هایی وجود دارد.

 

اصل این [[تفکر]] و اندیشه از این‌جا سرچشمه می‌گیرد که [[ظهور]] حداقل می‌تواند دو معنا داشته باشد: یک [[بار]] به‌معنای طلوع و آشکار شدن و پیدایش بعد از استتار: بدین‌گونه که [[ظهور]] را نقطه مقابل خفا بگیریم که نظارت مطلب بیشتر به [[ظهور]] شخص می‌باشد، و البته این قابل [[انکار]] نیست، و [[بار]] دیگر [[ظهور]] را از ماده و ریشه "ظهر" معنا کنیم که عبارت از تقویت و پشتوانه یافتن چیزی باشد که ما از آن تعبیر به [[پیروزی]] و [[حاکمیت]] مقتدرانه می‌نماییم و در این برداشت و نظر، مطالب دیگری به ذهن می‌رسد و نتایج دیگری به دست می‌آید. در این بحث، توجه به مشتقات لفظی لغت [[ظهور]]، مفید مطالب ارزشمندی است که می‌توان از آن کمک گرفت.

 

| عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. نویسندگان کتاب «[[آفتاب مهر (کتاب)|آفتاب مهر]]»؛

| پاسخ = نویسندگان کتاب ''«[[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]»'' در این‌باره گفته‌اند:

 

«[[ظهور]]، پایان [[غیبت]] [[امام مهدی|امام دوازدهم]] {{ع}} و رسیدن [[مردم]] به [[باطن]] [[حکومت]] اسلامی‌ و [[حقیقت]] [[ناب]] [[امامت]] و [[ولایت]] است؛ به گونه‌ای که [[جامعه]]، پذیرای رشد مطلوب و منظور [[حجت]] [[خداوند متعال]] می‌شود و زمینه ارتباط همه جانبه با [[امام مهدی|امام عصر]] {{ع}} فراهم می‌آید؛ چرا که امر [[ظهور]]، پدیده‌ای است که در بستر حرکت [[جامعه انسانی]] رخ داده، روند تحقق آن، با تحولات [[جامعه]] و سیر [[اراده]] و خواست [[انسان‌ها]] کاملاً ارتباط دارد؛ به عبارت دیگر، امر [[ظهور]] این گونه نیست که از هویت [[جامعه]] و زندگی [[انسان‌ها]] جدا باشد، به صورتی که [[جامعه]] و [[انسان‌ها]] ناگهان با پدیده ای رو به رو شوند که هیچ سازگاری و تناسبی با سیر حرکتی آن‌ها ندارد؛ بلکه بستر [[جامعه]] آماده پذیرش این رویداد عظیم [[تاریخ]] بشری خواهد بود؛ زیرا زمینه‌ها و شرایط تحقق آن، در [[جامعه]] فراهم شده است. از آنچه بیان شد، دانسته می‌شود امر [[ظهور]] چنان با حوادث و رویداد‌های [[جامعه]] عجین است که گویی وضعیت [[جامعه]] آماده تحقق و دگرگونی و پیدایش یک امر جدید است؛ بنابراین [[ظهور]] را باید فرایندی دانست که آخرین مرحله آن، ظاهر شدن [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[مسجد الحرام]] است؛ در حالی که [[پرچم قیام]] و [[پیروزی]] را به اهتزاز درآورده است. پس باید همیشه [[منتظر ظهور]] بود. شاید [[جامعه]] در متن خود آبستن رویداد‌هایی باشد که [[ظهور]] نهایی را رقم می‌زند. در [[روایات]] [[دستور]] داده شده است که هر صبح و هر شب [[منتظر ظهور]] باشید؛ زیرا [[ظهور]]، ناگهانی است. گمان نبرید حرکت [[جامعه]] به قدری شفاف و روشن است که شما می‌توانید [[زمان ظهور]] را تخمین زده، آن را نزدیک یا دور بدانید. به [[راستی]] [[علم]] ما به وضعیت [[جامعه]] و [[آمادگی]] آن برای [[ظهور]] چه مقدار است. در واقع کسی نمی‌تواند بگوید: الآن [[جامعه]]، آماده [[ظهور]] است یا نه؛ پس هر لحظه [[منتظر]] اجازه الهی باشید. شاید وضعیت الآن [[جامعه]]، بستر مناسبی برای [[ظهور]] باشد»<ref>[[آفتاب مهر ج۲ (کتاب)|آفتاب مهر]]، ج۲، ص ۲۳ - ۲۵.</ref>.

 

{{پرسمان کلیات ظهور امام مهدی}}

 

{{پانویس}}

[[en:What is the meaning of the Reappearance of Imam Mahdi (a)?]]