پرش به محتوا

زمینه‌سازان ظهور امام مهدی چه کسانی هستند؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۸: خط ۴۸:
::::::[[علامه مجلسی]] از کتاب [[کشف]] الغمة فی معرفة الائمه از بخش [[چهل]] [[حدیث]] [[ابو نعیم اصفهانی]] [[نقل]] کرده که در آنها به [[پرچم‌های سیاه]] اشاره شده است. در [[روایت]] نخست از [[پیامبر اکرم]]{{صل}}‌ [[نقل]] کرده که: {{متن حدیث|إِذَا رَأَيْتُمُ الرَّايَاتِ السُّودَ قَدْ أَقْبَلَتْ مِنْ خُرَاسَانَ فَائْتُوهَا وَ لَوْ حَبْواً عَلَى الثَّلْجِ فَإِنَّ فِيهَا خَلِيفَةَ اللَّهِ الْمَهْدِيَّ}}<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج۵۱، ص۸۲.</ref>؛ هنگامی که دیدید [[پرچم‌های سیاه از خراسان]] به سوی شما آمد آن را [[همراهی]] کنید؛ اگر چه با عبور از روی برف‌ها باشد که همانا در آن [[خلیفه]] [[الهی]] [[مهدی]] است. و سه [[روایت]] پس از آن نیز با همین مضمون [[نقل]] شده است<ref>همان، ص ۸۴ و ۸۷ و ۹۷.</ref>.  
::::::[[علامه مجلسی]] از کتاب [[کشف]] الغمة فی معرفة الائمه از بخش [[چهل]] [[حدیث]] [[ابو نعیم اصفهانی]] [[نقل]] کرده که در آنها به [[پرچم‌های سیاه]] اشاره شده است. در [[روایت]] نخست از [[پیامبر اکرم]]{{صل}}‌ [[نقل]] کرده که: {{متن حدیث|إِذَا رَأَيْتُمُ الرَّايَاتِ السُّودَ قَدْ أَقْبَلَتْ مِنْ خُرَاسَانَ فَائْتُوهَا وَ لَوْ حَبْواً عَلَى الثَّلْجِ فَإِنَّ فِيهَا خَلِيفَةَ اللَّهِ الْمَهْدِيَّ}}<ref>محمد باقر مجلسی، بحارالأنوار، ج۵۱، ص۸۲.</ref>؛ هنگامی که دیدید [[پرچم‌های سیاه از خراسان]] به سوی شما آمد آن را [[همراهی]] کنید؛ اگر چه با عبور از روی برف‌ها باشد که همانا در آن [[خلیفه]] [[الهی]] [[مهدی]] است. و سه [[روایت]] پس از آن نیز با همین مضمون [[نقل]] شده است<ref>همان، ص ۸۴ و ۸۷ و ۹۷.</ref>.  
::::::این [[روایت]] که از شهرت فراوانی برخوردار است هم از نظر [[سند]] و هم از نظر متن، گوناگون [[نقل]] شده است. [[احمد بن حنبل]] آن را از ابوقلابه از ثوبان از [[رسول خدا]]{{صل}}‌ [[نقل]] کرده<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۵، ص ۲۷۷.</ref> اما [[ابن حماد]] بدون استناد به [[رسول خدا]]{{صل}}‌ آن را از ابوقلابه از ثوبان [[غلام]] [[رسول خدا]] آورده است<ref>نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۴۶، ح۹۰۳، یوسف مقدسی، عقد الدرر، ص۱۲۵.</ref>.  
::::::این [[روایت]] که از شهرت فراوانی برخوردار است هم از نظر [[سند]] و هم از نظر متن، گوناگون [[نقل]] شده است. [[احمد بن حنبل]] آن را از ابوقلابه از ثوبان از [[رسول خدا]]{{صل}}‌ [[نقل]] کرده<ref>احمد بن حنبل، مسند، ج۵، ص ۲۷۷.</ref> اما [[ابن حماد]] بدون استناد به [[رسول خدا]]{{صل}}‌ آن را از ابوقلابه از ثوبان [[غلام]] [[رسول خدا]] آورده است<ref>نعیم بن حماد، الفتن، ص۲۴۶، ح۹۰۳، یوسف مقدسی، عقد الدرر، ص۱۲۵.</ref>.  
::::::در هر دو صورت ابوقلابه در [[سند روایت]] است و گفته شده او مدلس<ref>مدلس به کسی گویند که حقایقی را در سند روایت پنهان کرده است.</ref> بوده است<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۲۶، سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۴۶۹.</ref>. بنابراین [[روایت]] ضعیف و غیر قابل [[اعتماد]] است. افزون بر آن در [[روایات]] دیگر همین مضمون [[نقل]] شده در حالی که [[لقب مهدی]] نیامده است»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۷۹.</ref>.
::::::در هر دو صورت ابوقلابه در [[سند روایت]] است و گفته شده او مدلس<ref>مدلس به کسی گویند که حقایقی را در سند روایت پنهان کرده است.</ref> بوده است<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۲۶، سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۴۶۹.</ref>. بنابراین [[روایت]] ضعیف و غیر قابل [[اعتماد]] است. افزون بر آن در [[روایات]] دیگر همین مضمون [[نقل]] شده در حالی که [[لقب مهدی]] نیامده است.
:::::*'''موَطئون از [[مشرق]]''': یکی از روایاتی که در بحث [[زمینه‌سازان]] ویژه، فراوان به آن اشاره می‌شود روایتی است از [[پیامبر اکرم]]{{صل}} که فرمود:
{{متن حدیث|يَخرُجُ ناسٌ مِنَ المَشرِقِ فَيُوَطِّئونَ لِلمَهدِيِ}}؛ مردمانی از [[مشرق]] [[خروج]] می‌کنند، پس برای [[مهدی]] فراهم می‌کنند. یعنی [[سلطنت]] او را. این [[روایت]] نخسین بار به قلم [[محمد]] بن [[یزید]] قزوینی (د/۲۷۳ق) در [[سنن]] وی این‌گونه [[نقل]] شده است:‌ {{متن حدیث|حَدَّثَنَا حَرْمَلَةُ بْنُ يَحْيَى الْمِصْرِيُّ و إِبْرَاهِيمُ بْنُ سَعِيدٍ الْجَوْهَرِيُّ قَالاَ ثَنّا أَبُو صَالِحٍ عَبْدُ الْغَفَّارِ بْنُ داوُدَ الْحَرَّانِيُّ ثَنَا اِبْنُ لَهِيعَةَ عَنْ أَبِي زُرْعَةَ عَمْرِو بْنِ جابِرٍ الْحَضْرَمِيِّ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَرْثِ بْنِ جُزْءٍ الزُّبَيْدِيُّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} يَخْرُجُ نَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَيُوَطِّئُونَ لِلمَهديِّ يعْنِي سُلْطَانه}}<ref>محمد بن یزید قزوینی، سنن ابن ماجه، ج۲، ص۱۳۶۸، ش ۴۰۸۸.</ref>. روشن است که دو کلمه پایانی یعنی (یعنی سلطانه) از [[راوی]] است.
::::::در منابع در دست، پس از ابن ماجه دومین کسی که [[روایت]] را [[نقل]] کرده، طبرانی (د/ ۳۶۰ ق) است. وی [[روایت]] را این‌گونه [[نقل]] کرده است:‌ {{متن حدیث|حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ رِشْدَيْن قَالَ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ سُفْيَانَ الْحَضْرَمِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا ابنُ لَهِيعَةٍ عَنْ أَبِي زَرعَة عَمْرو بْنِ جَابِرٍ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ بْنِ جُزْءٍ الزُّبَيْدِيُّ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ يَخْرُجُ قَوْمٌ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ فَيُوطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ}}<ref>طبرانی، معجم الاوسط، ج۱، ص ۹۴.</ref>؛  آنگاه در ادامه نوشته : ‌{{عربی|لَا يَرْوِي هَذَا الْحَدِيثَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْحَارِثِ إِلَّا بِهَذَا الإِسنَادِ تَفَرَّدَ بِهِ بنِ لهيعة}}.
::::::[[یوسف]] بن یحیی [[مقدسی ]](د/ قرن ۷) از دیگر کسانی است که به [[نقل]] این [[روایت]] پرداخته است<ref>یوسف بن یحیی مقدسی، عقد الدرر فی أخبار المنتظر، ص ۱۲۵.</ref>. پس از وی هیتمی (د/۸۰۷ ق) در مجمع الزواید، در کنار [[نقل]] [[روایت]]، [[سند]] آن را فاقد اعتبار دانسته، نوشته است: ‌{{عربی| رَوَاهُ الطَّبَرَانِيُّ فِي الْأَوْسَطِ وَ فِيهِ عَمْرُو بْنِ جَابِرٍ وَ هُوَ كَذَّابٌ}}<ref>هیتمی، مجمع الزوائد، ج۷، ۳۱۸.</ref>. و این یکی از اظهار نظرها درباره اعتبار [[روایت]] است. هم‌زمان با وی [[ابن خلدون]] (د/ ۸۰۸ ق) نیز [[روایت]] را در [[تاریخ]] خود [[نقل]] و همان موضع هیتمی را گرفته، [[روایت]] را بی‌اعتبار دانسته است<ref>ابن خلدون، تاریخ، ج۱، ص۳۲۱.</ref>.
::::::یکی از نویسندگان معاصر [[اهل سنت]] پس از [[نقل]] [[روایت]] و اشاره به همه منابعی که آن را [[نقل]] کرده‌اند پس از بررسی [[رجال]] [[حدیث]] به صراحت آن را ضعیف دانسته می‌نویسد: ‌{{عربی|النَّتيجَةُ: إِسْنَادُهُ ضَعِيفٌ جِدّاً. الْحَضْرَمِيُّ مَتْرُوكٌ}}<ref>عبد العلیم عبد العظیم البستوی، موسوعه فی أحادیث الإمام المهدی الضعیفه والموضوعه، ص ۱۱۰.</ref>.
::::::'''نکته‌ها''': صرف نظر از اینکه [[روایت]] یادشده از نظر [[اهل سنت]] معتبر باشد یا خیر، نکاتی قابل تأمل است:
:::::#این [[روایت]] و حتی مضمون آن به صورت یادشده در سخن هیچ‌یک از [[معصومان]]{{عم}} اشاره نشده است؛ نه فقط ترکیب ‌{{متن حدیث|فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ‏}} که واژگان ‌{{متن حدیث|فَيُوَطِّئُونَ}} در هیچ یک از [[روایات]] برای [[زمینه‌سازان]] نیامده است.
:::::#این [[روایت]] برای نخستین بار از طریق کتاب [[کشف]] الغمه<ref>علی بن عیسی اربلی، کشف الغمة فی معرفة الائمه، ج۲، ص ۴۷۷.</ref> مرحوم [[اربلی]] از کتاب کفایه الطالب فی [[مناقب]] [[علی بن ابی طالب]]، اثر [[محمد]] بن [[یوسف]] بن [[محمد]] کنجی [[شافعی]](د/۶۵۸)<ref>وی پس از نقل روایت برای نخستین با روایت را معتبر دانسته می‌نویسد: ‌{{عربی|هَذَا حَدِيثٌ حَسَنٌ صَحِيحٌ رَوَتهُ الثِّقَاتُ وَ الأَثباتُ}}.</ref>، به [[منابع روایی شیعه]] راه یافته و [[مرحوم علامه]] [[مجلسی]]<ref>محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج۵۱، ۸۷.</ref> نیز از این کتاب [[روایت]] را [[نقل]] کرده است. و پس از وی به طور عموم از این دو منبع [[نقل]] شده است.
::::::با توجه به دو نکته یاد شده لزومی بر [[اصرار]] استفاده از این [[روایت]] در بحث‌های [[شیعی]] به نظر نمی‌رسد. بنابراین برای بررسی محتوای مورد نظر اگر چنانچه [[روایت]] معتبر در منابع [[شیعه]] باشد، [[نیاز]] به بهره‌مندی از این گونه [[روایات]] - که نزد بسیاری از [[اهل سنت]] دارای اعتبار نیست - وجهی ندارد»<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی (کتاب)|نقش مردم در انقلاب جهانی حضرت مهدی]]، ص ۷۹.</ref>.
{{پایان جمع شدن}}
{{پایان جمع شدن}}
{{پرسمان آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور}}
{{پرسمان آمادگی و زمینه‌سازی برای ظهور}}
۷۳٬۳۴۳

ویرایش